|
=== xd ===
[[Plik:Acid rain woods1.JPG|thumb|Uszkodzenia drzewostanu wywołane kwaśnymi deszczami w [[Czechy|Czechach]]]]
'''Kwaśny deszcz''' – [[Opad atmosferyczny|opady atmosferyczne]] o [[Skala pH|odczynie pH]] mniejszym niż 5,6<ref name = "słownik biologia">{{Cytuj książkę | tytuł = Biologia : słownik encyklopedyczny | data = 2001 | wydawca = Wydawnictwo Europa | miejsce = Warszawa | isbn = 83-87977-73-X | strony = 164}}</ref><ref name="Kwaśne deszcze">{{cytuj stronę|url=http://www.atmosphere.mpg.de/enid/901f597008405bbdaf33111329fc317a,0/3__Kwa_ne_deszcze/-_Powstawanie_45l.html|tytuł=Powstawanie kwaśnych deszczy|praca=Encyklopedii Klimatologicznej ESPERE |opublikowany=www.atmosphere.mpg.de|język=pl| archiwum = http://web.archive.org/web/20141113184153/http://www.atmosphere.mpg.de/enid/901f597008405bbdaf33111329fc317a,0/3__Kwa_ne_deszcze/-_Powstawanie_45l.html| zarchiwizowano = 2014-11-13| data dostępu = 2015-02-24}}</ref> czyli kwaśnym. Zawierają [[kwasy]] wytworzone w [[reakcja chemiczna|reakcji]] [[woda|wody]] z pochłoniętymi z powietrza gazami, takimi jak [[dwutlenek siarki]]<ref name = "słownik biologia" /><ref name="Kwaśne deszcze"/>, [[Tritlenek siarki|trójtlenek siarki]]<ref name="podręcznik biologia wsip3">{{Cytuj książkę | tytuł = Biologia: podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum: kształcenie w zakresie rozszerzony część 3 | data = 2004 | wydawca = Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne | miejsce = Warszawa | isbn = 83-02-08883-8 | strony = 106}}</ref><ref name="Kwaśne deszcze"/>, [[tlenki azotu]]<ref name = "słownik biologia" /><ref name="Kwaśne deszcze"/>, [[siarkowodór]]<ref name = "słownik biologia" /><ref name="Kwaśne deszcze"/>, [[dwutlenek węgla]]<ref name = "słownik biologia" />, [[chlorowodór]]<ref name="Kwaśne deszcze"/>, wyemitowanymi do [[atmosfera|atmosfery]] w procesach [[spalanie|spalania]] [[paliwo|paliw]], produkcji przemysłowej, wybuchów wulkanów, wyładowań atmosferycznych i innych czynników naturalnych<ref name="Kwaśne deszcze"/>. Zjawisko po raz pierwszy opisał w roku 1692 [[Robert Boyle]] w książce „A general history of the air” („Historia powietrza”), nazywając je „nitrous or salino-sulfurous spirits” („istoty azotowe lub solno-siarkowe”). Określenie „kwaśny deszcz” pojawiło się w roku 1872 w książce szkockiego chemika, [[Robert Angus Smith|Roberta Angusa Smitha]] (1817–1884), „Air and Rain: The Beginnings of Chemical Climathology” („Powietrze i deszcz: podstawy klimatologii chemicznej”)<ref name = "library.thinkquest.org">{{cytuj stronę | url = http://library.thinkquest.org/26026/People/robert_angus_smith.html | tytuł = Robert Angus Smith | praca = Environment, the Global Challenge|opublikowany = library.thinkquest.org | język = en | data dostępu = 2012-06-04}}</ref><ref name = "www.undiscoveredscotland.co.uk">{{cytuj stronę | url = http://www.undiscoveredscotland.co.uk/usbiography/s/robertangussmith.html | tytuł = Robert Angus Smith | praca = Undiscovered Scotland: The Ultimate Online Guide | opublikowany = www.undiscoveredscotland.co.uk | język = en | data dostępu = 2012-06-04}}</ref><ref name = "www.bookrags.com/research">{{cytuj stronę | url = http://www.bookrags.com/research/robert-angus-smith-1817-1884-scotti-enve-02/ | tytuł = Robert Angus Smith (1817–1884) Scottish Chemist | praca = BookRags | opublikowany = www.bookrags.com/research | data dostępu = 2012-06-04}}</ref>.
== Skład chemiczny kwaśnego deszczu ==
=== Związki siarki ===
Jednym ze składników kwaśnego deszczu jest [[siarka]] występująca w związkach chemicznych. Dwutlenek siarki dając [[kwas siarkawy]] obniża pH do 5. SO<sub>2</sub> może też utleniać się do [[Kwas siarkowy|kwasu siarkowego]]<ref name="słownik chemia" />. {{fakt|Szacuje się, że w wyniku działalności człowieka emitowanych jest do atmosfery na całym świecie 60-70 mln ton siarki rocznie, a najwięcej emitowano w ciągu ostatnich 50 lat. W tym samym czasie w wyniku działalności [[wulkan]]ów i innych czynników naturalnych, uwalnia się do atmosfery drugie tyle. Jednak na obszarach wysoko uprzemysłowionych lub intensywnie zurbanizowanych człowiek jest odpowiedzialny za prawie całą emisję siarki|data=2011-01}}.
=== Związki azotu ===
Innym [[Pierwiastek chemiczny|pierwiastkiem]], którego związki chemiczne wywołują kwaśne deszcze jest [[azot]]. Źródłem emisji związków azotu są:
* pojazdy silnikowe
* [[elektrownia węglowa|elektrownie węglowe]]
* rolnictwo<ref name="ŚN230">{{cytuj pismo|nazwisko=Tennesen|imię=Michael|tytuł=Cierpki prysznic|czasopismo=Świat Nauki|wolumin=10 (230)|issn=0867-6380|data=październik 2010|strony = 15-16}}</ref>.
W porównaniu ze zmniejszającym się zanieczyszczeniem dwutlenkiem siarki zwiększa się znacznie udział tlenków azotu w zanieczyszczeniu powietrza. W latach [[1990]]-[[2008]] o 59% zmniejszono emisję tlenków siarki przez elektrownie w [[Stany Zjednoczone|USA]]<ref name="ŚN230"/>.
=== Dwutlenek węgla ===
Dwutlenek węgla nieznacznie zakwasza opady dając w reakcji z wodą obniżenie pH do poziomu 5,6<ref name="słownik chemia">{{Cytuj książkę | nazwisko = Chmielewski | imię = Piotr | tytuł = Chemia : słownik encyklopedyczny | data = 2001 | wydawca = Wydawnictwo Europa | miejsce = Wrocław | isbn = 83-87977-40-3 | strony = 351}}</ref>.
== Przemieszczanie się zanieczyszczeń ==
Wyemitowane gazy wędrują z masami powietrza na znaczną odległość, na przykład ze środkowego zachodu [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]] do lasów w [[New Hampshire]]<ref name="ŚN230"/>.
{{fakt|Dwutlenek siarki i tlenki azotu tworzą z wodą kwasy o słabym stężeniu. Dzieje się tak, gdy rozpuszczają się w kropelkach wody w atmosferze. Wraz z opadami atmosferycznymi, zanieczyszczenia spadają na ziemię i roślinność w postaci opadu zwanego "depozycją mokrą". Mogą jednak osiadać na cząsteczkach [[Aerozole atmosferyczne|pyłu]] zawieszonego w powietrzu, które to cząsteczki z czasem opadają. Mówi się wtedy o "depozycji suchej".|data=2012-07}}
== Skutki kwaśnego deszczu ==
Kwaśne deszcze wpływają na roślinność. Oddziaływanie zanieczyszczeń może być zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie. To pierwsze, w przypadku drzew, uwidacznia się w postaci uszkodzeń igieł i liści. Wewnątrz nich uszkadzane są różne błony, co może spowodować zakłócenie w systemie odżywiania i w [[bilans wodny|bilansie wodnym]]{{fakt|data=2012-07}}. Szczególnie narażone na negatywne skutki kwaśnych deszczy są [[iglaste|drzewa iglaste]]<ref name="podręcznik biologia wsip3"/>.
{{fakt|Pośrednie uszkodzenia są następstwem [[zakwaszenie gleby|zakwaszenia gleby]]. Zmniejsza się wówczas [[Pojemność wymiany kationów|dostępność substancji odżywczych]] przy jednoczesnym zwiększeniu zawartości szkodliwych dla drzew [[Metale|metali]] rozpuszczonych w [[roztwór glebowy|roztworze glebowym]], jak np. [[Glin|aluminium]] (uwalnianych np. z blokujących je nierozpuszczalnych związków wapnia). Powoduje to uszkodzenie korzeni i zabicie flory [[Mikoryza|grzybów mikoryzowych]], co prowadzi do tego, że rośliny nie mogą pobrać wystarczających ilości pożywienia i zmienia się [[odczyn gleby]]. Ponadto zmniejsza się odporność roślin na choroby i [[owady]]. Tak osłabione drzewo atakują owady lub [[Pasożytnictwo|pasożytnicze]] [[grzyby]] niszcząc je doszczętnie. Podobnie dzieje się z innymi roślinami.|data=2012-07}}
Kwaśne deszcze powodują również uszkodzenia różnych budynków, pomników i zabytków, ponieważ rozpuszczają [[wapień]] i [[cement]]<ref name="ŚN230"/>.
{{fakt|[[Zanieczyszczenie powietrza]] nie pozostaje bez wpływu na zwierzęta, np. rozmnażanie [[ptaki|ptaków]] żyjących przy brzegach zakwaszonych [[Jezioro|jezior]] jest zaburzone.|data=2012-07}}
{{fakt|Zmiana składu [[roślinność|roślinności]] spowodowana zanieczyszczeniami powietrza wywiera też wpływ na zwierzęta uzależnione od danego zbiorowiska roślinnego. Nie znajdują w nim właściwych dla siebie gatunków roślin, co może spowodować nawet niezdolność do rozmnażania.|data=2012-07}}
{{fakt|Duża zawartość zanieczyszczeń w powietrzu oraz ogromne ilości emitowanych związków siarki i azotu doprowadziły w [[Europa Środkowa|Europie Środkowej]] do poważnego pogorszenia stanu zarówno lasów, jak i gleb.|data=2012-07}}
{{fakt|W [[Niemcy|RFN]] w [[1985]] r. ponad połowa lasów, o całkowitej powierzchni około 3,8 milionów hektarów, była mniej lub bardziej uszkodzona. To samo dotyczyło połowy lasów w [[Holandia|Holandii]], 1/3 w [[Szwajcaria|Szwajcarii]], 1/4 w [[Austria|Austrii]]. Obumieranie lasów wskutek zanieczyszczeń powietrza jest poważnym problemem w [[Czechy|Czechach]] i na [[Słowacja|Słowacji]]. Istnieją dane o tym, że około 1/3 lasów tych krajów jest uszkodzona, a 200 do 300 tysięcy hektarów drzewostanu w wyższych partiach górskich to [[martwy las]].|data=2012-07}}
{{fakt|Normalna woda deszczowa ma [[Skala pH|pH]] około 5,6. Deszcze o niższym pH uznaje się już za deszcze kwaśne.|data=2012-07}}
{{fakt|Deszcz o rekordowo niskim pH (2,4) spadł w [[1974]] r. w [[Szkocja|Szkocji]], był on kwaśniejszy od soku cytrynowego.|data=2012-07}}
{{fakt|Kwaśne [[Opad atmosferyczny|opady]] są tylko jednym z objawów [[zakwaszenie środowiska|zakwaszenia środowiska]]. [[Zakwaszanie wód|Zakwaszenie wód]] – jezior i [[Ciek|cieków wodnych]] – jest problemem ściśle związanym z zakwaszeniem gleby. Woda znajdująca się w jeziorach i ciekach wodnych pochodzi bowiem w 90% z wód, które tam się dostały po przejściu przez warstwę gleby, a tylko w 10% z opadów – śniegu i deszczu, który spadł bezpośrednio do wód lub [[spływ powierzchniowy|spłynął po powierzchni gruntu]].|data=2012-07}}
== Metody przeciwdziałania ==
{{Dopracować|sekcja|źródła=2012-07}}
Najskuteczniejszą metodą ograniczania tlenków siarki zastosowaną w praktyce był [[handel emisjami zanieczyszczeń]], wprowadzony w 1990 roku w Stanach Zjednoczonych. Do 2008 roku emisje tlenków siarki spadły o ponad 60% w stosunku do poziomu z 1980 roku oraz wystąpił zauważalny spadek zachorowań na choroby płuc i inne dolegliwości przez nie powodowane<ref name="yer">{{cytuj książkę |tytuł=The Quest: Energy, Security, and the Remaking of the Modern World |autor=Daniel Yergin|rok=2012 |isbn=978-0143121947}}</ref>.
{{Osobny artykuł|Handel emisjami zanieczyszczeń}}
Rozwiązaniem dodatkowym jest [[odsiarczanie paliw]] i [[odsiarczanie spalin|spalin]]. Według analizy przeprowadzonej przez [[Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju|OECD]] w [[1981]] r. emisja siarki mogłaby być zmniejszona o połowę w ciągu 10 lat, gdyby wykorzystano dostępne wówczas urządzenia do oczyszczania i odsiarczania. Podniosłoby to koszty energii przeciętnie o 3%.
Metodą zapobiegania emisji spalin zakwaszających powietrze jest również rozwój energetyki opartej na [[Odnawialne źródła energii|źródłach odnawialnych]] (np. [[energia wiatru]], [[energia geotermalna]], [[elektrownia wodna|elektrownie wodne]], [[energetyka słoneczna]]) oraz [[energetyka jądrowa|energetyki jądrowej]].
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Kontrola autorytatywna}}
[[Kategoria:Zanieczyszczenie środowiska]]
[[Kategoria:Zanieczyszczenia atmosferyczne]]
| 