Franciszek Ksawery Branicki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
kat.
typografia
Linia 26:
}}
[[Plik:Franciszek Ksawery Branicki.jpg|thumb|[[Jan Chrzciciel Lampi (starszy)|Jan Chrzciciel Lampi]], Portret Franciszka Ksawerego Branickiego z synami Aleksandrem i [[Władysław Grzegorz Branicki|Władysławem]]]]
'''Franciszek Ksawery Branicki''' herbu [[Korczak (herb szlachecki)|Korczak]] (ur. ok. 1730 roku w Barwałdzie, zm. 1819 roku w [[Biała Cerkiew|Białej Cerkwi]]) – pierwszy generał adiutant królewski w [[1764]] roku<ref>AGAD, Metryka Koronna, Księgi Sigillat, 30, k. 1</ref>, minister wojny w [[Straż Praw|Straży Praw]]<ref>Józef Wojakowski, Straż Praw, Warszawa 1982, s. 111.</ref>, [[generał artylerii]] litewskiej w latach 1768-17731768–1773, [[hetman polny koronny]] w 1773-17741773–1774, [[hetman wielki koronny]] w latach 1774-17931774–1793, [[generał lejtnant]] [[armia koronna|wojsk koronnych]] od 1764, podstoli koronny 1764-17661764–1766, generał [[Imperium Rosyjskie]]go od 1795, poseł na [[sejm walny|sejm]] w 1752 i [[sejm konwokacyjny (1764)]]<ref>[[Władysław Konopczyński]], „Franciszek Ksawery Branicki”, w: ''[[Polski Słownik Biograficzny]]'', t. II, Kraków 1936 s. 398.</ref>, łowczy koronny w [[1766]] roku, podstoli koronny w [[1764]] roku, starosta halicki w latach [[1763]]-[[1767]]<ref>Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku. T. 3 : Ziemie ruskie. Zeszyt 1 : Urzędnicy wojewόdztwa Ruskiego XIV–XVIII wieku (Ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy / oprac. Kazimierz Przyboś. 1987, s. 313.</ref>.
 
Przeciwnik reform [[Sejm Czteroletni|Sejmu Czteroletniego]] i [[Konstytucja 3 maja|Konstytucji 3 Maja]], współtwórca [[Konfederacja targowicka|konfederacji targowickiej]], w czasie [[Powstanie kościuszkowskie|powstania kościuszkowskiego]] uważany za wielkiego zdrajcę i skazany ''[[In Absentia]]'' na karę śmierci.
Linia 38:
W załączniku do depeszy z [[2 października]] [[1767]] roku do prezydenta Kolegium Spraw Zagranicznych [[Imperium Rosyjskie]]go [[Nikita Panin (1718–1783)|Nikity Panina]], [[Ambasadorowie i posłowie rosyjscy w Rzeczypospolitej 1763–1794|poseł rosyjski]] [[Nikołaj Repnin]] określił go jako posła właściwego dla realizacji rosyjskich planów na [[Sejm repninowski|sejmie 1767 roku]] za którego odpowiada [[Stanisław August Poniatowski|król]], poseł [[ziemia sochaczewska|ziemi sochaczewskiej]] na sejm 1767 roku<ref>Носов Б. В. Установление российского господства в Речи Посполитой. 1756–1768 гг. Moskwa, 2004, s. 668.</ref>. W 1767 roku jako poseł na Sejm Repninowski z ziemi sochaczewskiej, wszedł w skład [[Sejm delegacyjny|delegacji]], wyłonionej pod naciskiem posła rosyjskiego Nikołaja Repnina, powołanej w celu określenia ustroju [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]]<ref>[[Aleksander Kraushar]], ''Książę Repnin i Polska'', Warszawa 1900, t. II, s. 318.</ref>.
 
Jako [[regimentarz]], na czele wiernych Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu wojsk koronnych pomagał w latach 1768-17721768–1772 tłumić [[konfederacja barska|konfederację barską]]. 19 czerwca 1768 wraz z wojskami rosyjskimi [[Oblężenie Baru (1768)|zdobył Bar]].
 
W 1770 roku wobec kryzysu w stosunkach z Rosją, Stanisław August Poniatowski mianował go swym posłem w Rosji, bez porozumienia z [[Familia (stronnictwo)|Czartoryskimi]]. 18 stycznia 1771 roku Branicki dotarł do [[Petersburg]]a. Stamtąd ostrzegł króla Stanisława, że jeśli misja rosyjska w Warszawie i jej szef [[Kasper von Saldern]] nie porozumieją się z Polakami, nastąpi [[I rozbiór Polski|rozbiór]], i tak też się stało. W 1772 udał się z misją dyplomatyczną do Paryża. Za te zasługi Stanisław August Poniatowski nadał mu starostwo białocerkiewskie i mianował hetmanem wielkim koronnym. Na [[Sejm Rozbiorowy 1773-1775|Sejmie Rozbiorowym 1773-1775]] został członkiem [[Komisje Rozdawnicze Koronna i Litewska|Komisji Rozdawniczej Koronnej]], ustanowionej dla likwidacji majątku skasowanego w [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]] [[Jezuici|zakonu jezuitów]]<ref>[[Stanisław Załęski]], ''Historya zniesienia jezuitów w Polsce i ich zachowanie na Białej Rusi'', t. II, Lwów 1875, s. 1-68.</ref>. Członek konfederacji [[Andrzej Mokronowski|Andrzeja Mokronowskiego]] w 1776 roku<ref>Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 527.</ref>.