Stanisław Lorentz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
drobne techniczne
Oldpolihistor (dyskusja | edycje)
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, źródła/przypisy, infobox, kat.
Linia 10:
|miejsce śmierci = [[Warszawa]]
|zawód = [[historia sztuki|historyk sztuki]]
|odznaczenia = {{order|OOPOBPL|KKG1}} {{order|OBPLOSP|1}} {{order|OSPOOP|1KKG}} {{order|WA|S}}
|commons = Category:Stanisław Lorentz
|www =
Linia 16:
[[Plik:Inauguracyjne posiedzenie Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie 26 stycznia 1971.jpg|thumb|Stanisław Lorentz podczas inauguracyjnego posiedzenia Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. Sala Balowa [[Pałac Na Wyspie|pałacu Na Wyspie]] w [[Łazienki Królewskie w Warszawie|Łazienkach Królewskich]], 26 stycznia 1971]]
[[Plik:Zakończenie I etapu odbudowy Zamku Królewskiego 19 lipca 1974a.jpg|thumb|Stanisław Lorentz (pierwszy z lewej) podczas uroczystości zakończenia pierwszego etapu odbudowy Zamku Królewskiego, 19 lipca 1974]]
[[Plik:Grób rodziny Lorentzów cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie.jpg|thumb|Grób Stanisława Lorentza na [[Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie|cmentarzuCmentarzu ewangelickoEwangelicko-augsburskimAugsburskim w Warszawie]]]]
'''Stanisław Lorentz''' ps. ''Bukowski'' (ur. [[28 kwietnia]] [[1899]] w [[Radom]]iu, zm. [[15 marca]] [[1991]] w [[Warszawa|Warszawie]]) − polski [[Historia sztuki|historyk sztuki]], [[muzeologia|muzeolog]], profesor [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]], w latach 1935–1982 dyrektor [[Muzeum Narodowe w Warszawie|Muzeum Narodowego w Warszawie]], kierownik działu kultury i sztuki Departamentu Oświaty i Kultury Biura [[Delegatura Rządu na Kraj|Delegata Rządu na Kraj]]<ref>Waldemar Grabowski, Polska Tajna Administracja Cywilna 1940–1945, Warszawa 2003, s. 238.</ref>, poseł na Sejm [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IV kadencji|IV kadencji]].
 
Linia 26:
We [[Obrona Warszawy (1939)|wrześniu 1939]] i podczas okupacji niemieckiej zasłużył się w akcji ratowania dóbr kultury polskiej i najcenniejszych zabytków znajdujących się w Warszawie<ref name="Encyklopedia">{{cytuj książkę | tytuł = Encyklopedia Warszawy | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1994 | strony = 438 | isbn = 83-01-08836-2}}</ref>. Po kapitulacji Warszawy pełnił funkcję łącznika prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego przy niemieckim Komendancie Miasta Warszawy, którym został gen. [[Friedrich von Cochenhausen]]<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Łącznicy polscy przy wojskach niemieckich | czasopismo = [[Warszawski Dziennik Narodowy]] | wolumin = 262 | strony = 1 | data = 2 października 1939 | url = http://ebuw.uw.edu.pl/publication/106384}}</ref>. W 1942 dzięki jego staraniom niemieckie władze odstąpiły od planu zniszczenia [[Pomnik Jana Kilińskiego w Warszawie|pomnika Jana Kilińskiego]], wyrażając zgodę na jego zdeponowanie w podziemiach Muzeum Narodowego<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Pawłowicz | imię = Henryk | tytuł = Okupacyjne dzieje samorządu Warszawy | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1974 | strony = 121–122}}</ref>
 
Po 1945 działał na rzecz odbudowy zabytków i muzeów. W latach 1945–1951 stał na czele Dyrekcji Muzeów i Ochrony Zabytków, a w 1947 został profesorem [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]]. W 1947 odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]]<ref>29 października 1947 „za zasługi położone w zabezpieczeniu arcydzieł kultury polskiej” {{Monitor Polski|1947|149|894}}, pkt 1</ref>. Od roku 1949 był członkiem [[Polska Akademia Umiejętności|PAU]], od 1952 członkiem korespondentem, od 1964 członkiem rzeczywistym [[Polska Akademia Nauk|PAN]]<ref>[http://czlonkowie.pan.pl/czlonkowie/sites/WynikiWyszukiwania.html?s=LORENTZ,%20Stanis%C5%82aw%20 Członkowie PAN: Skorowidz]</ref>. W 1949 był delegatem Krajowej Rady Obrońców Pokoju na Kongres Obrońców Pokoju w [[Paryż]]u<ref>Trybuna Robotnicza, nr 92 (1481), 9 kwietnia 1949, s. 1.</ref>. Był ekspertem [[UNESCO]] ds. ochrony zabytków, szczególnie zaangażowany w sprawę odbudowy [[Zamek Królewski w Warszawie|Zamku Królewskiego w Warszawie]]. Odznaczony [[Order Budowniczych Polski Ludowej|Orderem Budowniczych Polski Ludowej]]. W 1952 wraz z [[Bogusław Leśnodorski|Bogusławem Leśnodorskim]] otrzymał zespołową nagrodę państwową II stopnia<ref>Dziennik Polski, rok VIII, nr 174, (2637), s. 6.</ref>. W 1955 odznaczony [[Order Sztandaru Pracy|Orderem Sztandaru Pracy]] I klasy<ref>Uchwała Rady Państwa z dnia 11 lipca 1955 r. o nadaniu odznaczeń państwowych, {{Monitor Polski|1955|91|1144}}</ref>. W 1976 otrzymał [[dyplom Ministra Spraw Zagranicznych]] [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej]] [[Stefan Olszowski|Stefana Olszowskiego]]<ref>Dziennik Polski, r. XXXII, nr 165 (10037), s. 2.</ref>.
 
Od 1937 roku związany z Klubem Demokratycznym w [[Wilno|Wilnie]] oraz [[Stronnictwo Demokratyczne|SD]] (był członkiem Rady Naczelnej w latach 1961–1965). W latach 1965–1969 sprawował mandat posła na [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] PRL z ramienia Stronnictwa Demokratycznego.
 
Pochowany na [[Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie|cmentarzuCmentarzu ewangelickoEwangelicko-augsburskimAugsburskim w Warszawie]] (aleja 4, nrmiejsce 25)<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Cmentarz Ewangelicko-Augsburski - WŁADYSŁAW LORENTZ |data = |data dostępu = 2020-05-26 |opis = Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne |opublikowany = cmentarze.um.warszawa.pl |url = https://cmentarze.um.warszawa.pl/pomnik.aspx?pom_id=47529}}</ref><ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Cereniewicz | imię = Andrzej | tytuł = Cmentarze ewangelickie w Warszawie. Przewodnik praktyczny | wydawca = Wydawnictwo FotoArtPrint | miejsce = Warszawa | data = 2011 | strony = 45 | isbn = 978-83-931773-3-2}}</ref>.
 
== Życie prywatne ==
Linia 40:
* ''Dzieje Muzeum Narodowego w Warszawie'' (1962)
* ''Pałac Prymasowski'' (1982)
* ''Walka o Zamek 1939-19801939−1980'' (1986)<ref name="Encyklopedia" />
 
== Odznaczenia ==
 
* [[Order Budowniczych Polski Ludowej]],
* [[Order Sztandaru Pracy]] I klasy (11 lipca 1955)<ref>{{Monitor Polski|1955|91|1144}} „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.</ref>,
* Krzyż Komandorski z Gwiazdą [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (29 października 1947)<ref>{{Monitor Polski|1947|149|894}} „za zasługi położone w zabezpieczeniu arcydzieł kultury polskiej”.</ref>,
* Srebrny [[Wawrzyn Akademicki]] (5 listopada 1935)<ref>[http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP19352570306 M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306] „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.</ref>.
 
== Upamiętnienie ==
Linia 54 ⟶ 61:
 
== Bibliografia ==
* ''[[Dariusz Matelski]]'', ''Stanisław Lorentz (1899-19911899–1991). Wspomnienie'', „Gazeta Wyborcza Poznań”, nr 10 (4726) z 13 stycznia 2005, s. 7.
* Hanna i Lech Krzyżanowscy, ''Lorentz Stanisław'', [w:] ''Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków'', red. Henryk Kondziela, Hanna Krzyżanowska, z. 2, Poznań, Wydaw. Poznańskie 2006, {{ISBN|83-7177-416-8}}.
 
== Linki zewnętrzne ==
Linia 65 ⟶ 72:
[[Kategoria:Członkowie Delegatury Rządu na Kraj]]
[[Kategoria:Członkowie Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju]]
[[Kategoria:Członkowie rzeczywiści PAN]]
[[Kategoria:Członkowie Polskiej Akademii Umiejętności]]
[[Kategoria:Członkowie rzeczywiści PAN]]
[[Kategoria:Honorowi członkowie Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego]]
[[Kategoria:OdznaczeniLudzie Odznakąurodzeni Nagrodyw PaństwowejWarszawie]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Radomiem]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Odznaką Nagrody Państwowej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Budowniczych Polski Ludowej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy I klasy]]
[[Kategoria:Odznaczeni Srebrnym Wawrzynem Akademickim]]
[[Kategoria:Pochowani na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie]]
[[Kategoria:Politycy Stronnictwa Demokratycznego]]
Linia 84 ⟶ 93:
[[Kategoria:Wyróżnieni dyplomem Ministra Spraw Zagranicznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej]]
[[Kategoria:Zmarli w 1991]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Warszawie]]