Homonimia (językoznawstwo): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Wikisłownik
drobne redakcyjne
Linia 2:
'''Homonimia''' ([[gr.]] ''homós'' 'jednakowy, ten sam, taki sam; podobny' i ''ónoma'' 'imię; wyraz; tytuł')<ref>{{Cytuj stronę | autor=[[Władysław Kopaliński]] | url= http://www.slownik-online.pl/kopalinski/05E8D6C1DE89D1E5C12565E00068B057.php | archiwum= http://web.archive.org/web/20130702191846/http://www.slownik-online.pl/kopalinski/05E8D6C1DE89D1E5C12565E00068B057.php | tytuł=homonimy | praca=Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych | opublikowany=slownik-online.pl | zarchiwizowano=2013-07-02}}</ref> – relacja wyrażania różnych znaczeń za pomocą identycznych form językowych{{odn|Saloni|1999}}. Występuje w morfologii fleksyjnej ([[Synkretyzm przypadków|synkretyzm]] form [[fleksja|fleksyjnych]], np. ''dam'' jako forma fleksyjna czasownika ''dać'' i rzeczownika ''dama'') oraz słowotwórczej (np. ''ranny'' – ''zraniony'', ''ranny'' – ''o poranku''), a także w słownictwie (wyrazy homonimiczne, np. ''bal'' – przyjęcie (fr.), ''Bal'' – kłoda (niem.) i składni (''zdrada przyjaciela'', oznaczająca fakt bycia zdradzonym przez przyjaciela lub zdradzenia go).
 
Wyrażenia, które łączy relacja homonimii, nazywane są homonimami lub wyrazami homonimicznymi. O znaczeniu homonimu decyduje jego użycie, czyli [[kontekst]], w jakim może występować. Zdarza się jednak, iż w [[komunikat|komunikacie językowym]] celowo przywoływane są dwa lub więcej znaczeń, na przykład w reklamie, w celu podniesienia atrakcyjności tekstu. Pozwala na to odpowiednie manipulowanie kontekstem oraz elementami pozajęzykowymi komunikatów{{odn|Saloni|1999}}. Charakter homonimiczny mogą miećwykazywać również pełne [[konstrukcja (językoznawstwo)|konstrukcje językowe]]. Na przykład wyrażenie ''dobrzy uczniowie i nauczyciele'' można zrozumiećinterpretować jako ''dobrzy uczniowie'' + ''dobrzy nauczyciele'' bądź jako ''dobrzy uczniowie'' + ''nauczyciele''{{odn|Mistrík|1993|s=245}}.
 
W zależności od tego, czy rozpatruje się sam poziom fonetyczny języka (wymowa), czy też graficzny (zapis, zewnętrzny wobec systemu językowego), można wyróżnić odpowiednio dwa typy homonimów: [[homofonia (językoznawstwo)|homofony]] i [[Homografia (językoznawstwo)|homografy]]{{odn|Saloni|1999}}. Spotyka się również definicję, zgodnie z którą homonimy to [[jednostki językowe|elementy językowe]] będące równocześnie zarówno homofonami, jak i homografami<ref>[http://dictionary.reference.com/browse/homonym homonym], ''Random House Unabridged Dictionary''</ref>.