Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m WP:CHECK: poprawiam błędy techniczne |
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
||
Linia 244:
=== Utworzenie ZSRR ===
Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich został utworzony 30 grudnia 1922 roku. Największym członem państwowym, który wszedł w skład ZSRR, była powstała w wyniku [[Rewolucja październikowa|rewolucji październikowej]] [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|Rosyjska FSRR]]. Kolejnymi państwami, które weszły w skład państwa związkowego, były rządzone przez [[Bolszewicy|bolszewików]] republiki narodowe: [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińska SRR]], [[Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka|Białoruska SRR]] i [[Zakaukaska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|Zakaukaska FSRR]]. Utworzenie ZSRR poprzedziły sukcesy bolszewików w [[Wojna domowa w Rosji|wojnie domowej w Rosji]]<ref>[[Richard Pipes]], Rosja bolszewików, Warszawa 2005, s. 399–405.</ref>, nieudana próba poszerzenia rewolucji na Zachód (klęska w [[Wojna polsko-bolszewicka|wojnie z Polską]]) i stabilizacja gospodarcza Rosyjskiej FSRR. Doszło do niej poprzez zarzucenie doktryny [[Komunizm wojenny|komunizmu wojennego]], wprowadzenie [[Nowa Polityka Ekonomiczna|Nowej Polityki Ekonomicznej]] i uznanie ograniczonego sektora prywatnego za legalny<sup>[[Komunizm wojenny#cite note-17|[17]]]</sup>. Od początku istnienia ZSRR jednopartyjną władzę w państwie objęła [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|Rosyjska
Lenin wymógł przekształcenie czterech republik radzieckich (Ukrainy, Białorusi, Rosji i Zakaukazia) w konfederację, występując przeciwko planowi [[Józef Stalin|Stalina]] włączenia pozostałych republik do Rosyjskiej FSRR jako republik autonomicznych{{Fakt|data=2016-09}}. Od Rosyjskiej FSRR bolszewicy zaczęli odłączać coraz większe obszary zamieszkiwane w różnej mierze przez inne narodowości niż rosyjska, przekształcając je w nowe radzieckie republiki związkowe. W maju 1923 roku CKW [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|RFSRR]] zdecydował się na oderwanie od Rosji i przekazanie Białoruskiej SRR większej części [[Gubernia witebska|guberni witebskiej]], [[Gubernia mohylewska|mohylewskiej]] i niewielką część guberni [[Gubernia smoleńska|smoleńskiej]]. W roku [[1926]] przekazano Białorusi powiaty [[Powiat homelski|homelski]] i [[Powiat rzeczycki|rzeczycki]]. W 1924 roku została zlikwidowana [[Turkiestańska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka|Turkiestańska ASRR]] pozostająca do tej pory w składzie Rosyjskiej FSRR. Na jej miejsce powstały: [[Turkmeńska Socjalistyczna Republika Radziecka|Turkmeńska SRR]], [[Uzbecka Socjalistyczna Republika Radziecka|Uzbecka SRR]] i [[Tadżycka Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka|Tadżycka ASRR]] (od 1929 roku [[Tadżycka Socjalistyczna Republika Radziecka|Tadżycka SRR]]). Z byłej Turkiestańskiej ASRR w składzie Rosyjskiej FSRR pozostawały wyłącznie [[Kirgiski Obwód Autonomiczny|Kara-Kirgiski OA]] i [[Karakałpacki Obwód Autonomiczny|Karakałpacki OA]]<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kassymova |imię = Didar |tytuł = Historical Dictionary of Kazakhstan |rok = 2012 |wydawca = The Scarecrow Press, Inc. |miejsce = Lanham |imię2 = Zhanat |imię3 = Ustina |nazwisko2 = Kundakbayeva |nazwisko3 = Markus |strony = 267 |isbn = 978-0-8108-6782-6}}</ref>. W 1936 roku odłączono od Rosji kolejne obszary: [[Kazachska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka|Kazachską ASRR]], [[Kirgiska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka (1926–1936)|Kirgiską ASRR]] i [[Karakałpacka Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka|Karakałpacką ASRR]]. W 1954 roku decyzją Chruszczowa [[obwód krymski]] został odłączony od Rosyjskiej FSRR i przekazany [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]] z okazji trzechsetnej rocznicy [[Ugoda perejasławska|ugody perejasławskiej]], traktowanej jako zjednoczenie Ukrainy z Rosją.
| |||