Ustawa o izbie lekarskiej (II RP)

Ustawa o izbach lekarskich (II RP) – samorząd zawodu lekarskiego istniejący w latach 1921–1950, zajmujący się nadzorem nad należytym wykonywaniem zawodu lekarza. Pod względem organizacyjnym izba lekarska zrzeszała i reprezentowała lekarzy.

Ustawa o izbach z 1921 r.

Na podstawie ustawy z 1921 r. o ustroju i zakresie działania Izb Lekarskich powołano izby lekarskie.

Izby powołano dla:

• samorządnego uporządkowania spraw, dotyczących interesów i bytu stanu lekarskiego, jego zadań i celów przy wykonywaniu obowiązków lekarskich względem społeczeństwa i w stosunkach lekarzy między sobą, jak również strzeżenia jego praw, godności i sumienności,
• współdziałania z urzędami państwowymi i samorządowymi w sprawach zdrowia publicznego na obszarze Państwa Polskiego, ustanawia się samorządne urzędowe przedstawicielstwo stanu lekarskiego - Izby Lekarskie oraz Naczelną Izbę Lekarską.

Ustawa o izbach z 1934 r.

Na podstawie ustawy z 1934 r. znowelizowano ustawę z 1921 r. o izbach lekarskich.

Zakres działania izb

Do zakresu działania izb lekarskich należały następujące sprawy:

• współdziałanie z władzami rządowemu i samorządowymi w sprawach zdrowia publicznego,
• krzewienie i strzeżenie etyki, godności i sumienności zawodowej wśród członków,
• współdziałanie z władzami rządowymi w sprawach wykonywania nadzoru nad praktyką lekarską,
• przedstawicielstwo zawodu lekarskiego i obrona jego interesów,
• piecza nad stanem materialnym członków izby,
• popieranie instytucji naukowych,
• zakładanie, prowadzenie lub popieranie prac i instytucji społecznych,
• sądownictwo dyscyplinarne.

Regulamin pracy izby

Regulamin pracy izby zawierał następujące przepisy o:

• organizacji i trybie urzędowania organów, instytucji oraz biur izby,
• sposobie prowadzenia ewidencji członków izby,
• sposobie uiszczania składek rocznych oraz innych opłat na rzecz izby,
• sprawach zleconych przez Ministra Opieki Społecznej,
• innych sprawach, przewidzianych ustawą.

Okręgowe izby lekarskie

Okręgową izbę lekarską tworzyli lekarze wpisani na listę jej członków.

Na listę członków okręgowej izby lekarskiej wpisani byli:

• wszyscy lekarze, mający stałe lub czasowe prawo wykonywania praktyki lekarskiej,
• wszyscy lekarze, którzy mieszkali w okręgu działalności danej izby.

Zarządowi izby przysługuje prawo zwolnienia od powyższego obowiązku lekarzy nie wykonywających praktyki lekarskiej.

Członkowie okręgowych izb lekarskich obowiązani byli przestrzegać zasad etyki, godnie zachowywać się i sumiennie wykonywać swoje obowiązki zawodowe. Członkowie okręgowej izby lekarskiej płacili na jej potrzeby składki roczne oraz opłaty, uchwalone przez radę izby na rzecz instytucji ubezpieczeniowych, wzajemnej pomocy i innych.

Ustrój i działalność okręgowych izb

Organami okręgowej izby lekarskiej były:

• rada izby,
• zarząd izby,
• komisja rewizyjna,
• sąd dyscyplinarny.

Rada izby

Do zakresu działania rady okręgowej izby lekarskiej należało w szczególności:

• uchwalanie budżetu izby oraz ustalanie wysokości składki wpisowej i rocznej na potrzeby izby,
• zatwierdzanie rocznego sprawozdania zarządu i zamknięcia rachunkowego,
• rozporządzanie majątkiem izby oraz decydowanie w sprawach nabywania lub zbywania nieruchomości, ich obciążeń i regulacji hipotecznych,
• uchwalanie i zmiany regulaminu izby oraz regulaminów sądów dyscyplinarnych i statutów instytucji, utworzonych przy izbie,
• uchwalanie wniosków, regulujących warunki pracy i płacy lekarzy,
• wybór członków Naczelnej Izby Lekarskiej,
• sprawy przekazane radzie przez regulamin izby, Naczelną Izbę Lekarską lub przez Ministra Opieki Społecznej.

Rada izby wybierała spośród siebie:

• zarząd izby w liczbie 6 - 12 członków i 3 - 6 zastępców;
• spośród wszystkich członków izby: komisję rewizyjną izby w liczbie 3 - 5 członków i 2 - 3 zastępców;
• sąd dyscyplinarny izby.

Zarząd izby

Zarząd izby lekarskiej był jej organem wykonawczym. Zarząd izby wybierał spośród siebie na 3 lata prezesa, sekretarza i skarbnika.

Zarząd izby decydował we wszystkich sprawach, nie zastrzeżonych radzie izby, składał radzie i Naczelnej Izbie Lekarskiej sprawozdania roczne ze swej działalności oraz załatwiał wszelkie sprawy, przekazane izbie lekarskiej przez władze państwowe, radę lub Naczelną Izbę Lekarską.

Komisja rewizyjna

Komisja rewizyjna była organem, kontrolującym działalność finansową i gospodarczą izby oraz prowadzonych przez nią instytucji.

W szczególności komisja rewizyjna:

• przeprowadzała kontrolę finansową i gospodarczą organów i instytucji izby,
• opracowywała sprawozdania ze swej działalności dla użytku Ministra Opieki Społecznej, Naczelnej Izby Lekarskiej i rady okręgowej izby,
• zgłaszała wniosków co do ulepszania gospodarki organów i instytucji izby.

Sąd dyscyplinarny

Członkowie izby za naruszenie swoich obowiązków podlegali karze dyscyplinarnej.

Kary dyscyplinarne były następujące:

• upomnienie,
• nagana,
• zawieszenie w prawach członka izby na ściśle określony przeciąg czasu,
• skreślenie z listy członków izby lekarskiej.

Sądy dyscyplinarne okręgowych izb lekarskich orzekały w składzie 3 członków.

Sąd dyscyplinarny Naczelnej Izby Lekarskiej orzekał w składzie 5 członków, w skład którego wchodziło 2 członkowie spośród wybranych przez walne zebranie Naczelnej Izby Lekarskiej, 2 spośród mianowanych przez Ministra Opieki Społecznej i 1 spośród sędziów, mianowanych przez Ministra Sprawiedliwości - jako przewodniczący.

Sądy dyscyplinarne były w zakresie orzecznictwa niezawisłe

Naczelna Izba Lekarska

Naczelną Izbę Lekarską tworzyli przedstawiciele okręgowych izb lekarskich.

Naczelna Izba Lekarska, jako przedstawicielka całego zawodu lekarskiego i władza nadzorcza wszystkich okręgowych izb lekarskich, powołana była do:

• uzgadniania działalności okręgowych izb lekarskich,
• zatwierdzania budżetów okręgowych izb lekarskich,
• rozstrzygania odwołań od postanowień okręgowych izb lekarskich,
• rozstrzygania sporów, powstałych między poszczególnymi okręgowymi izbami lub między izbami a lekarzami,
• opracowania, ramowych regulaminów izb lekarskich i sądów dyscyplinarnych oraz ramowych statutów instytucji powoływanych przez izby,
• ustalania ogólnych zasad etyki lekarskiej,
• wydawania dziennika urzędowego izb lekarskich.

Nadzór państwowy nad izbami

Nadzór zwierzchni nad działalnością Naczelnej Izby Lekarskiej, poszczególnych okręgowych izb lekarskich oraz ich organów sprawował Minister Opieki Społecznej.

Zniesienie izby

Na podstawie ustawy z 1950 r. o zniesieniu izb lekarskich i lekarsko-dentystycznych zlikwidowano izby lekarskie