Wikipedia

Język aramejski: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne redakcyjne
→‎Historia: drobne redakcyjne
Linia 27:
Języka tego używali początkowo jedynie [[Aramejczycy]], ale na początku I tysiąclecia p.n.e. rozpowszechnił się na całym Bliskim Wschodzie, stając się tamtejszym ''[[lingua franca]]''. Sukces tego języka był w dużej mierze zasługą [[Asyria|asyryjskich]] władców, którzy swoimi przesiedleniami rozproszyli Aramejczyków po asyryjskim imperium. Drugim, może nawet istotniejszym, czynnikiem było zaadaptowanie przez Aramejczyków [[Alfabet fenicki|pisma fenickiego]], które jako prostsze zaczęło błyskawicznie wypierać [[pismo klinowe]]. W połowie VIII w. p.n.e. aramejski stał się drugim obok [[język akadyjski|akadyjskiego]] oficjalnym językiem Asyrii. Gdy około 500 roku p.n.e. [[Persowie]] poszukiwali języka zrozumiałego dla wszystkich mieszkańców ich rozległego imperium, wybrali aramejski.
 
Pod koniec pierwszego tysiąclecia p.n.e. aramejski dominował już zdecydowanie. Język [[język sumeryjski|Język sumeryjski]] był już martwy. [[Język hebrajski|Hebrajskiego]] używano coraz rzadziej i w coraz węższych kręgach, przede wszystkim w liturgii<ref>Współczesne badania coraz częściej podają w wątpliwość, jak uważano przed długi czas, wczesne całkowite wymarcie języka hebrajskiego. Mamy świadectwa używania języka hebrajskiego jako mówionego (jednocześnie z aramejskim) przynajmniej do II w. n.e. Por. J.M. Grintz, ''Hebrew as the spoken and written language in the last days of the Second Temple'', JBL 79 (1960), 32–47.</ref>, [[język akadyjski|akadyjski]] wymierał, a [[język grecki|greki]] i [[język perski|perskiego]] używały tylko elity. Od [[Iran]]u aż po [[Egipt]] w mowie i piśmie większość ludności używała aramejskiego.
 
Współczesny stan badań nie daje nam pewności, czy [[Jezus Chrystus|Jezus]] i jego uczniowie używali na co dzień języka aramejskiego, czy hebrajskiego<ref>Por. [https://www.academia.edu/12299996/Aramaic_or_Hebrew_behind_the_Greek_Gospels Jan Joosten, ''Aramaic or Hebrew behind the Greek Gospels?'']'';'' H. Birkeland, ''The Language of Jesus,'' (Oslo 1954).
Linia 36:
[[Plik:Estrangela.jpg|left|thumb|240px|Manuskrypt z IX wieku zawierający homilie Chryzostoma do Ewangelii Jana]]
 
Dominację aramejskiego zakończyły podboje arabskie. Nowi władcy upowszechnili bardzo szybko pokrewny aramejskiemu [[język arabski]], który przejął rolę bliskowschodniego ''[[lingua franca]]''. {{fakt|Używany dziś język nowoaramejski zachodni zachował pewne archaiczne cechy, którektórymi posiadałdysponował aramejski szeroko rozpowszechniony w starożytnym obszarze Lewantu – to jedyny relikt zachodniego aramejskiego, który przetrwał do naszych czasów. Posługują się nim mieszkańcy z [[Malula|Maalula]], Bakha i Dżub Adin. Szczególne zainteresowanie budzi wśród orientalistów i badaczy Nowego Testamentu (parafraza z przedmowy Otto Jastrowa, listopad 1988, s. 5 w: Werner Arnold, ''Lehrbuch des Neuwestaramäischen'', wydanie drugie, Harrasowitz Verlag, Wiesbaden 2006)|data=2013-10}}<ref>{{Cytuj |autor = Arnold Werner |tytuł = Lehrbuch des Neuwestaramäischen, s. 5 |data = Wiesbaden 2006}}</ref>.
 
== Etapy rozwoju ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Język_aramejski”