Wodnik (demon): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Bibliografia: drobne redakcyjne
standaryzacja
Linia 3:
[[Plik:Vodyanoy.jpg|thumb|200px|[[Iwan Bilibin]], ''Wodnik'']]
[[Plik:Humenné skansen utopek 19.08.08 p.jpg|thumb|200px|Postać wodnika w [[Słowacja|słowackim]] [[skansen]]ie w [[Humenné]]]]
'''Wodnik''' ([[język czeski|czescz.]] i [[język słowacki|słow.]] ''vodník'', [[język serbski|serb.]] водењак ''vodenjak'', [[język rosyjski|ros.]] водяной ''wodjanoj'', ''wodylnik''; potocznie także ''[[utopiec]]'', ''topielec'', ''łobasta'') – w [[Religia Słowian|wierzeniach słowiańskich]] demon śródlądowych [[Zbiornik wodny|zbiorników wodnych]] i ich władca<ref name=":1">{{Cytuj |autor = Julian Krzyżanowski |tytuł = Słownik folkloru polskiego |data = 1965 |wydawca = Wiedza Powszechna}}</ref>.
 
== Pochodzenie, wygląd i działalność ==
Wodniki często w folklorze występują wymiennie z [[Utopiec|utopcami]]. W tym kontekście, wodnikiem stawało się np. dziecko, które utonęło nieochrzczone, a następnie rosło w wodzie przez siedem lat lub dziecko bez chrztu utopione przez matkę. Istniały też wierzenia odnoszące wodnika do ogólnie demonicznych postaci związanych ze światem podziemnym, szatańskim -–$ tu wodnik powstawał z mułu zgromadzonego na dnie zbiornika wodnego lub z gliny<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Adrian Mianecki |tytuł = Postać demona wodnego w ludowych przekazach wierzeniowych |czasopismo = Literatura Ludowa |data = 2002 |wolumin = 46 |wydawca = PTL |s = 4-24}}</ref>.
 
Wodniki zamieszkiwały wszelkie jeziora, rzeki, stawy, a często także studnie i przydrożne rowy. Na Kaszubach wodniki (''mumacze'') zamieszkiwały też w studniach<ref name=":2" />. Uważano, że demony mieszkały w podwodnych pałacach z kryształu, lodu lub szkła. Więziły w nich dusze utopionych ludzi<ref name=":1" />, ale też najmowały ludzi na służbę na umówiony czas<ref name=":3">{{Cytuj |autor = |czasopismo = Filologia polska |data = 1998 |wolumin = 51 |wydawca = Uniwersytet M. Kopernika |s = 115-122}}</ref>.