Kraton: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
Funkcja sugerowania linków: dodane 2 linki. |
||
Linia 8:
== Akrecja kontynentalna ==
Współczesne rozumienie powstawania kratonów opiera się na wykształconej w latach 60. i 70. koncepcji tzw. '''akrecji kontynentów'''. Zgodnie z tą ideą skorupa kontynentalna – lżejsza od [[Skorupa ziemska oceaniczna|skorupy oceanicznej]] – jest stopniowo nabudowywana wokół istniejących, sztywnych jąder kontynentalnych od momentu zainicjowania tektoniki płyt. Przypuszczalnie w okresie [[archaik|archaicznym]] wykształciły się pierwsze tego typu zalążki dla procesu akrecji, wokół których stopniowo gromadziły się masy skalne. Najstarsze znane skały kontynentalne należą do tzw. asocjacji [[granit]]owo-[[gnejs]]owej, których genezę upatruje się w przeobrażeniu pierwotnych [[skały głębinowe|plutonicznych]] [[skały magmowe|skał magmowych]]. Procesy prowadzące do gromadzenia się skał kratonicznych są różnorakie.
* 1. Masy skalne mogą zostać przyklejone do istniejącego kontynentu, gdy w procesie [[subdukcja|subdukcji]] część materiału zostanie odkłuta (czyli odszczepiona) z płyty subdukowanej i zgromadzi się na krawędzi płyty górnej jako [[pryzma akrecyjna]].
* 2. [[Orogeneza|Powstawanie górotworów]] w myśl teorii [[geosynklina|geosynklin]] również prowadzi do nasunięcia grubej warstwy osadów oceanicznych powyżej poziomu morza, co prowadzi do zwiększenia powierzchni kontynentu.
* 3. [[Litosfera]] kontynentalna wreszcie może być uzupełniania od spodu (tzw. ''podklejanie'' litosfery) przez skały wytrącające się z [[astenosfera|astenosfery]].
O ile ten ostatni proces przyczynia się głównie do narastania ''korzeni'' płyt litosferycznych, pozostałe powodują agregację rozległych, powierzchniowych bloków skorupy – '''[[terran]]ów''', które po złączeniu oddziela od siebie tylko wąska strefa '''[[Szew kolizyjny|szwów kolizyjnych]]'''. Z takich właśnie heterogenicznych bloków skalnych zbudowane są kratony.
| |||