Zjednoczony Judaizm Tory: Różnice pomiędzy wersjami

'''Zjednoczony Judaizm Tory '''lub '''Partia Tory'' '''''([[język hebrajski|hebr]]: יהדות התורה המאוחדת, ''Jahadut Ha-Tora'') – [[izrael]]skie ugrupowanie polityczne będące sojuszem dwóch [[ortodoksja|ortodoksyjnych]] partii religijnych wchodzących w skład [[Kneset]]u: [[Sztandar Tory]] (''Degel Ha-Tora'') i ''[[Agudat Israel]]''. Po raz pierwszy porozumienie to powstało w [[1992]], ale po wejściu do rządu w 2004 (premier [[Ariel Szaron]]), rozpadło się ponownie na dwie partie.

* ''Degel Ha-Tora'' (''Sztandar Tory'') jest partią pod przywództwem [[rabin]]ów, zazwyczaj wywodzących się z [[Litwa|Litwy]], będących liderami nie-chasydzkich ortodoksyjnych Żydów [[Żydzi aszkenazyjscy|aszkenazyjskich]].

* ''Agudat Israel'' (''Związek Izraela'') to partia, której kierownictwo i większość członków to izraelscy [[chasydyzm|chasydzi]]. Czołowi działacze i liderzy tego ugrupowania to członkowie dynastii [[Ger (dynastia chasydzka)|Ger]], [[Sadagóra (dynastia chasydzka)|Sadiger]], [[Wyżnica (dynastia chasydzka)|Vizhnitz]] i [[Boston (dynastia chasydzka)|Boston]].

Frakcja ''Agudat Israel'' również wywodzi się z członków wyżej wymienionych dynastii chasydzkich. Na kierownictwo tego ugrupowania bardzo duży wpływ ma zawsze także lider dynastii [[Belz (dynastia chasydzka)|Belz]]. Pomimo tego, żaden z reprezentantów tej dynastii nie znalazł się wysoko na liście wyborczej Partii Tory przed [[Wybory parlamentarne w Izraelu w 2006 roku|wyborami w 2006]]. Skutkiem tego był brak chasydów z Belz pośród deputowanych do Knesetu. Sytuacja taka powtórzyła się drugi raz z rzędu w historii Izraela.

Przed powstaniem ''Degel Ha-Tora'', oba ugrupowania wchodziły w skład zjednoczonej partii ''Agudat Israel''. Jednak wystąpił z niej lider niechasydzkiej grupy, rabin [[Elazar Shach]] ([[1898]]-[[2001]]), który pociągnął za sobą swoich zwolenników. Utworzył on nową partię – ''Degel Ha-Tora'', w skład której weszli ortodoksyjni Żydzi o litewskich korzeniach (nazywani także ''[[Mitnagdim]]''). Nazwa nowego ugrupowania, oznaczająca ''Sztandar Tory'' została wybrana nieprzypadkowo. Shach wybrał ją, aby zamanifestować swój sprzeciw wobec zeświecczonego, jego zdaniem, państwa Izrael, będącego w jego opinii podmiotem skierowanym przeciwko Torze.

W styczniu 2004 pomiędzy poszczególnymi podmiotami wchodzącymi w skład Partii Tory pojawił się spór. Jego przedmiotem było pytanie czy wchodzić w skład rządu [[Ariel Szaron|Ariela Szarona]]. Trwały wówczas negocjacje w tej sprawie z rabinem Eliashivem. Ustalił on, że pięciu deputowanych będzie czekać trzy miesiące przed przyjęciem posad rządowych. Rabbi Yaakov Ryeh Alter z dynastii Ger zażądał jednak, aby członkowie ''Agudat Israel'' weszli natychmiast w skład gabinetu. Partnerzy z ''Degel Ha-Tora'' oskarżyli ich wówczas o brak szacunku dla osoby Eliashiva. Pomimo tego [[Ja’akow Litzman]] zaakceptował oferowane mu stanowisko szefa parlamentarnej komisji finansów. To spowodowało rozłam w partii – członkowie ''Degel Ha-Tora'' opuścili ugrupowanie, kończąc dwunastoletnią ścisłą współpracę.

W grudniu [[2005]] odbyło się spotkanie pomiędzy reprezentantami obu ugrupowań. Jego głównym celem było polepszenie atmosfery w stosunkach pomiędzy oboma organizacjami i przedyskutowanie możliwości nawiązania ponownej współpracy przed wyborami w marcu 2006. Głównym problemem pozostawała kwestia sposobu przyznania poszczególnym partiom miejsc na liście wyborczej. ''Degel Ha-Tora'' nalegał, aby obie partie otrzymały równą liczbę miejsc. W przeszłości ''Agudat Israel'' otrzymywał nieco więcej miejsc niż jego partner. Ponadto ''Degel'' zmienił nieco swoją organizację, upodabniając się do nowoczesnej partii politycznej (stworzono oficjalne biuro ugrupowania, a także odbyła się pierwsza od 15 lat konwencja partyjna).

W pierwszych dniach [[luty|lutego]] 2006 ''Degel Ha-Tora'' i ''Agudat Israel'' zdecydowały się na utworzenie wspólnego ugrupowania, pomimo faktu, że wciąż nie rozwiązany pozostawał problem której z partii przyznać szóste miejsce na liście wyborczej. Zdecydowano w końcu zawarciu o kompromisu – ustalone, że przysługujące miejsce w Knesecie obejmowane będzie na zasadzie rotacji (podobnie było z piątą pozycją w poprzedniej kadencji, kiedy to dzieliły ją pomiędzy siebie dynastie Belz i Wyżnica)<ref>{{cytuj stronę| url = http://fr.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1139395370572&pagename=JPost/JPArticle/ShowFull| tytuł = Degel, Aguda on verge of reuniting| data dostępu = 9 lutego 2006| autor = The Jerusalem Post| język = en}}</ref><ref name="dibur">{{cytuj stronę| url = http://chareidi.shemayisrael.com/archives5766/yisro/autjysr66.htm| tytuł = United Torah Jewry and Shabbos – Agudas Yisroel- Degel Ha-Tora Submits Joint Knesset List| data dostępu = 15 lutego 2006| autor = Dei'ah veDibur| język = en}}</ref>. Porozumienie to pozwoliło na wystawienie wspólnej listy. Pomimo tego niezadowolona była dynastia Belz, która musiała poświęcić się dla dobra całej partii, rezygnując z części swojej reprezentacji parlamentarnej<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.haaretz.com/hasen/pages/ShArt.jhtml?itemNo=680571&contrassID=1| tytuł = NRP, National Union agree on merged Knesset list| data dostępu = 9 lutego 2006| autor = Ha-Arec| język = en|archiwum=http://web.archive.org/web/20071001143916/http://www.haaretz.com/hasen/pages/ShArt.jhtml?itemNo=680571&contrassID=1|zarchiwizowano=2007-10-01}}</ref>.

Tuż przed wyborami, w izraelskich środkach masowego przekazu pojawiały się informacje, że kierownictwo Partii Tory zastanawia się nad zawiązaniem koalicji rządowej z ugrupowaniem ''[[Kadima]]'' pod przywództwem [[Ehud Olmert|Ehuda Olmerta]], typowanym na zwycięzcę<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.israelnationalnews.com/news.php3?id=100669| tytuł = Haredi UTJ Party Hints: We Will Join Kadima Government| data dostępu = 23 marca 2006| autor = Arutz Sheva| język = en}}</ref>. Tak się jednak nie stało – Partia Tory pozostała w opozycji. Po wyborach ugrupowaniu udało się uzyskać 6 deputowanych i tym samym zwiększyć posiadaną liczbę miejsc w Knesecie o jeden mandat. Obecnie przewagę ma ''Agudat Israel'', który obsadził 4 miejsca. Szóste miejsce zajmuje natomiast [[Ja’akow Kohen]] z dynastii Ger.