Saddam Husajn: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Sprostowanie nieprawdziwego zdania na podstawie źródłowego artykułu z Washington Post. Poprzednia wersja opisu zawiera interpretację tekstu źródłowego, niekoniecznie prawdziwą.
szablon, merytoryczne, Potrzebne źródło
Linia 154:
Jego zaciętym wrogiem dalej pozostawał Izrael. Agenci tamtejszego wywiadu, [[Mosad]]u w 1979 dokonali zamachu na iracki statek w jednym z portów w [[Tulon]]ie we [[Francja|Francji]]. Na statku znajdował się sprzęt potrzebny do konstrukcji reaktora atomowego w którego budowie uczestniczyli Francuzi. W 1980 agenci Mosadu zabili w [[Paryż]]u Egipcjanina – naukowca pracującego dla rządu Iraku w dziedzinie budowy broni atomowej (wielu Egipcjan z tej dziedziny pracowało dla Iraku po tym, gdy rząd Sadata zawiesił prace nad tą bronią)<ref>Malik s.78</ref>. Saddam finansował palestyńskie ruchy narodowowyzwoleńcze w tym radykalną [[Organizacja Abu Nidala|Organizację Abu Nidala]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Chomsky|imię= Noam|tytuł= The Fateful Triangle: The United States, Israel, and the Palestinians|wydawca= |miejsce= |rok= 1999|strony = 196|id= |isbn= 0-89608-601-1}}</ref>.
 
===== Konflikt z radykalnymi szyitami =====
{{osobny artykuł|irańska rewolucja islamska}}
{{osobny artykuł|antyszyizm}}
[[Plik:Saddam Hussain 1980.jpg|180px|right|thumb|Saddam Husajn w 1980]]
[[Plik:Alkhoi-saddam.jpg|180px|right|thumb|[[Abu al-Kasim al-Chu’i]] podczas wymuszonego spotkania z Saddamem, 1974 rok]]
Spójności państwa i poczuciu jedności jego obywateli kres położyła [[irańska rewolucja islamska]]. Pod jej wpływem wielu szyitów stanęło w opozycji przeciwko zdominowanemu przez sunnitów rządowi na południu kraju doszło do fali buntów szyickich. Choć początkowo stosunki między obydwoma państwami były dość dobre, wkrótce dały o sobie znać różnice ideologiczne – rząd irański składał się z szyickich islamistów, natomiast rząd Iraku był rządem świeckim. Na początku 1980 między krajami doszło do kilku starć granicznych. Rząd uznał nowo powstały rząd Iranu za ''słaby'' – kraj był pogrążony w stanie ciągłych zamieszek, a przywódcy tego kraju wyrzucili z wojska tysiące oficerów i żołnierzy którzy nie podzielali ich poglądów<ref>Tripp 2010, s. 223.</ref>.
 
Przez [[Historia_Iraku#XX_wiek|cały XX wiek]], większość szyicka w kraju była systematycznie marginalizowana i pozbawiona jakichkolwiek realnych wpływów polityczno-gospodarczych, na rzecz rządzącej mniejszości sunnickiej<ref>Geoff Simons, Judy S. DeLoache. "[https://books.google.com.au/books?id=jiOxCwAAQBAJ&pg=PA195&dq=shias+under+saddam&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiK3ury0JvUAhWDjJQKHcoHAH8Q6AEIPTAG#v=onepage&q=shias%20under%20saddam&f=false From Monarchy to Republic]" w ''Iraq: From Sumer To Saddam''. s. 195. Springer, 1993. (ang.) [dostęp 2017-06-01]</ref><ref>H Askari. "[https://books.google.com.au/books?id=o6ZEAgAAQBAJ&pg=PT57&dq=shia+under++saddam&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi06YSKwJvUAhWGJ5QKHe1ZCwQQ6AEINzAF#v=onepage&q=shia%20under%20%20saddam&f=false The Shia Question in Iraq]" w ''Conflicts in the Persian Gulf: Origins and Evolution''. Springer, 2013. (ang.) [dostęp 2017-06-01]</ref>. Prześladowania irackiej społeczności szyickiej za rządów dyktatora, rozpoczęły się na długo przed 1979. W 1971 roku, z rozkazu Saddama, wydalono sto tysięcy irackich i kurdyjskich szyitów do Iranu, w 1980 roku wydalono dalsze czterdzieści tysięcy<ref>[https://en.wikipedia.org/wiki/National_Security_Archive National Security Archive]. ''[http://nsarchive.gwu.edu/NSAEBB/NSAEBB129/part17-saddam-hr.pdf XVII. Saddam Hussein's Human Rights Record]'', s. 5 (s. 398 w oryginalnym raporcie). (ang.) [dostęp 2017-06-01]</ref>. W grudniu 1974 roku, Saddam nakazał aresztowanie siedemdziesięciu pięciu liderów szyickiej partii politycznej [[Zew Islamu]]; pięciu stracono<ref>ABC News. [http://abcnews.go.com/WNT/IraqCoverage/story?id=2761722&page=1 List of Saddam's Crimes Is Long]. (ang.) [dostęp 2017-06-01]</ref><ref>Rubin B. "[https://books.google.com.au/books?id=8vBnBwAAQBAJ&pg=PA374&dq=shia+under++saddam&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi06YSKwJvUAhWGJ5QKHe1ZCwQQ6AEIHDAA#v=onepage&q=shia%20under%20%20saddam&f=false Rule of Saddam Hussein]" w ''The Middle East: A Guide to Politics, Economics, Society and Culture''. s. 374. Routledge, 2015. (ang.) [dostęp 2017-06-01]</ref>.
Irańczycy wysyłali do Iraku szyicką propagandę religijną oraz finansowali szyitów. W kilku szyickich miastach doszło do rebelii zwolenników secesji i zjednoczenia z Iranem. W odpowiedzi doszło do deportacji stu tysięcy szyitów do Iranu, rozpoczęto także proces podburzania Arabów zamieszkujących [[Chuzestan]] (zwany również jako Arabistan, region ten był do 1924 autonomicznym księstwem Persji) przeciwko [[teokracja|teokratycznemu]] rządowi. Husajn rozpoczął akcje przeciwko szyickiej grupie al Dawa al Islamijja (Głos Islamski)<ref>Malik s.75</ref>. W rezultacie szyici przeprowadzali coraz śmielsze akcje [[terroryzm|terrorystyczne]]. W trakcie wizyty szefa dyplomacji, Tarika Aziza na uniwersytecie al Mustansirija w Bagdadzie, ekstremiści dokonali nieudanego zamachu na jego życie. Następnie terroryści przeprowadzili nieudany zamach na ministra informacji, Nusifa al Dżasima. Na początku wiosny 1980 doszło do serii szyickich zamachów, w której zginęło wielu polityków i urzędników. W odwecie Husajn nakazał zabić ajatollaha Sadra<ref>Malik s.75-76</ref>.
 
SpójnościMotorem państwadalszych iprześladowań poczuciu jedności jego obywateli kres położyłabyła [[irańska rewolucja islamska]]. Pod jej wpływem, wielu szyitów stanęło w otwartej opozycji przeciwko zdominowanemu przez sunnitów dyktatorskiemu rządowi, na południu kraju doszło do fali buntów szyickich. Choć początkowo stosunki między obydwoma państwami były dość dobre, wkrótce dały o sobie znać różnice ideologiczne – rząd irański składał się z szyickich islamistów, natomiast rząd Iraku był rządem oficjalnie świeckim. Na początku 1980 między krajami doszło do kilku starć granicznych. Rząd uznał nowo powstały rząd Iranu za ''słaby'' – kraj był pogrążony w stanie ciągłych zamieszek, a przywódcy tego kraju wyrzucili z wojska tysiące oficerów i żołnierzy którzy nie podzielali ich poglądów<ref>Tripp 2010, s. 223.</ref>.
Na krótko przed spodziewaną wojną z Iranem rozpoczął akcję zbierania poparcia. Na łamach międzynarodowych spotkań ogłaszał że teokratyczne państwo to ''plaga ludzkości''. Kampanię wymierzoną przeciwko Iranowi umożliwił sam reżim tego państwa – skrajni szyici wydalili z rządu polityków centrystycznych, a ich miejsce zajęli fanatycy religijni. Dzięki radykalizacji Iranu zdobył nieformalny tytuł przywódcy i obrońcy świata cywilizacji arabskiej. Choć Irak znalazł się przez pewien czas w stanie izolacji po swoich atakach na rząd Egiptu i tamtejszego prezydenta, [[Anwar as-Sadat|Anwara Sadata]] (po porozumieniu w [[Camp David]], które Egipcjanie zawarli z Izraelem a które Husajn uznał za zdradę), szybko odzyskał międzynarodowe poparcie. Wraz z wieloma państwami kręgu cywilizacji islamskiej i arabskiej potępił [[radziecka interwencja w Afganistanie|radziecką interwencję w Afganistanie]] z zimy 1979. W roku starcia z Iranem rząd Iraku ogłosił doktrynę programu panarabskiego w którym wezwał do sojuszu wszystkich przywódców świata arabskiego w celu zwalczania prób obcych ingerencji w sprawy wewnętrzne Arabów. Husajn zdobył się nawet na poprawę stosunków z [[Arabia Saudyjska|Arabią Saudyjską]], monarchią skrajnie religijną, która nie pozostawała w dobrych stosunkach z sekularystami z Iraku. U Saudyjczyków wywalczył wsparcie finansowe (kilka miliardów dolarów amerykańskich) oraz ułatwienia dla transportu przez terytorium królestwa<ref>Malik s.76-77</ref>.
 
Irańczycy wysyłali do Iraku szyicką propagandę religijną oraz finansowali szyitów{{fakt}}. W kilku szyickich miastach doszło do rebelii zwolenników secesji i zjednoczenia z Iranem{{fakt}}. W odpowiedzi doszło do deportacji stu tysięcy szyitów do Iranu, rozpoczęto także proces podburzania Arabów zamieszkujących [[Chuzestan]] (zwany również jako Arabistan, region ten był do 1924 autonomicznym księstwem Persji) przeciwko [[teokracja|teokratycznemu]] rządowi. Husajn rozpocząłzintensyfikował akcje przeciwko szyickiej grupiepartii al Dawa al Islamijja (Głos[[Zew IslamskiIslamu]])<ref>Malik s.75</ref>. W rezultacie szyici przeprowadzali coraz śmielsze akcje [[terroryzm|terrorystyczne]]oporu. W trakcie wizyty szefa dyplomacji, Tarika Aziza na uniwersytecie al Mustansirija w Bagdadzie, ekstremiścimilicjanci dokonali nieudanego zamachu na jego życie. Następnie terroryścibojownicy przeprowadzili nieudany zamach na ministra informacji, Nusifa al Dżasima. Na początku wiosny 1980 doszło do serii szyickich zamachów, w której zginęło wielu reżimowych polityków i urzędników. W odwecie Husajn nakazał zabić ajatollaha [[Muhammad Bakir as-Sadr|Sadra]]<ref>Malik s.75-76</ref>.
 
Na krótko przed spodziewaną wojną z Iranem rozpoczął akcję zbierania poparcia. Na łamach międzynarodowych spotkań ogłaszał że teokratyczne państwo to ''plaga ludzkości''. Kampanię wymierzoną przeciwko Iranowi umożliwił sam reżim tego państwa – skrajni szyici wydalili z rządu polityków centrystycznych, a ich miejsce zajęli fanatycy religijni. Dzięki radykalizacji Iranu zdobył nieformalny tytuł przywódcy i obrońcy świata cywilizacji arabskiej{{fakt}}. Choć Irak znalazł się przez pewien czas w stanie izolacji po swoich atakach na rząd Egiptu i tamtejszego prezydenta, [[Anwar as-Sadat|Anwara Sadata]] (po porozumieniu w [[Camp David]], które Egipcjanie zawarli z Izraelem a które Husajn uznał za zdradę), szybko odzyskał międzynarodowe poparcie. Wraz z wieloma państwami kręgu cywilizacji islamskiej i arabskiej potępił [[radziecka interwencja w Afganistanie|radziecką interwencję w Afganistanie]] z zimy 1979. W roku starcia z Iranem rząd Iraku ogłosił doktrynę programu panarabskiego w którym wezwał do sojuszu wszystkich przywódców świata arabskiego w celu zwalczania prób obcych ingerencji w sprawy wewnętrzne Arabów. Husajn zdobył się nawet na poprawę stosunków z [[Arabia Saudyjska|Arabią Saudyjską]], monarchią skrajnie religijną, która nie pozostawała w dobrych stosunkach z sekularystami z Iraku. U Saudyjczyków wywalczył wsparcie finansowe (kilka miliardów dolarów amerykańskich) oraz ułatwienia dla transportu przez terytorium królestwa<ref>Malik s.76-77</ref>. [[Partia Baas (Syria)|Syryjska Parta Baas]] oskarżyła Saddama o zdradę ideałów i zaczęła udzielać wsparcia militarno-dyplomatycznego Iranowi<ref>Terrill, W. Andrew. "[https://www.highbeam.com/doc/1P3-3666476811.html Iran's Strategy for Saving Asad]". Middle East Journal. Middle East Institute. 69 (2). 2015. (ang.) [dostęp 2017-06-01]</ref>.
 
Równocześnie zyskano też przychylność Amerykanów. W lecie 1980 w Jordanii z Husajnem spotkał się [[Zbigniew Brzeziński (politolog)|Zbigniew Brzeziński]] oraz agenci CIA, których znał z wczesnej działalności politycznej<ref>Malik s.77</ref>.
Linia 267 ⟶ 271:
 
=== Poglądy religijne ===
{{dopracować|pov|prezentuje religijność dyktatora jako fakt, w tym rzekomą neutralność w sprawach wiary (np. "przyjmował duchowych przywódców szyitów, odwiedzał szyickie meczety, wydawał ze swoich środków osobistych duże sumy na rekonstrukcję licznych świętych miejsc szyitów", co jest tutaj przedstawiane jako niepodważalny, prosty fakt, w rzeczywistości Saddam używał cynicznie wiarę aby spacyfikować nastroje antyrządowe (np. pokazywał się publicznie w najświętszych meczetach szyickich, jednocześnie prowadząc intensywną kampanię dyskredytacji tej wersji islamu; zabójstwa czołowych duchownych, w 1971 i 1980 przymusowe wysiedlenie 140 tys. irackich szyitów do Iranu itd}}
[[Plik:Aflaq funeral.jpg|thumbnail|Aflaq, Husajn i [[Izzat Ibrahim ad-Duri]]]]
Wyznawał islam [[sunnizm|sunnicki]], modlił się pięć razy dziennie, spełniał wszystkie przykazania a w piątki chodził do [[meczet]]u<ref>[http://www.peoples.ru/state/king/iraq/hussein/history.html Игрок, которому долго везло… People’s History]</ref>. W sierpniu 1980 roku w towarzystwie ważnych członków kierownictwa kraju wybrał się na pielgrzymkę do [[Mekka|Mekki]]. Cały świat arabski transmitował kronikę odwiedzin Mekki gdzie w towarzystwie następcy tronu Arabii Saudyjskiej [[Fahd ibn Abd al-Aziz Al Su’ud|Fahda]], ubrany w białe szaty Husajn odbył rytualne okrążenie [[al-Kaba|al-Kaby]].