Wikipedia

Struktura głęboka i struktura powierzchniowa: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m przeglądanie zmian + szablon „cytuj” stosuje formę: imię nazwisko
Linia 1:
'''Struktura głęboka''' (''deep structure'') i '''struktura powierzchniowa''' (surface structure) – w [[gramatyka generatywna|gramatyce generatywnej]] dwa poziomy syntaktyczne zdania.
 
Struktura głęboka jest pojęciem abstrakcyjnym<ref name="encyklopedia.pwn.pl">{{Cytuj | url = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/struktura-gleboka;3980518.html | tytuł = Struktura głęboka | opublikowany = encyklopedia.pwn.pl | data dostępu = 2017-06-02}}</ref> oznaczającym sposoby, w jakie zdanie może być analizowane i interpretowane<ref name="nord">{{Cytuj | urlautor = https://www.thoughtco.com/deep-structure-transformational-grammar-1690374Richard Nordquist | tytuł = deep structure (generative grammar) |data autor= Nordquist, Richard;2016-12-05 | data dostępu = 20162017-1206-0502 | stronyurl = Thoughthttps://www.cothoughtco.com/deep-structure-transformational-grammar-1690374 | język = en | data dostępustrony = 2017-06-02Thought.co}}</ref>. Elementami struktury głębokiej są: podstawowe zależności gramatyczne, takie jak [[podmiot (językoznawstwo)|podmiot]] lub dopełnienie, wszystkie transformacje, które następują przy przejściu do struktury powierzchniowej, wszystkie elementy warstwy leksykalnej, wreszcie interpretacja [[semantyka (językoznawstwo)|semantyczna]]<ref name="nord" />.
 
Struktura głęboka jest bazą do transformacji do poziomu '''struktury powierzchniowej''', która obrazuje to, co człowiek słyszy albo czyta<ref name="nord" />.
 
Jedna struktura głęboka może być wyrażana przez różne struktury powierzchniowe. Na przykład ta sama czynność może być wyrażona w stronie czynnej i biernej. [[Aleksander Szulc]] podaje przykład: ''Dyrektor podjął decyzję'' i ''Decyzja została podjęta przez dyrektora''<ref name="Warszawa">{{Cytuj | autor = Aleksander Szulc | tytuł = Podręczny słownik językoznawstwa stosowanego | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1984 | strony = 221-222 | isbn = 83-01-02793-2}}</ref>. Z kolei [[Kazimierz Polański]] zestawia dwa zdania o tej samej w zasadzie treści: ''Wszystkich oburza jego sposób postępowania'' i ''Wszystkich oburza sposób, w jaki postępuje''<ref name="Wrocław">{{Cytuj | autor = Kazimierz Polański, Kazimierz;|redaktor |= Stanisław Urbańczyk |tytuł = Struktura głęboka, w: Encyklopedia wiedzy o języku polskim |data redaktor=Stanisław Urbańczyk1978 | wydawca = Ossolineum | miejsce = Wrocław | datawydawca = 1978Ossolineum |s s= 335-336}}</ref>.
 
Struktura głęboka jest zasadniczo wspólna dla różnych języków. Ta jej cecha odgrywa istotną rolę w dydaktyce języków obcych i w teorii tłumaczenia. Osoba ucząca się jakiegoś języka obcego powinna zdawać sobie sprawę, że w dwóch językach ta sama struktura głęboka może się manifestować w bardzo różny sposób w strukturach powierzchniowych. Tłumaczenie struktury powierzchniowej (przekład dosłowny) może prowadzić do błędów semantycznych i stylistycznych. Tylko zły tłumacz może oddawać proste niemieckie zdanie ''Wie alt bist du?'' jako ''Jaki stary jesteś?'' (przykład przytoczony przez Aleksandra Szulca{{r|Warszawa}}). Ponieważ w języku polskim wiek wyraża się z użyciem czasownika ''mieć'', a nie ''być'', prawidłowe tłumaczenie to ''Ile masz lat?''.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Struktura_głęboka_i_struktura_powierzchniowa”