Fonetyka: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 59448200 autorstwa Donatus Polonorum (dyskusja) Znowu łamie Pan zasadę weryfikowalności. Jak można tak sobie modyfikować treść, nie zmieniając przypisów, nie wstawiając nowych źródeł? Przecież to podchodzi pod fałszowanie treści. Trzeba dodać przypis do źródła, które wskazuje na tożsamość tych działów fonetyki .
Znacznik: Anulowanie edycji
drobne redakcyjne
Linia 3:
 
Fonetyka jako dziedzina badań jest starsza od [[fonologia|fonologii]], która opiera się w swojej praktyce na wiedzy z zakresu fonetyki<ref>{{Cytuj |autor = [[Juraj Dolník]] |tytuł = Všeobecná jazykoveda: opis a vysvetľovanie jazyka |data = 2009 |isbn = 978-80-224-1078-6 |miejsce = Bratysława |wydawca = VEDA |s = 31–32 |oclc = 648094975 |język = sk}}</ref><ref name="Odden">{{Cytuj książkę | nazwisko = Odden | imię = David | tytuł = Introducing phonology | wydawca = Cambridge University Press | miejsce = Cambridge | rok = 2013 | isbn = 9781139381727 | język = en }}</ref>. Mówi się często, że fonetyka koncentruje się na stronie materialnej aktów mowy, [[fonologia]] zaś na funkcji językowej fonicznych jednostek języka<ref name=":1">{{Cytuj |autor =[[Bożena Wierzchowska]] |tytuł = Fonetyka i fonologia języka polskiego |data = 1980 |isbn = 83-04-00116-0 |miejsce = Wrocław |wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich |s = 7 |oclc = 7839166}}</ref>. Nie istnieje jednak ostra granica między tymi dyscyplinami badawczymi<ref name=":1" />, ponieważ fonologia musi być oparta na fonetyce, zaś analiza fonologiczna jest warunkiem uprawiania fonetyki<ref name="Odden"/>.
Granice pomiędzy fonetyką a fonologią dobrze ilustruje następujący przykład: w języku polskim istnieje [[spółgłoska nosowa dziąsłowa]] (np. w wyrazie '''nos''' [n̪ɔs̪]) oraz [[spółgłoska nosowa miękkopodniebienna]] (np. w wyrazie '''bank''' ['bãŋk]). Obie głoski różnią się miejscem artykulacji w takim samym stopniu jak głoski [t] i [k] (pierwsza jest [[Spółgłoska przedniojęzykowo-dziąsłowa|dziąsłowa]], druga [[Spółgłoska tylnojęzykowa|tylnojęzykowa]]). O ile jednak w tym drugim wypadku opisywana różnica w artykulacji służy do odróżniania form (np. '''kot''' : '''kok'''), o tyle w wypadku spółgłosek nosowych ta sama różnica miejsca artykulacji roli tej nie spełnia (np. nie ma słowa *['bãnk] obok ['bãŋk]). Na gruncie fonetyki opisuje się różnice w artykulacji obu spółgłosek nosowych bez wnikania w ich funkcje w języku, zaś na gruncie fonologii oba dźwięki uznaje się za uwarunkowane kontekstem [[wariant (językoznawstwo)|warianty]] tego samego fonemu /n/. Co więcej, z punktu widzenia fonologii języka angielskiego ta sama różnica służy do odróżniania form (np. '''thin''' [θɪn] ’cienki’„cienki”: '''thing''' [θɪŋ] ’rzecz’„rzecz”), czyli jest [[cecha fonologiczna relewantna|fonologicznie relewantna]].
 
Ponadto fonetykę odróżnia od fonologii metodologia. Fonetyka jest nauką [[par excellence]] eksperymentalną, metody fonologii nie różnią się zasadniczo od metod stosowanych w pozostałych działach gramatyki.