Osijek: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 25:
|wikisłownik = Osijek
}}
'''Osijek''' (
== Charakterystyka ==
Linia 32:
Miasto jest liczącym się w kraju ośrodkiem kulturalnym i akademickim. Ma kilka wyższych uczelni, w tym [[Uniwersytet Josipa Juraja Strossmayera w Osijeku|Uniwersytet Josipa Juraja Strossmayera]].
== Historia ==
[[Historia]] miasta sięga [[Cesarstwo Rzymskie|czasów rzymskich]], kiedy to istniała tu osada wojskowa Mursa. W 133 cesarz [[Hadrian]] nadał Mursie status [[Kolonia (starożytny Rzym)|kolonii rzymskiej]]{{r|UNESCO}}. Miasto najechali i zdewastowali [[Goci]] (w 380) i [[Hunowie]] (w 441){{r|UNESCO}}. Pod nazwą Osijek miasto notowane po raz pierwszy w 1196{{r|love}}{{r|UNESCO}}. Miasto przez wieki pełniło funkcję strategiczną, strzegąc przeprawy przez [[Drawa (dopływ Dunaju)|Drawę]]. W czasach [[Imperium Osmańskie|osmańskich]] taką słynną w Europie przeprawą stał się [[Most Sulejmana]]<ref name=UNESCO>{{Cytuj stronę |url = http://whc.unesco.org/en/tentativelists/161/ |tytuł = Historical-Town Planning Ensemble Tvrda (Fort) in Osijek |autor = Croatian Ministry of Culture Directorate for the Protection of Cultural Heritage |data = 1 lutego, 2005 |opublikowany = [[UNESCO]] |język = en |data dostępu = 11 maja, 2010}}</ref>. Jego budowę rozpoczęto w 1526 r. na rozkaz [[Sulejman Wspaniały|Sulejmana Wspaniałego]]<ref name="Kemal Çiçek">{{Cytuj książkę |nazwisko = Çiçek |imię = Kemal |tytuł = Great Ottoman Turkish civilization |url = http://books.google.com/?id=WZdpAAAAMAAJ&q=Suleiman+Bridge&dq=Suleiman+Bridge |wydawca = Yeni Türkiye |rok = 2000 |isbn = 9789756782217 |język = en}}</ref>. Most, łączący Osijek z [[Darda (Chorwacja)|Dardą]], miał formę drogi opartej na palach o długości ok. 7 km i szerokości 6 m<ref name=UNESCO />. Uważany za wielkie zagrożenie dla chrześcijańskiej Europy, był atakowany wiele razy i ostatecznie spalony przez armię [[Monarchia Habsburgów|habsburską]] w 1686 r<ref name=UNESCO />. W 1687 miasto powróciło do [[Królestwo Chorwacji|Chorwacji]] w składzie [[Królestwo Węgier|Królestwa Węgier]] pod panowaniem habsburskim. W 1692 powstało Górne Miasto (''Gornji grad''), w 1698 powstało Dolne Miasto (''Donji grad''), a w 1786 Górne Miasto, Dolne Miasto i Stare Miasto zwane Twierdzą (''[[Tvrđa]]'') scalono w jedno miasto<ref name=osij>{{Cytuj stronę| url = http://www.osijek.hr/en/content/view/full/3374| tytuł = Osijek after the Turks| język = en| opublikowany = Osijek.hr| archiwum = https://web.archive.org/web/20150924062050/http://www.osijek.hr/en/content/view/full/3374| zarchiwizowano = 2015-09-24| data dostępu = 2021-06-16}}</ref>. W 1809 Osijek uzyskał status wolnego miasta królewskiego{{r|osij}}. Niemal do połowy XIX wieku Osijek był największym miastem Chorwacji{{r|osij}}. Miasto zostało opanowane przez powstańców węgierskich na początku [[Powstanie węgierskie (1848–1849)|powstania węgierskiego]] w 1848 i utracone przez nich 4 lutego 1849<ref name=britannica>{{Cytuj stronę| url = https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclopædia_Britannica/Esseg| tytuł = 1911 Encyclopædia Britannica/Esseg| język = en| data dostępu = 2021-06-16}}</ref>. Po utworzeniu dualistycznej monarchii [[Austro-Węgry|Austro-Węgier]] w składzie jej [[Kraje Korony Świętego Stefana|węgierskiej części]]. W 1884 w Osijeku uruchomiono [[tramwaj konny]], pierwszy w Austro-Węgrzech na południe od [[Budapeszt]]u i [[Wiedeń|Wiednia]]{{r|osij}}. Po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] wskutek [[Traktat w Trianon|traktatu w Trianon]] miasto zostało utracone przez Węgry na rzecz nowo powstałego [[Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców|Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców]], przekształconego w 1929 w [[Jugosławia|Jugosławię]], a po jej rozpadzie w składzie niepodległej Chorwacji.
Podczas [[Wojna w Chorwacji|wojny z
== Zabytki i atrakcje ==
Ośrodek turystyczny – [[muzeum|muzea]], liczne budowle świeckie i sakralne z [[XVIII wiek|XVIII w.]] i [[XIX wiek|XIX w.]] Historycznym centrum miasta jest – położone poza obecną (pocz. XXI w.) centralną częścią Osijeka – [[barok]]owe Stare Miasto, zwane twierdzą (''[[Tvrđa]]''), które otoczone [[mur obronny|obronnym murem]] strzegło przeprawy przez Drawę. Zachowało się prawie w niezmienionej formie od XVIII w., z którego pochodzi większość jego [[zabytek|zabytków]]. Na brukowanym [[Rynek (urbanistyka)|rynku]] stoi [[ratusz]] i kamieniczki z trójkątnymi szczytami.
Linia 44 ⟶ 46:
* neogotycka [[Konkatedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Osijeku|konkatedra św. Piotra i Pawła]].
== Transport ==
W mieście kursują wąskotorowe tramwaje (1000mm). W mieście również znajduje się stacja kolejowa [[Osijek (stacja kolejowa)|Osijek]].
== Sport ==
W mieście ma siedzibę klub piłkarski [[NK Osijek]], który rozgrywa mecze w roli gospodarza na miejscowym stadionie [[Gradski vrt]].
== Ludzie związani z Osijekiem ==
| |||