Transformacja ustrojowa w Hiszpanii: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
PBbot (dyskusja | edycje)
wstawienie {{Kontrola autorytatywna}}
Nie podano opisu zmian
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Linia 7:
''„Od początku wiedziałem, że monarchia hiszpańska musi być demokratyczna, nie wiedziałem natomiast jak to osiągnąć”'' - powiedział król kilka lat po koronacji. W grudniu 1975 roku władca wyznaczył [[Carlos Arias Navarro|Carlosa Ariasa Navarro]] nowym [[Premier Hiszpanii|Przewodniczącym Rządu]]. Navarro był obecny w polityce już za czasów dyktatury i miał na celu kontynuowanie dawnego ustroju. W skład jego rządu weszli zwolennicy reform tacy jak [[Manuel Fraga Iribarne]], José María de Areilza czy Antonio Garrigues, demokrata Alfonso Osorio i wojskowy popierający bezwarunkowo dawny ustrój - Fernando de Santiago. Sytuacja w kraju nie była dobra, były organizowane liczne strajki (w styczniu 1976 około 6 tysięcy pracowników rozpoczęło protesty w Vitorii, podczas których starali się wywalczyć lepsze warunki pracy), działania terrorystyczne nabrały na sile (atak zbrojny z 9 maja z miasta Montejurra, działalność grup [[Grupos de Resistencia Antifascista Primero de Octubre|GRAPO]], [[ETA]].
 
1 lipca 1976 król wymusił na Navarro dymisję, oskarżał go o bycie niezdolnym do zrealizowania koniecznych reform politycznych i do skonfrontowania się z poważnymi problemami socjalnymsocjalnymi, które dręczyły kraj. Osiem miesięcy po koronacji Jan Karol I wyznaczył na stanowisko szefa rządu [[Adolfo Suárez|Adolfa Suáreza]], który wcześniej przez 18 lat był członkiem Ruchu Narodowego (po śmierci dyktatora został nominowany na sekretarza generalnego organizacji). Decyzja ta spowodowała protesty sił politycznych lewicy, ale legalizując działalność związków zawodowych i partii politycznych Suárez zyskał popularność jako szef rządu. Nowy premier oparł swoją politykę na dwóch podstawowych założeniach: opracowaniu ustawy, która pomogłaby wprowadzić reformy polityczne i zorganizowaniu wyborów demokratycznych.
 
Ustawa (La ley para la Reforma Política) została opracowana we wrześniu 1976 roku przez [[Torcuato Fernández-Miranda|Fernándeza Miranda]]. Był to dokument kluczowy dla powodzenia legalnego przejścia z dyktatury do ustroju demokratycznego. Nie precyzowała dokładnie jak będzie wyglądać nowy system polityczny.
 
[[Wybory parlamentarne w Hiszpanii w 1977 roku|Wybory powszechne]] z 15 czerwca 1977 roku były pierwszymi wolnymi wyborami, w których uczestniczyły partie polityczne od zakończenia [[Hiszpańska wojna domowa|wojny domowej w Hiszpanii]]. Zwyciężyła [[Unia Demokratycznego Centrum]] (UCD), kierowana przez Suáreza (oddano na nią 34% głosów). W głosowaniu wzięło udział około 18 milionów Hiszpanów. Rezultaty pokazują, że postawili oni na polityków, którzy szukali rozwiązań kompromisowych. Rząd Suareza zrobił krok w kierunku utworzenia instytucji autonomicznych.
Konstytucja została zatwierdzona w grudniu 1978 roku i była rezultatem ogólnej zgody pomiędzy prawie wszystkimi partiami politycznymi. Ustanawiała jako formę państwa monarchiemonarchię parlamentarnaparlamentarną dwuizbową, bazującą na [[Pluralizm polityczny|pluralizmie politycznym]], decentralizacji kraju. Konstytucja definiowała Hiszpanię jako państwo społeczne, demokratyczne, przywracałprzywracała nie tylko tradycje liberalne, ale również republikańskie zawarte w konstytucji z 1931 roku.
 
[[Wybory parlamentarne w Hiszpanii w 1979 roku|Kolejne wybory]] zarządzono na marzec 1979, zwycięstwo ponownie odniosła partia urzędującego premiera. W tym okresie przyznano prawa regionom hiszpańskim. Z czasem partia Suáreza zaczęła tracić poparcie, w wyniku czego w [[Wybory parlamentarne w Hiszpanii w 1982 roku|wyborach]] przeprowadzonych 20 października 1982 roku wygrała PSOE, a nowym premierem został [[Felipe González]].
 
== Zobacz też ==