Rudawy Weporskie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
kat. |
Uzupełnienia |
||
Linia 1:
'''Rudawy
Od północy Góry Weporskie ogranicza [[Bruzda Hronu]] (słow. Horehronské podolie) - dolina, którą płynie rzeka [[Hron]]. Od zachodu przylega do nich grupa górska [[Polana|Polany]] (słow. Poľana). Na południu przechodzą w [[Pogórze Rewuckie]] (słow. Revucká vrchovina), a na południowym wschodzie - w [[Góry Stolickie]] (słow. Stolické vrchy). Od wschodu przełęcz Burda (słow. Sedlo Burda, 1006 m n.p.m.) oddziela Góry Weporskie od [[Murański Kras|Murańskiego Krasu]].
Góry Weporskie dzielą się na 4 mniejsze grupy górskie o zdecydowanie odmiennych charakterach: grupa Čierťiaža na północnym zachodzie, Sihlianska planina na południowym zahodzie, Balocké vrchy w części środkowej i grupa [[Fabova hoľa|
Grupa Čierťiaža z najwyższym szczytem Čierťiaž (1204 m n.p.m.) charakteryzuje się licznymi, rozgałęzionymi grzbietami górskimi, porozcinanymi głęboko siecią dolin potoków. Jest silnie zalesiona. Jej budowa [[geologia|geologiczna]] jest bardzo zróżnicowana: obok starych [[skały krystaliczne|skał krystalicznych]] i [[skały metamorficzne|metamorficznych]] występują tu mezozoiczne [[wapień|wapienie]], [[dolomit]]y i [[kwarcyt]]y. Leżące w centralnej części tej grupy szczyty Čierťiaž i Lovišťe (1141 m n.p.m.) tworzą płaską wierzchowinę, będącą pozostałością dawnego [[poziom zrównania|poziomu zrównania]].
Grupę Balocké vrchy tworzą pasma górskie rozciągające się wokół doliny górnego [[Hron]]u i usytuowanej w niej miejscowości [[Čierny Balog]] wraz z odcinkiem grzbietu wododziałowego, ograniczającego od południa dorzecze [[Hron]]u od przełęczy Zbojska (słow. sedlo Zbojská, 726 m n.p.m.) na wschodzie po miejscowość [[Lom nad Rimavicou]] na zachodzie. Charakterystyczne są tu długie, wąskie doliny potoków, wraz z rozdzielającymi je grzbietami silnie zalesione. Balocké vrchy zbudowane są w większości ze skał krystalicznych i metamorficznych. W ich wschodniej części ciągnie się asymetrycznie rozwinięty grzbiet, w którym dominuje najwyższy szczyt tej grupy - [[Klenovský vepor]] (1338 m n.p.m.). Jego wierzchołek pokryty jest licznymi [[andezyt]]owymi wychodniami skalnymi w formie ostańców, będącymi pozostałością dawnej rozległej pokrywy wulkanicznej. Na południowym zachodzie ograniczeniem tej grupy jest grzbiet ze szczytami Tlstý javor (1068 m n.p.m.), Obrubovanec (1020 m n.p.m.) i Zakľuky (1011 m n.p.m.) nad górną częścią Kamienistej Doliny (słow. Kamenistá dolina). Przez przełęcz położoną pod tym pierwszym szczytem (słow. sedlo Tlstý javor, 1019 m n.p.m.) biegnie szosa (droga krajowa nr 529) z [[Hriňová|Hryniowej]] do [[Brezno|Brezna]].
Południowo-zachodnią część Rudaw Weporskich, na południe od górnej części Kamienistej Doliny i na zachód od górnego toku rzeki [[Ipeľ]], zajmuje tzw. Sihlańska Płanina (słow. Sihlianska planina). Stanowi ona pozostałość wielkiego [[trzeciorzęd]]owego [[poziom zrównania|poziomu zrównania]]. Budują ją [[granitoidy]] tzw. "weporskiego krystalinikum". Wyraźna granica naturalna przebiega przez rejon wsi Sihla, Drábsko i Lom nad Rimavicou. Południowy skraj Sihlańskiej Płaniny tworzy pierwotnie płaski teren, porozcinany dziś licznymi dolinami. Najwyższe szczyty tej części Rudaw Weporskich to Bykovo (1110 m n.p.m.) i Čierťiaž (1102 m n.p.m.), rozdzielone ważną komunikacyjnie przełęczą Praszywa (słow. sedlo Prašivá, 961 m n.p.m.), przez którą biegnie szosa (droga krajowa nr 526) z [[Hriňová|Hryniowej]] do [[Kokava nad Rimavicou|Kokawy nad Rimawicą]].
Pólnocno-wschodnią część Rudaw Weporskich zajmuje grupa Fabowej Hali. Jej dominantą jest masyw [[Fabova hoľa|Fabowej Hali]] (1439 m n.p.m.), najwyższego szczytu całych Rudaw Weporskich. Od niego we wszystkie strony wybiegają grzbiety, porozdzielane głęboko wciętymi dolinami, najdłuższe - w kierunku północnym, ku dolinie [[Hron]]u. Najwyższą część masywu Fabowej budują [[granodioryt]]y, a pozostałą część - inne skały krystaliczne. Cała grupa jest prawie w całości zalesiona.
{{Geografia stub}}
| |||