Czworonogi: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Fishapod evolution.jpg|thumb|240px|[[Ewolucja]] [[Mięśniopłetwe|mięśniopłetwych]] do czworonogów: [[Eusthenopteron]], [[Panderichthys]], [[Tiktaalik]], [[Acanthostega]], [[Ichthyostega]], [[Pederpes]]]]

[[Plik:Litoria phyllochroa.JPG|thumb|[[Rzekotka zielonoliściowa]] (''Litoria phyllochroa'')]]

 

W 1989 roku [[Jacques Gauthier]] i współpracownicy zdefiniowali nazwę Tetrapoda jako odnoszącą się do [[grupa koronowa|grupy koronowej]], czyli obejmującej [[ostatni wspólny przodek|ostatniego wspólnego przodka]] grup [[Lissamphibia]] oraz [[owodniowce|owodniowców]] i wszystkich jego potomków<ref name=Gauthier89>{{Cytuj książkę |autor r=Gauthier, J., D. C. Cannatella, K. De Queiroz, A. G. Kluge, T. Rowe |rok=1989 |rozdział=Tetrapod phylogeny |autor=B. Fernholm, K. Bremer, H. Jornvall (red.) |tytuł=The Hierarchy of Life |strony=337–353 |miejsce=Nowy Jork |wydawca=Elsevier Science Publishers B. V. (Biomedical Division)}}</ref>, jednak niektórzy naukowcy rozszerzają znaczenie tego terminu na [[klad]] obejmujący wszystkie [[kręgowce]] mające kończyny z palcami<ref name=LA04>{{Cytuj pismo |nazwisko=Laurin |imię=Michel |imię2=Jason S. |nazwisko2=Anderson |rok=2004 |tytuł=Meaning of the name Tetrapoda in the scientific literature: an exchange |czasopismo=Systematic Biology |wolumin=53 |wydanie=1 |strony=68–80 |doi=10.1080/10635150490264716 |język=en}}</ref>. Według panującego konsensusu tetrapody wyodrębniły się z przedstawicieli grupy [[Tetrapodomorpha]], takich jak ''[[eustenopteron|Eusthenopteron]]'', ''[[panderichtys|Panderichthys]]'' czy ''[[Tiktaalik]]'', we wczesnym [[dewon]]ie<ref name=Clack09>{{Cytuj pismo |nazwisko=Clack |imię=Jennifer A. |tytuł=The Fish–Tetrapod Transition: New Fossils and Interpretations |czasopismo=Evolution: Education and Outreach |wolumin=2 |wydanie=2 |strony=213–223 |rok=2009 |doi=10.1007/s12052-009-0119-2 |język=en}}</ref>, prawdopodobnie w słodkowodnym lub słonawym środowisku w odpowiedzi na modyfikacje [[ekosystem]]ów lądowych i nadwodnych, związane z intensywnym rozwojem roślinności<ref name=Clack02>{{Cytuj książkę |nazwisko=Clack |imię=Jennifer A. |tytuł=Gaining Ground: The Origin and Early Evolution of Tetrapods |wydawca=Indiana University Press |rok=2002 |isbn=978-0253340542}}</ref>. Najstarsze odnalezione [[skamieniałości]] ciał tetrapodów ocenia się na późny [[fran]], jednak liczące około 395 mln lat [[tropy środkowodewońskich czworonogów z Zachełmia|odciski stóp]] odkryte w morskich osadach w [[Zachełmie (województwo świętokrzyskie)|Zachełmiu]] w [[Góry Świętokrzyskie|Górach Świętokrzyskich]] są od nich starsze o około 18 milionów lat i mają około 10 milionów lat więcej niż najstarsze znane pozostałości przedstawicieli [[Elpistostegidae]] – domniemanych przodków tetrapodów – co sugeruje, że przekształcenie [[ryby|ryb]] w czworonogi miało miejsce znacznie wcześniej niż powszechnie uważano, a pierwsze tetrapody żyły w odmiennych ekosystemach<ref name=Nature10>{{Cytuj pismo |autor=Grzegorz Niedźwiedzki, Piotr Szrek, Katarzyna Narkiewicz, Marek Narkiewicz, Per E. Ahlberg |tytuł=Tetrapod trackways from the early Middle Devonian period of Poland |czasopismo=Nature |wolumin=463 |strony=43–48 |rok=2010 |doi=10.1038/nature08623 |język=en}}</ref>. Pierwsze analizy przeprowadzone po odkryciu zachełmiańskich tropów sugerują, że czworonogi powstały we wczesnym dewonie, w [[ems (geologia)|emsie]], około 403&nbsp;mln lat temu. Dokładne ustalenie czasu wyewoluowania tetrapodów jest jednak trudne ze względu na niejasną pozycję [[filogeneza|filogenetyczną]] zwierząt, które pozostawiły ślady z Zachełmia – jeśli były one bazalnymi czworonogami, grupa ta mogła powstać około 399&nbsp;mln lat temu, natomiast jeśli były one bliżej spokrewnione z grupą koronową, wówczas szacowany czas wyewoluowania pierwszych przedstawicieli Tetrapoda wynosiłby około 414&nbsp;mln lat temu{{r|FB10}}.