Sześćdziesiątkowy system liczbowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Mezopotamski system liczbowy przeniesiono do Sześćdziesiątkowy system liczbowy: łączenie historii |
m Przywrócenie wersji autora Draco flavus z dnia 2007-07-03 15:29:33 przy pomocy Popups |
||
Linia 1:
'''Sześćdziesiątkowy system liczbowy''' – to pozycyjny [[system liczbowy]] o podstawie 60. Był używany w [[Babilon|Babilonie]], i to już 1750 p.n.e., stąd dotarł do Europy. Babilończycy zapożyczyli system od [[Sumerowie|Sumerów]]. Arabscy astronomowie używali w atlasach i tabelach zapisu przejętego od [[Ptolemeusz]]a, który był oparty na ułamkach o podstawie sześćdziesiąt. Również europejscy matematycy używali początkowo tej konwencji przy operacjach na ułamkach (np. [[Fibonacci]]). Układ sześćdziesiątkowy obecnie jest używany w związku z jednostkami czasu. [[Godzina]] dzieli się na 60 [[Minuta (czas)|minut]], minuta na 60 [[Sekunda (czas)|sekund]]. Również powszechnie spotyka się układ sześćdziesiątkowy przy podawaniu miar kątowych a zwłaszcza [[Szerokość geograficzna|szerokości]] i [[Długość geograficzna|długości geograficznej]]. Historycznie stosowano zarówno dla jednostek czasu jak i kątów [[tercja|tercję]] – <sup>1</sup>/<sub>60</sub> część sekundy. Zaletą układu sześćdziesiątkowego jest podzielność liczby 60 przez 2, 3, 4, 5, 6, 10, 12, 15, 20, 30 oraz 60. Ułamki mają wtedy formę liczb całkowitych. Dla przykładu, jeśli chcemy ułożyć rozkład jazdy autobusów, gdzie pojazd kursuje 3 razy w ciągu godziny otrzymamy praktyczne i wygodne liczby np.: 7<sup>00</sup>, 7<sup>20</sup>, 7<sup>40</sup>, 8<sup>00</sup> itd. W układzie [[Dziesiętny system liczbowy|dziesiątkowym]] mielibyśmy zamiast tego 7,0; 7,333333333... itd.
Z układem sześćdziesiątkowym jest blisko powiązany [[dwunastkowy system liczbowy]] a więc układ pozycyjny o podstawie 12.
{| style="text-align: center;"
|+ Babilońskie liczby zapisane [[Pismo klinowe|pismem klinowym]]
|-
| || 1 || 2 || 3 || 4 || 5 || 6 || 7 || 8 || 9
|-
|
| [[Image:Fleygletur a 01.png]]
| [[Image:Fleygletur a 02.png]]
| [[Image:Fleygletur a 03.png]]
| [[Image:Fleygletur a 04.png]]
| [[Image:Fleygletur a 05.png]]
| [[Image:Fleygletur a 06.png]]
| [[Image:Fleygletur a 07.png]]
| [[Image:Fleygletur a 08.png]]
| [[Image:Fleygletur a 09.png]]
|-
| 10 || 11 || 12 || 13 || 14 || 15 || 16 || 17 || 18 || 19
|-
| [[Image:Fleygletur a 10.png]]
| [[Image:Fleygletur a 11.png]]
| [[Image:Fleygletur a 12.png]]
| [[Image:Fleygletur a 13.png]]
| [[Image:Fleygletur a 14.png]]
| [[Image:Fleygletur a 15.png]]
| [[Image:Fleygletur a 16.png]]
| [[Image:Fleygletur a 17.png]]
| [[Image:Fleygletur a 18.png]]
| [[Image:Fleygletur a 19.png]]
|-
<!--| 20 || 30 || 40 || 50
|-
| [[Image:Fleygletur a 10.png]]
| [[Image:Fleygletur a 11.png]]
| [[Image:Fleygletur a 12.png]]
| [[Image:Fleygletur a 13.png]]-->
|}
== Zobacz też ==
*Dr. Christoph Grandt: ''[http://www.christoph-grandt.com/BABYLON.pdf Das Babylonische Sexagesimalsystem.]'' (Plik PDF – w języku niemieckim)
[[Kategoria: Systemy liczbowe]]
[[ca:Sistema Sexagesimal]]
[[de:Sexagesimalsystem]]
[[en:Sexagesimal]]
[[es:Sistema sexagesimal]]
[[fi:Seksagesimaalijärjestelmä]]
[[fr:Système sexagésimal]]
[[he:בסיס סקסגסימלי]]
[[hr:Seksagezimalni brojevni sustav]]
[[id:Seksagesimal]]
[[ja:六十進記数法]]
[[ko:육십진법]]
[[pt:Sistema sexagesimal]]
[[ru:Шестидесятеричная система счисления]]
[[sv:Sexagesimala talsystemet]]
| |||