|rozformowanie = 1945 (przekształcona w Ludową Armię Albanii)
|pierwszy dowódca = [[Enver HodżaHoxha]]
|święto =
|wiek poboru =
Linia 26:
== Historia ==
O powołaniu Armii Narodowo-Wyzwoleńczej zadecydowano w marcu 1943 roku na zjeździe [[Komunistyczna Partia Albanii|Komunistycznej Partii Albanii]]<ref name="rb">{{cytuj stronę|url=http://www.rocznikbezpieczenstwa.dsw.edu.pl/fileadmin/user_upload/wydawnictwo/RBM/RBM_artykuly/2013_18.pdf|tytuł=Arkadiusz Karbowiak ''Albania w czasie II wojny światowej i początkowych latach komunistycznej dyktatury. (cz. I od wybuchu wojny od kapitulacji Włoch)''|opublikowany=rocznikbezpieczenstwa.dsw.edu.pl|język=pl}}</ref>. Formacja stanowiła zbrojne skrzydło Ruchu Wyzwolenia Narodowego<ref name="e">{{cytuj stronę|url=http://www.encyclopedia.com/people/history/albanian-history-biographies/enver-hoxha|tytuł=Enver Hoxha|opublikowany=encyclopedia.com|język=en}}</ref>. Dowódcą formacji (jako komisarz polityczny) był [[Enver HodżaHoxha]]<ref name="b">{{cytuj stronę|url=https://www.britannica.com/biography/Enver-Hoxha|tytuł=Enver Hoxha|opublikowany=britannica.com|język=en}}</ref>. Pierwsze brygady Armii Narodowo-Wyzwoleńczej powstały w lipcu 1943 roku. Oddziały partyzanckie formacji skupiły w swoich szeregach zarówno komunistów i osoby nie związane z tym środowiskiem. Pierwszym przeciwnikiem Armii Narodowo-Wyzwoleńczej były oddziały [[Włochy|włoskie]] i konkurencyjnej [[Balli Kombëtar]]<ref name="rb">{{cytuj stronę|url=http://www.rocznikbezpieczenstwa.dsw.edu.pl/fileadmin/user_upload/wydawnictwo/RBM/RBM_artykuly/2013_18.pdf|tytuł=Arkadiusz Karbowiak ''Albania w czasie II wojny światowej i początkowych latach komunistycznej dyktatury. (cz. I od wybuchu wojny od kapitulacji Włoch)''|opublikowany=rocznikbezpieczenstwa.dsw.edu.pl|język=pl}}</ref><ref name="onet">{{cytuj stronę|url=http://portalwiedzy.onet.pl/94168,,,,hodza_enver,haslo.html|tytuł=Balli Kombëtar|opublikowany=portalwiedzy.onet.pl|język=pl}}</ref>. Od września 1943 roku po kapitulacji Włochów, kontrolę nad Albanią przejęła [[III Rzesza]]. Armia Narodowo-Wyzwoleńcza kontynuowała kampanię wojskową. Od tego momentu na stronę partyzantów przeszła część pozostałych w Albanii żołnierzy włoskich. Około 1500 Włochów zasiliło szeregi batalionu „[[Antonio Gramsci]]“<ref name="hc">{{cytuj stronę|url=http://www.historycommons.org/entity.jsp?entity=albanian_partisans_1|tytuł=Profile: Albanian Partisans|opublikowany=historycommons.org|język=en}}</ref>. Do listopada 1944 roku partyzanci doprowadzili do całkowitego wycofania się Niemców z kraju (samodzielne zwycięstwo, bez wsparcia wojsk [[alianci|alianckich]])<ref name="e">{{cytuj stronę|url=http://www.encyclopedia.com/people/history/albanian-history-biographies/enver-hoxha|tytuł=Enver Hoxha|opublikowany=encyclopedia.com|język=en}}</ref>. Od tego momentu do lutego 1945 roku, Armia Narodowo-Wyzwoleńcza uczestniczyła w walkach z Niemcami na obszarze sąsiedniej [[Jugosławia|Jugosławii]]<ref name="hc">{{cytuj stronę|url=http://www.historycommons.org/entity.jsp?entity=albanian_partisans_1|tytuł=Profile: Albanian Partisans|opublikowany=historycommons.org|język=en}}</ref>.
