Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych: Różnice pomiędzy wersjami

'''Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych''' – gwarancja wynikająca dla obrotu prawnego z prowadzenia jawnego rejestru publicznego w postaci [[księga wieczysta|ksiąg wieczystych]], której istota polegapolegająca na zagwarantowaniu mocy prawnej [[zdarzenie prawne|zdarzeniom prawnym]] sprzecznym z rzeczywistym stanem prawnym, ale zgodnym z treścią ksiąg wieczystych [[zdarzenie prawne|zdarzeniom prawnym]] odnoszącym się przede wszystkim do [[Nieruchomość|nieruchomości]].

W Polsce zasadniczą regulację rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych zawarto w art. 5 – 9 [[ustawa o księgach wieczystych i hipotece|ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece]]<ref>{{Dziennik Ustaw|2019|2204}}</ref>. Księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego [[Nieruchomość|nieruchomości]] oraz [[Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu|spółdzielczych własnościowych praw do lokali]] (art. 1). Ustawa przewiduje [[domniemanie prawne]] (art. 234 KPC) zgodności stanu prawnego ujawnionego w treści księgi z rzeczywistym stanem prawnym (art. 3), którym w związku z tym każdy jest związany, zwłaszcza, że ustawa zabrania zasłaniania się nieznajomością wpisów w jawnej księdze wieczystej (art. 2). Wynika z tego, że w obrocie prawnym nieruchomościami należy uznawać za uprawnioną tę osobę, na którą wskazuje treść księgi wieczystej. A skoro tak, to ten kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabywa własność lub inne prawo rzeczowe (art. 5) czy też spełnia świadczenie na rzecz osoby uprawnionej według treści księgi wieczystej (art. 9), będzie chroniony rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze a rzeczywistym stanem prawnym (art. 5). Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych wprowadza zatem odstępstwo od zasady [[nemo plus iuris|''nemo plus iuris in alium tranfere potest, quam ipse habet'']], zgodnie z którą nie można przenieść na kogoś innego więcej praw niż się ma (a w omawianym zakresie - nie można nabyć od kogoś więcej niż ten ktoś ma), na rzecz zasady ''ius civile vigilantibus scriptum est'', co oznacza, że prawo cywilne wymaga dbałości zainteresowanego o swoje prawa. Dbałość polega w tym przypadku nie tylko na znajomości treści księgi, ale przede wszystkim na przejawianiu troski o jej aktualność, a więc zgodność treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (np. w przypadkach zasiedzenia czy dziedziczenia). Sankcją za niedołożenie tej staranności jest odpowiedzialność za szkodę powstałą na skutek niezłożenia przez właściciela niezwłocznie wniosku o ujawnienie swego prawa w księdze wieczystej, bądź na skutek jego opieszałości w tym zakresie (art. 35).