Akceptowalność: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
poprawa nazwiska |
plus |
||
Linia 6:
Według Chomsky’ego istnieje różnica między akceptowalnością a [[gramatyczność|gramatycznością]], która pozostaje w związku z różnicą między [[performancja językowa|performancją]] i [[kompetencja językowa|kompetencją językową]] a pragmatyką i gramatyką – akceptowalność pozostaje w związku z performancją i pragmatyką, jako że ocena akceptowalności danego wyrażenia zależy zarówno od znajomości [[system językowy|systemu językowego]], jak i wiedzy ogólnej o świecie{{odn|Polański|1999|s=23–24}}.
W praktyce określenie akceptowalności może przysparzać pewne problemy{{odn|Crystal|2008|s=4}}. Rodowici użytkownicy języków często nie są zgodni, co do sensowności różnych wypowiedzeń językowych{{odn|Crystal|2008|s=4}}. Zjawisko to wynika z różnic środowiskowych i geograficznych: ze względu na różnice dialektalne, to samo wyrażenie może być akceptowalne dla jednych, a nieakceptowalne dla innych{{odn|Crystal|2008|s=4}}, np. polskie ''umią'' zamiast ''umieją'', ang. {{k|en|ain’t}} zamiast {{k|en|is not}}{{odn|Polański|1999|s=24}}. Akceptowalność ma zatem charakter względny{{odn|Polański|1999|s=24}} i różni się na gruncie różnych [[odmiana językowa|odmian języka]]{{odn|Crystal|2008|s=4}}.
Akceptowalność jest pojęciem względnym – to samo wyrażenie może być akceptowalne dla jednych, a nieakceptowalne dla innych, np. polskie ''umią'' zamiast ''umieją'', ang. {{k|en|ain’t}} zamiast {{k|en|is not}}. Akceptowalność uzależniona jest również od kontekstu sytuacyjnego, np. wyrażenie ''po południu'' trudno jest ocenić w kategorii akceptowalności bez wiedzy, w jakich okolicznościach zostało użyte. Można jednak ocenić je w kontekście: ''Kiedy przyjdziesz? Po południu''. Ponadto akceptowalność nie ma jednolitej wartości i może występować w różnym stopniu nasilenia: według Polańskiego następujące wyrażenia można stopniować pod względem akceptowalności od najbardziej do najmniej akceptowalnego:▼
Wpływ na ocenę akceptowalności może mieć również [[preskryptywizm (językoznawstwo)|preskryptywizm]] i przeświadczenie, że pewne [[forma językowa|formy językowe]] są z gruntu błędne{{odn|Crystal|2008|s=4}}. Autorytatywne rozstrzygnięcia gramatyki normatywnej mogą sprawić, że część użytkowników języka zacznie odrzucać pewne wypowiedzenia jako „niepoprawne”{{odn|Crystal|2008|s=4}}. Z punktu widzenia lingwistycznego wszelkie funkcjonujące sposoby wypowiedzi są automatycznie akceptowalne, o ile pewna część społeczeństwa posługuje się nimi w sposób systematyczny{{odn|Crystal|2008|s=4}}.
▲
* Koń by się uśmiał z tego
* Pies by się uśmiał z tego
Linia 28 ⟶ 32:
* {{Cytuj |tytuł = Encyklopedia językoznawstwa ogólnego |redaktor = [[Kazimierz Polański]] |wydawca = Ossolineum |miejsce = Wrocław |data = 1999 |isbn =83-04-04445-5 |odn = tak}}
* {{Cytuj |tytuł=Nový encyklopedický slovník češtiny |redaktor= Karlík, Petr; Nekula, Marek; Pleskalová, Jana; |autor=František Štícha |data=2017 |rozdział=[https://www.czechency.org/slovnik/GRAMATI%C4%8CNOST GRAMATIČNOST] |język=cs |odn=tak}}
* {{Cytuj |autor=David Crystal |tytuł=A Dictionary of Linguistics and Phonetics |url=http://books.google.com/books?id=mc9cAQAACAAJ |wydawca=Blackwell Publishing |wydanie=6 |data=2008 |isbn=978-1-4051-5296-9 |język=en |odn=tak}}
[[Kategoria:Gramatyka generatywna]]
| |||