Spokój (powieść)

Spokój (węg. A nyugalom) – powieść wydana w 2001 roku, węgierskiego pisarza Attili Bartisa. Gorzka opowieść o duchowej niemocy i życiu zbudowanym na fałszu.

Spokój

A nyugalom

Autor	Attila Bartis
Typ utworu	powieść
Wydanie oryginalne
Język	węgierski
Data wydania	2001
Wydawca	Jelenkor
Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego	2005
Wydawca	W.A.B.
Przekład	Anna Górecka

Fabuła

Spokój to kronika piekła, w jakim żyją wspólnie młody pisarz Andor Weer i jego matka Rebeka, dawno zapomniana aktorka teatralna, której odmówiono prawa do grania po tym, jak jej córka, utalentowana skrzypaczka, wyemigrowała z kraju po rewolucji roku 1956. Kobieta nie opuszcza mieszkania od piętnastu lat po tym, jak rządowi urzędnicy zrujnowali jej karierę. Żyje wspomnieniami o latach dawnej świetności, a jej jedynym łącznikiem ze światem jest syn, o osobowości równie pokręconej jak wyalienowana matka.

Ciężka i wyrazista opowieść o przedstawicielu pokolenia trzydziestolatków – tchórzliwym człowieku bez poglądów, celu i miejsca w życiu, który zdaje sobie sprawę ze swojej nędzy moralnej, ale nie potrafi przełamać niemocy i czegokolwiek zmienić. Głównym wątkiem powieści są chore, toksyczne relacje głównego bohatera z matką oraz innymi kobietami w jego życiu – siostrą, dziewczyną, kochanką. Łączące ich więzi są przesycone przemocą fizyczną i psychiczną, stanowią źródło bólu i frustracji. Kazirodcze stosunki pomiędzy młodym pisarzem i oszalałą matką, opisy przypadkowych aktów seksualnych podobne raczej do praktyk sado-maso, aborcje i próby samobójcze składają się na obraz rodzinnego piekła zamkniętego w ścianach budapeszteńskiej kamienicy. Uwikłany w masochistyczny romans, rujnuje związek z delikatną i wrażliwą kobietą.

Spokój jest przede wszystkim opowieścią o duchowej niemocy, życiu zbudowanym na fałszu i chorobliwej niezdolności do godnego życia. Andor Weer jest człowiekiem pełnym niedoskonałości, tchórzliwym, ze skłonnościami do zdrad i kłamania. Jest zbyt słaby, by działać zdecydowanie, ale też zbyt mądry, by nie zdawać sobie sprawy z własnej niemocy. Pogardza własną pasywnością, odczuwa ją boleśnie, a jednocześnie jest niezdolny do jakichkolwiek działań.