Arystydes Sprawiedliwy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎top: usunięcie kursywy
dodanie kategorii
 
Linia 27:
|wikicytaty =
}}
'''Arystydes''', {{greka|Ἀριστείδης}} (''Aristeídēs'') (ur. ok. 530 p.n.e. w [[Ateny|Atenach]], zm. ok. [[467 p.n.e.]]) – ateński polityk i dowódca wojskowy, nazywany Sprawiedliwym.
 
== Kariera polityczna i wojskowa ==
Brał udział w [[Bitwa pod Maratonem|bitwie pod Maratonem]] w [[490 p.n.e.]] jako jeden z dziesięciu [[Strateg (Grecja)|strategów]], w roku następnym został wybrany [[archont]]em-eponimem. Wysunął się wówczas na czoło umiarkowanych [[demokracja ateńska|demokratów]], głównie średniozamożnych chłopów. Kiedy Ateńczycy odkryli nowe żyły [[srebro|srebra]] w górach [[Lawrio|Laurion]], rozgorzała walka polityczna o to, jak wydatkować wpływy z eksploatacji złóż. Arystydes przeciwstawiał się polityce [[Temistokles]]a, który głosił konieczność budowy wielkiej floty do obrony przed [[Persowie|Persami]]. Arystydes był zwolennikiem prowadzenia wojny z [[Starożytny Iran|Persją]] na lądzie i proponował podział wpływów między obywateli, świadomy również tego, że skutkiem realizacji projektu Temistoklesa byłoby zwiększenie politycznej roli warstwy najuboższej ([[teci|tetów]]), z której wywodziły się załogi okrętów wojennych. Zwyciężył jednak wniosek Temistoklesa.
[[Plik:AGMA Ostrakon Aristide.jpg|thumb|Ostrakon z imieniem Arystydesa]]
Temistokles doprowadził w [[483 p.n.e.]] lub [[482 p.n.e.]] do wygnania Arystydesa przez [[ostracyzm]]. Zgodnie z tym prawem Arystydes opuścił Ateny i udał się na pobliską wyspę [[Egina (wyspa)|Eginę]]. Miał pozostawać na zesłaniu dziesięć lat. Dwa lata później jednak w obliczu zagrożenia perskiego został wezwany do powrotu. Wybrany przez Ateńczyków jednym z wodzów, sprawował to stanowisko razem ze swoim dawnym wrogiem Temistoklesem.
 
W czasie [[Wojny perskie|wojen perskich]] brał udział w [[Bitwa pod Salaminą|bitwie pod Salaminą]] w [[480 p.n.e.]] oraz dowodził oddziałem ateńskim w [[Bitwa pod Platejami|bitwie pod Platejami]] w [[479 p.n.e.]] Doprowadził do złagodzenia konfliktu Aten z [[Pauzaniasz (wódz spartański)|Pauzaniaszem]] i [[Sparta|Spartą]] oraz pozyskania przez Ateny sprzymierzeńców do walki z Persją. W [[478 p.n.e.]] stanął na czele armii ateńskiej, która wyzwoliła [[Bizancjum (miasto)|Bizancjum]] i większą część [[Cypr]]u. Odegrał wybitną rolę w zawiązaniu pierwszego [[Ateński Związek Morski|Ateńskiego Związku Morskiego]] (Symmachii Delijskiej) w [[478 p.n.e.|478]]-[[477 p.n.e.]], sojuszu [[Grecja|greckich]] [[Polis|miast-państw]] występujących w latach 478-[[447 p.n.e.]] wspólnie przeciw Persom i tworzącym ''arche'' ateńską. Jemu to powierzono funkcję skarbnika Związku oraz zadanie wyznaczenia wysokości stałych opłat od miast związkowych. Z uwagi na uczciwość w stosunkach z państwami greckimi, czystą grę w dyplomacji oraz uczciwe ustalenie wysokości corocznego [[trybut]]u od państw członkowskich Związku uzyskał sobie przydomek Sprawiedliwego.
Linia 59:
[[Kategoria:Urodzeni w VI wieku p.n.e.]]
[[Kategoria:Zmarli w V wieku p.n.e.]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Atenach]]