Kaldera Yellowstone: Różnice pomiędzy wersjami

|wysokość = 2 8052805

Nazywana także „Yellowstone''Yellowstone supervolcano”supervolcano'' ([[superwulkan]]em Yellowstone).

[[Kaldera]] Yellowstone o rozmiarach ok. 55 x 8055 × 80 km znajdujepołożona sięjest nad tzw. [[Plama gorąca|plamą gorąca]] i jest pozostałością po gigantycznych eksplozjach superwulkanu, jakie miały miejsce 2,1 mln, 1,3 mln oraz 640 tys. lat temu. Były to [[erupcja wulkanu|erupcje]] o najwyższym stopniu w 8-stopniowej skali VEI ([[Indeks Eksplozywności Wulkanicznej]]). W czasie ostatniej, 640 tys. lat temu, do atmosfery zostało wyrzucone ponad 1000  km³ [[materiał piroklastyczny|materiału piroklastycznego]]. Na zakończenie tejPo erupcji doszło do zapadnięcia się opróżnionej komory i powstania kaldery zapadliskowej. Obszar ten nazywany jest wielką [[kaldera|kalderą]]. Później następowały mniejsze erupcje lawowe, bez wyrzutu piroklastyków. Ostatni wypływ lawy miał miejsce 70nastąpił 000{{formatnum:70000}} lat temu. Badania terenu [[Fala sejsmiczna|falami sejsmicznymi]] wykazały że komora magmowa znajduje się 5-105–10 kilometrów pod powierzchnią ziemi.

Ze względu na możliwość kolejnego wybuchu, kaldera jest monitorowana za pomocą rozmieszczonych na jej obszarze odbiorników [[Global Positioning System|GPS]] oraz pomiarów radarowych wykonywanych przez satelity. W obserwacje kaldery zaangażowane są zespoły uczonych z [[University of Utah]] w [[Salt Lake City]] oraz z [[United States Geological Survey|US Geological Survey]]. Dzięki tym pomiarom stwierdzonoStwierdzono, że w latach 1987-19951987–1995 dno całej kaldery opadło o ok. 11 &nbsp;cm, a potem zaczęło się podnosić w północnej części oraz że w latach 1997-20031997–2003 północny skraj kaldery podniósł się o 12 &nbsp;cm, natomiast jej centralna część osiadła. Obserwacje te sugerowały, że gorąca magma, wypełniająca komorę magmową pod kalderą (na głębokości ok. 10 &nbsp;km pod powierzchnią ziemi), przepłynęła z jej centralnej części w stronę północnego skraju. Ostatnie pomiary, przeprowadzone między połową roku 2004 a końcem 2006, wskazują na gwałtowny zwrot, jaki nastąpił w tym czasie pod kalderą. Północna jej część, która puchła przez szereg ostatnich lat, nagle opadła o 8 &nbsp;cm, podczas gdy centrum, obniżające się od ponad 20 lat, podniosło się aż o 18 &nbsp;cm. Wynika z tego, że centralna część kaldery podnosiła się w tym czasie o 7 &nbsp;cm rocznie. Jest to najszybsze tempo zmian od czasu1923&nbsp;r., gdy zaczęto przeprowadzać systematyczne pomiary (od 1923 r.)<ref>{{cytuj|czasopismo=[[Świat Nauki]] |wydanie=nr 1/|data=2008, str. 6-8 (artykuł pt. „Wyrok|s=6–8|tytuł=Wyrok z odroczeniem”)odroczeniem}}</ref>.

Szacuje się, że kolejna erupcja o skali tej sprzed 640 tys. lat zniszczyłaby znaczną część Stanów Zjednoczonych i doprowadziła do ochłodzenia klimatu z powodu olbrzymich ilości uwalnianych do atmosferyuwolnionych tlenków [[siarka|siarki]], które tworzą cienki welon [[Kwas siarkowy|kwasu siarkowego]] naokołowokół planety odbijający światło słoneczne światło przez wiele lat. Szacuje się, że około 5 miliardów ludzi umarłoby z głodu.

Według niektórych hipotez, podobne skutki przyniósł wybuch superwulkanu [[Toba (jezioro)|Toba]] na [[Sumatra|Sumatrze]] ok. 75 tys. lat temu, stawiając na krawędzi zagłady gatunek ''[[człowiek rozumny|Homo sapiens]]'' i ograniczając populację ludzką do zaledwie kilku tysięcy osobników. Scenariusz możliwej katastrofy, wywołanej kolejną erupcją superwulkanu Yellowstone, został przedstawiony w filmie, ''Superwulkan'' zrealizowanym w koprodukcji [[BBC]] i [[Discovery Channel]] w 2005 &nbsp;r., któremu nadano tytuł „Superwulkan”<ref>[{{cytuj|url=http://www.polskieradio.com/news_det.aspx?id=36500&kat=23 "|tytuł=Yellowstone wielkim wulkanem"|opublikowany=Polskie (polskieradio.com)]Radio}}</ref><ref>[{{cytuj|url=http://usa.interia.pl/wasze-artykuly/ciekawe-miejsca/artykul/gorcy-kocio-pod-yellowstone,3208 "|tytuł=Gorący kocioł pod Yellowstone" (usa.interia.pl)]|opublikowany=Interia}}</ref>.