Wikipedia

Obóz koncentracyjny w Kołdyczewie: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
Boty
391 617 edycji
m Usuwam kategorię usuniętą w Poczekalni
infobox
Linia 1:
{{Obóz infobox
{{współrzędne|53°16'46.3"N 26°03'40.7"E|umieść=na górze}}
|nazwa = Kołdyczewo
'''Obóz koncentracyjny w Kołdyczewie''' – znajdował się na północ od [[Baranowicze|Baranowicz]] na terenie obecnej [[Republika Białoruś|Republiki Białoruś]] - miejsce zamordowania przez okupantów niemieckich i kolaborantów białoruskich około 22 tys. osób głównie [[Żydzi|Żydów]] i [[Polacy|Polaków]], a także w mniejszej ilości [[Białorusini|Białorusinów]], [[Rosjanie|Rosjan]] i [[Romowie|Romów]]. Obóz działał od marca 1942 do czerwca 1944 roku.▼
|nazwa oficjalna = Калдычэўскі лагер смерці
|obóz nadrzędny =
|nr rej. zabytku =
|data rejestracji =
|rejestr =
|grafika =
|opis grafiki =
|typ = [[obozy niemieckie 1933–1945|obóz śmierci]]
|odpowiedzialny = {{państwo|DEU|1935}} i kolaboranci
|rozpoczęcie działalności = 1942
|zakończenie działalności = 30 czerwca 1944
|terytorium = [[Komisariat Rzeszy Wschód]]
|miejsce = [[Kołdyczewo]]
|pierwotne przeznaczenie = budynki gospodarcze
|powierzchnia =
|komory gazowe =
|liczba podobozów =
|liczba więźniów =
|narodowość więźniów = [[Polacy]], [[Żydzi]], [[Białorusini]], [[Rosjanie]], [[Romowie]]
|liczba ofiar = ~ 22 tysiące
|liczebność personelu = kompania [[Sicherheitsdienst]]
|komendanci =
|wyzwoliciel = [[Armia Czerwona]]
|data wyzwolenia =
|upamiętnienie = dwa pomniki
|kod mapy = BLR
|współrzędne = 53°16'46.3"N 26°03'40.7"E
|commons =
|www =
}}
▲'''Obóz koncentracyjny w Kołdyczewie''' – znajdował się na północ od [[Baranowicze|Baranowicz]] na terenie obecnej [[Republika Białoruś|Republiki BiałoruśBiałorusi]] -; miejsce zamordowania przez okupantów niemieckich i kolaborantówich białoruskichkolaborantów około 22 tys.tysięcy osób, głównie [[ŻydziPolacy|ŻydówPolaków]] i [[PolacyŻydzi|PolakówŻydów]], a także w mniejszej ilości [[Białorusini|Białorusinów]], [[Rosjanie|Rosjan]] i [[Romowie|Romów]]. Obóz działał od marca 1942 do czerwca 1944 roku.
 
== Opis obozu ==
Otoczony drutem kolczastym obóz zlokalizowanoNiemcy zorganizowali we wschodniej części wsi [[Kołdyczewo]] na terenie majątku ziemskiego Tadeusza Szalewicza. Obóz składał się baraków pełniących wcześniej rolę zabudowań gospodarczych i trzypiętrowego budynku więzienia obozowego (zachowały się jego fundamenty), w którym przeprowadzano śledztwa przeciwko polskim żołnierzom [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]]. W listopadzie 1942 r. poza terenem obozu zbudowano dwa [[Krematorium|krematoria]], w których spalono zwłoki około 600 osób przywiezionych z Baranowicz i [[Stołpce|Stołpców]]. Po stwierdzeniu usterek, krematoria te rozebrano i rozpoczęto budowę nowych, których jednak nie ukończono przed likwidacją obozu.
 
== Warunki pobytu i eksterminacja ==
Więźniowie byli zmuszani do ciężkich robót przy wydobyciu [[Torf|torfu]], w ceglarni, przy produkcji mydła, butów, odzieży, beczek. Przeciętny dzień pracy wynosił 10-1210–12 godzin. Racje żywnościowe o niewielkiej kaloryczności – zupa z wody i [[Mąka żytnia|mąki żytniej]] oraz kromka chleba – nie pozwalały na regenerację sił. Więźniowie byli zakwaterowani w nieogrzewanych barakach, w których spali na trzy- i czteropiętrowych pryczach. Na porządku dziennym były rozliczne szykany, bicie, szczucie psami, gwałty na kobietach i egzekucje.
 
Od połowy 1942 roku systematycznie mordowano tu polską ludność. W pierwszej kolejności zabito w Kołdyczewie około 100 księży z różnych regionów Polski, a także inteligencję (około 5 tys.5000). 14 listopada 1942 roku w uroczysku Lachowka za pomocą gazu zamordowano księży: Kazimierza Dembowskiego z Darewa, Kazimierza Koreckiego z [[Połoneczka|Połoneczki]], Antoniego Mackiewicza z [[Mir (osiedle typu miejskiego)|MiraMiru]], Stanisława Leonarda Nowaka (ur. 25.10.1904 w Turku) - proboszcza z [[Domaczewo|Domaczewa]], Antoniego Leusza ze Stołpców, Wacława Niesmaka z [[Świerżeń Nowy|Nowego Świerżnia]] razem z 44-osobową grupą inteligencji polskiej rejonu stołpeckiego. W uroczysku Pogorzelec (Łozy) rozstrzelano dwa tabory Cyganów. Mordowano także przy użyciu spalin w ciężarówkach.
 
Likwidacja obozu nastąpiła w dniu 30 czerwca 1944 r. w związku ze zbliżającą się [[Armia Czerwona|Armią Czerwoną]]. Wtedy też naziści rozstrzelali ostatnich więźniów i podpalili baraki<ref>http://pawet.net/zl/zl/1997_23/9.html.</ref>.
 
== Komendanci obozu i załoga ==
Początkowo komendantem obozu był Białorusin lejtnant Sergiej Bobko, a od roku 1943 Nikołaj Kalko i sprawujący nadzór podoficer SS [[Franz Jörn]]. Załogę obozu stanowili członkowie 4 Kompanii [[13 Białoruski Batalion Policyjny SD|13 .&nbsp;Białoruskiego Batalionu Policyjnego SD]]<ref>{{Cytuj|tytuł=КРОЎ ЛЮДСКАЯ – НЕ ВАДЗІЦА…|data dostępu=2017-10-19|opublikowany=Стартовая страница Беларуси. 21.by|url=http://news.21.by/regional-news/2010/05/10/41420.html}}</ref> ze składu [[Białoruska Policja Pomocnicza|Białoruskiego Batalionu Pomocniczego]].
 
== Liczba ofiar ==
Ocenia się, że do czasu likwidacji obozu 2930 czerwca 1944 r. w Kołdyczewie Niemcy i białoruscyich kolaboranci zamordowali około 22 tys.tysiące osób.
 
== Mogiły zbiorowe ==
Po 1944 roku komisja śledcza ujawniła na terenie obozu oraz w jego okolicach liczne zbiorowe mogiły:
* na terenie obozu w formie litery T o wymiarach 35x535×5 m, ze zwłokami około 1 tys.1000 mężczyzn, kobiet i dzieci. Badania medyczne ustaliły, że dorosłych zabito strzałem z broni, a dzieci wrzucano do dołów żywe.
* w odległości 1,5 km od obozu w uroczysku [[Arabowszczyzna]] odkryto osiem 45-metrowych mogił. Podczas ekshumacji i ekspertyzy medycznej ustalono, że pogrzebano tu 5140 osób, w tym całą ludność żydowską miasteczka [[Stołowicze]];
* w uroczysku Pogorzelec (Łozy), w odległości 2 km od obozu znaleziono 15 mogił od 30 do 40 m długości i 4,6 m szerokości, kryjących szczątki około 15 tys.tysięcy osób<ref>http://www.sztetl.org.pl/pl/article/koldyczewo/13,miejsca-martyrologii/27581,koldyczewo-nazistowski-oboz-koncentracyjny/.</ref><ref>B. P. Szerman, ''I uzasnulas’ ziemlia. O zwierstwach niemieckich faszistow na teritorii goroda Baranowicz i jego okriestnosti'', Baranowiczi 1970.</ref>
 
== Upamiętnienie ==
* Na miejscu masowych grobów znajduje się figurapomnik kobiety z zakłamującym historię rosyjskim napisem ''„Wo propagandowym wydźwięku:{{cytat|W tym miejscu i w okolicy pogrzebano 22 tysiące sowieckichradzieckich patriotów zamordowanych przez niemiecko-faszystowskich grabieżców w latach 1942-1944”''1942–1944.}}
* Na skutek zabiegów Józefa Lichuty z Mińska, którego siedmiu krewnych zginęło w obozie, Rozporządzeniem nr 364 z 21 grudnia 2005 r. obóz kołdyczewski otrzymał status memoriału. W związku z tym w 2006 roku Baranowicki Rejonowy Komitet Wykonawczy wydał [[Związek Polaków na Białorusi|Związkowi Polaków na Białorusi]] pozwolenie na zaprojektowanie pomnika, który zaprojektował Wacław Matelski. W dniu 3 lipca 2007 roku przy szosie do Baranowicz odsłonięto pomnik, na którym umieszczono napis w języku białoruskim: ''„Przechodniu{{cytat|Przechodniu zatrzymaj się! W tym miejscu w latach wielkiejWielkiej wojnyWojny Ojczyźnianej był Kołdyczewski obóz śmierci. 22 tysiące pokój miłujących ludzi poniosło śmierć z rąk hitlerowskich katów”katów.''}}▼
 
▲* Na skutek zabiegów Józefa Lichuty z Mińska, którego siedmiu krewnych zginęło w obozie, Rozporządzeniem nr 364 z 21 grudnia 2005 r. obóz kołdyczewski otrzymał status memoriału. W związku z tym w 2006 roku Baranowicki Rejonowy Komitet Wykonawczy wydał [[Związek Polaków na Białorusi|Związkowi Polaków na Białorusi]] pozwolenie na zaprojektowanie pomnika, który zaprojektował Wacław Matelski. W dniu 3 lipca 2007 roku przy szosie do Baranowicz odsłonięto pomnik, na którym umieszczono napis w języku białoruskim: ''„Przechodniu zatrzymaj się! W tym miejscu w latach wielkiej wojny Ojczyźnianej był Kołdyczewski obóz śmierci. 22 tysiące pokój miłujących ludzi poniosło śmierć z rąk hitlerowskich katów”.''
== Bibliografia ==
* B.P. Szerman, ''I uzasnulas’ ziemlia. O zwierstwach niemieckich faszistow na teritorii goroda Baranowicz i jego okriestnosti'', Baranowiczi 1970.
Linia 33 ⟶ 63:
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
*
 
== Linki zewnętrzne ==
Linia 43 ⟶ 72:
{{SORTUJ:Kołdyczewo}}
[[Kategoria:Holocaust na Białorusi]]
[[Kategoria:Niemieckie obozy koncentracyjne|Kołdyczewo]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Obóz_koncentracyjny_w_Kołdyczewie”