Wiecha (budownictwo): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
m Opis poszerzony o informacje historyczne na podstawie pracy Franciszka Kotuli |
||
Linia 1:
{{inne znaczenia|budownictwa|[[Wiecha|typ kwiatostanu]]}}
'''Wiecha''' (wiechowe, wierzchowe lub wiankowe) – polska tradycja budowlana, polegająca na zawieszeniu przystrojonego kolorowymi wstążkami wieńca na górnej części budynku. Wiechę wywiesza się na znak zakończenia ważnego etapu budowy – najczęściej po ustawieniu pierwszej [[Krokiew (budownictwo)|krokwi]].<ref>{{Cytuj |autor = Wiesław Boryś |tytuł = Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005, s. 691 |data = }}</ref>
== Charakterystyka ==
[[Plik:Wiecha na budowie I etapu osiedla Moko w Warszawie.jpg|mały|Tradycyjna wiecha na warszawskim Mokotwie <ref>{{Cytuj |autor = mediaSELF.pl |tytuł = Wiecha na budowie I etapu osiedla Moko w Warszawie |data dostępu = 2018-02-15 |opublikowany = www.thecity.com.pl |url = http://www.thecity.com.pl/Rynek/Rynek-mieszkaniowy/Wiecha-na-budowie-I-etapu-osiedla-Moko-w-Warszawie}}</ref>]]
Dawniej wiechowe poprzedzała uroczystość zwana '''popłatne''' (od słowa „płatew”), czyli ułożenie ostatniej belki na wierzchu zrębu. Po popłatnym na szczycie pierwszej krokwi mocowano przystrojony pęk kwiatów lub gałązek. <ref name=":0">{{Cytuj |autor = Fanciszek Kotula |tytuł = Przeciw Urokom, Warszawa, 1989, s. 74 |data = }}</ref> Wieniec zwany wiechą umieszczał cieśla, niekiedy też wycinał na krokwi datę ukończenia pracy oraz [[gmerk]]. Czasem wraz z wieńcem na budowli pojawia się piła, siekiera lub inne z narzędzi, które symbolizują pracę cieśli.<ref>{{Cytuj |tytuł = Rytuały, bez których nie zakończysz budowy domu |data dostępu = 2018-02-15 |opublikowany = regiodom.pl |url = http://regiodom.pl/portal/wiadomosci/inwestycje/rytualy-bez-ktorych-nie-zakonczysz-budowy-domu |język = pl}}</ref> Po wywieszeniu wiechy odbywała się gościna, na którą gospodarz zapraszał majstrów oraz sąsiadów, aby wspólnie świętować zakończenie ważnego etapu budowy.
Wiechowe ma zapewnić budowli pomyślność dzięki opiece bóstwa, którego siedzibą zgodnie z pogańskimi wierzeniami jest drzewo. Poprzez wykonanie wieńca z jego liści i gałęzi, a następnie zawieszenie wiechy na szczycie budynku, z wiechy do drewnianego szkieletu dachu ma przechodzić pozytywna moc istoty nadprzyrodzonej zamieszkującej wcześniej drzewo.<ref>{{Cytuj |autor = Aleksander Brückner, |tytuł = Mitologia słowiańska, 1985, Warszawa, s. 19 |data = }}</ref>
[[Plik:Wiecha na budowie osiedla Ogrody Ochota II.jpg|mały|Wiecha z narzędziami ciesielskimi<ref>{{Cytuj |tytuł = Wiecha na budowie osiedla Ogrody Ochota II |czasopismo = NowaWarszawa.pl |data dostępu = 2018-02-15 |url = https://nowawarszawa.pl/promobaner/wiecha-na-budowie-osiedla-ogrody-ochota-ii/ |język = pl-pl}}</ref>]]
Zwyczaj ten przetrwał do dziś i jest powszechny również w miastach. Ten tradycyjny wieniec często pojawia się na dachach dużych inwestycji. Symboliczną wiechę na znak zakończenia prac organizuje wykonawca i zaprasza osoby zaangażowane w projekt, m.in. inwestorów i władze. Uroczystość ma przynieść pomyślność nowo wybudowanemu budynkowi. Przykład takiej uroczystości może stanowić m.in. uroczystość podczas budowy [http://unibep.pl/dla-mediow/aktualnosci/2037-wiecha-na-budowie-mlekovity.html fabryki Mlekovita w Wysokiem Mazowieckiem].
Analogicznym do wiechowego obrzędem murarskim jest '''glajchowe'''. Glajchą zwie się ostatnią warstwę cegieł. Owa warstwa zdobiona była wiązką kwiatów lub gałązek, a następnie świętowano ukończenie konstrukcji dachu. <ref name=":0" />
== Zobacz też ==
* [[Kamień węgielny]]
* [[Akt erekcyjny]]
[[Plik:Wiecha na Arkada Business Park w Bydgoszczy.jpg|mały|Wiecha współcześnie<ref>{{Cytuj |tytuł = Trwa budowa Arkada Business Park. Na biurowcu zawisła wiecha |data dostępu = 2018-02-15 |opublikowany = Bydgoski Portal Internetowy |url = https://www.bydgoszcz.com/wiadomosci/1576,trwa-budowa-arkada-business-park-na-biurowcu-zawis |język = pl-PL}}</ref>]]
== Przypisy ==
<references />{{Kontrola autorytatywna}}▼
▲{{Kontrola autorytatywna}}
[[Kategoria:Roboty budowlane]]
|