Tamás Salamon-Rácz
Tamás Salamon-Rácz (ur. 18 grudnia 1911 w Budapeszcie, zm. 2004) – węgierski inżynier mechanik, w czasie II wojny światowej zaangażowany w pomoc Polakom przebywającym na Węgrzech.
| Data i miejsce urodzenia |
18 grudnia 1911 |
|---|---|
| Data śmierci |
2004 |
| Zawód, zajęcie |
inżynier mechanik |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Partia |
Narodowa Partia Ludowa |
| Odznaczenia | |
| |
.jpg)
Życiorys edytuj
Tamás Salamon-Rácz pochodził z rodziny wojskowej. W 1939 wstąpił do gwardii narodowej[1]. Był liderem ruchu młodzieżowego na Węgrzech. W 1939 przerwał studia inżynierskie, żeby zaangażować się w działalność Węgiersko-Polskiego Komitetu Opieki nad Uchodźcami, którego został sekretarzem generalnym (był jedynym mężczyzną w jego władzach). Działał nie tylko w ramach Komitetu – we współpracy z Józsefem Antallem organizował przerzuty polskich żołnierzy przez granicę z Jugosławią. Pod naciskiem Niemców Salamon-Rácza aresztowano i skazano na półtora roku pozbawienia wolności[2] w 1941[3]. Po wyjściu z więzienia, w 1942 uzyskał na Uniwersytecie Techniczno-Ekonomicznym w Budapeszcie dyplom inżyniera mechnika. Do przejścia na emeryturę w 1983 pracował zgodnie z wykształceniem[1]. Po zakończeniu wojny bez powodzenia próbował zająć się handlem między Polską a Węgrami[4]. W latach 1945–1947 był członkiem Narodowej Partii Ludowej, z ramienia której przez pewien moment sprawował funkcję sekretarza stanu w Ministerstwie Przemysłu[1].
W 2014 Tamás Salamon-Rácz został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej[5][6].
W 2016 na budynku w Budapeszcie przy ul. Kavics 11, gdzie Salamon-Rácz mieszkał, odsłonięto upamiętniającą go tablicę[7].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Salamon-Rácz Tamás [online], tortenelmitar.hu [dostęp 2023-04-25] (węg.).
- ↑ Emilia Rydel, Węgiersko-Polski Komitet Opieki nad Uchodźcami (1939–1944), „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, 12 (169), przystanekhistoria.pl, grudzień 2019, s. 31–37, ISSN 1641-9561 [dostęp 2023-04-25].
- ↑ Istvân Lagzi, Kształtowanie się i charakter polskiego ruchu politycznego na Węgrzech w latach 1939–1941, dspace.uni.lodz.pl, 1984, s. 52, 62, ISSN 0208-6050 [dostęp 2023-04-25] (pol.).
- ↑ Tadeusz Kopyś, Stosunki polsko-węgierskie w latach 1945–1970, wyd. I, ruj.uj.edu.pl, Kraków 2015, s. 428, ISBN 978-83-233-3871-0, OCLC 927375439 [dostęp 2023-04-25].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 października 2014 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2015 r. poz. 20).
- ↑ "Polacy i Węgrzy zachowali dobre wartości" [online], prezydent.pl, 19 marca 2016 [dostęp 2023-04-25].
- ↑ Emléktáblát avattak Budapest II. kerületében [online], polonia.hu, 6 maja 2016 [dostęp 2023-04-24] (węg.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Szőke Mátyás, História. Kiegészítés a Salamon-Rácz család történetéhez [online], visegrad.hu, grudzień 2020, s. 30–31 [dostęp 2023-04-25] (węg.).