Wikipedia

Wanda Popiak

polska filozof

Wanda Maria Popiak (ur. 11 lipca 1927 w Zaklikowie koło Kraśnika, zm. 11 marca 2019 w Warszawie[1][2]) – filolog klasyczna, latynistka, prof. dr hab.[3] Uniwersytetu Warszawskiego, dydaktyk, autorka podręczników do nauki języka łacińskiego, popularyzatorka wiedzy o kulturze antycznej. Pomysłodawczyni i organizatorka ogólnopolskiej Olimpiady Języka Łacińskiego (1982), trwającej do chwili obecnej[4]. Działaczka i członek honorowy Polskiego Towarzystwa Filologicznego.

Wanda Maria Popiak
Ilustracja
Na fotografii z roku 2013
Data i miejsce urodzenia

11 lipca 1927
Zaklików

Data i miejsce śmierci

11 marca 2019
Warszawa

Zawód, zajęcie

filolog klasyczny
pedagog

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Komisji Edukacji Narodowej
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Wychowywała się w rodzinie katolickiej, w środowisku hołdującym wartościom powstań niepodległościowych, które kształtowały jej postawę wobec idei, ludzi i świata. Rodzice: Teofila z domu Olechowska (1887–1981) i Roman Popiak (1878–1958) oraz ich antenaci od pokoleń mieszkali w Zaklikowie, utrzymując się z niewielkiego gospodarstwa rolnego. Ojciec dodatkowo trudnił się rzemiosłem murarskim; każdego roku wyjeżdżał do Warszawy, gdzie był cenionym konserwatorem kościołów.

Od 1935 roku mieszkała wraz z rodzicami na Okęciu, obecnie należącym do Warszawy. Po powstaniu warszawskim zdobyła wykształcenie w Liceum Ogólnokształcącym im. M. Konopnickiej w Warszawie – w roku 1947 otrzymała świadectwo dojrzałości. W latach 1947–1952 studiowała filologię klasyczną oraz filologię polską na Wydziale Humanistyczno-Filologicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Dyplom magistra filozofii w zakresie filologii klasycznej uzyskała w roku 1952 na podstawie pracy Lucretius quid de anima senserit przygotowanej pod kierunkiem prof. dr. Adama Krokiewicza. W czasie studiów i po ich ukończeniu była represjonowana przez władze komunistyczne – była wielokrotnie zatrzymywana, straciła pracę najpierw w Polskiej Akademii Nauk (1953), następnie w Muzeum Narodowym w Warszawie (1954), a po latach także na Uniwersytecie Warszawskim (1981)[5]. W latach 1955–1960 pracowała w bibliotece wojskowej, a w okresie 1961–1992 nauczała języka łacińskiego w warszawskich liceach ogólnokształcących (Czackiego, Reja, Zamojskiego, Jose Marti) oraz w różnych instytucjach oświatowych w Warszawie (Ośrodek Metodyczny, Kuratorium, Instytut Programów Szkolnych, Instytut Kształcenia Nauczycieli). W tym czasie pracowała także jako lektor języka łacińskiego w Akademii Medycznej, na Uniwersytecie Warszawskim zaś wykładała metodykę nauczania języka łacińskiego (1974–1981). W roku 1979 uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego na podstawie dysertacji pt. Składnia łacińska w szkole polskiej od XV w. do czasów Komisji Edukacji Narodowej – z badań nad podręcznikami gramatyki łacińskiej w Polsce przygotowanej pod kierunkiem prof. dr Marii Cytowskiej. W roku 1992 na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego uzyskała habilitację na podstawie monografii pt. Języki klasyczne – łacina i greka – w średniej szkole ogólnokształcącej w Polsce w latach 1919–1939[6]. Po habilitacji, w latach 1993–2018, była nauczycielem akademickim na kilku wyższych uczelniach w kraju (Warszawa, Białystok, Siedlce, Płock). Prowadziła wykłady z różnych dziedzin kultury i literatury antycznej – osiągając 65 lat pracy pedagogicznej.

Zainteresowania naukowe edytuj

 
Na fotografii z 1982r.

Przedmiotem zainteresowań prof. Wandy Popiak była szeroko pojęta kultura antyczna (reprezentowana przez trzy centra świata starożytnego: Ateny, Jerozolimę i Rzym) oraz jej wpływ na kulturę i tożsamość Polski i Europy. Odbyła w tym celu wiele podróży zagranicznych (Włochy, Grecja, Francja, Irak, Turcja, Palestyna, Jordania) i brała udział w licznych konferencjach krajowych i zagranicznych (m.in. Syrakuzy 1987 i 1996, Piza 1989). Była wytrwałym popularyzatorem wiedzy o kulturze antycznej.

Przedmiotem jej szczególnych zainteresowań naukowo-dydaktycznych były języki klasyczne oraz podręczniki do nauki języka łacińskiego i eksperymentalne metody nauczania tego języka.

Olimpiada Języka Łacińskiego edytuj

Była pomysłodawczynią Olimpiady Języka Łacińskiego i organizatorką ponad dwudziestu pierwszych ich edycji. Działając w ramach Polskiego Towarzystwa Filologicznego, w 1982 roku doprowadziła do powołania przez ministra oświaty i wychowania Komitetu Głównego Olimpiady Języka Łacińskiego. Olimpiada, której pierwsza edycja odbyła się w roku szkolnym 1982/1983, jest nadal organizowana.

 
Grób Wandy Popiak na Cmentarz na Służewie przy ul. Wałbrzyskiej w Warszawie (linia 13 lewa, nr 50)

Działalność w organizacjach edytuj

Była członkiem wielu organizacji oraz instytucji naukowych i społecznych, między innymi:

  • Sodalicja Mariańska Akademików w Warszawie (od 1948)
  • Polskie Towarzystwo Filologiczne (od 1953, a od 2003 jako Członek Honorowy)
  • Komitet Główny Olimpiady Języka Łacińskiego (1982–2006)
  • Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi w Laskach (od 2006; była wielokrotnym donatorem ośrodków dla dzieci niewidomych w Polsce i na Ukrainie prowadzonych przez Siostry Franciszkanki Służebnice Krzyża)
  • Towarzystwo Kultury Polskiej im. Juliusza Słowackiego w Atenach (od 2012)

Brała aktywny udział w spotkaniach wielu instytucji naukowych i środowisk kulturalnych:

  • Komitet Nauk o Kulturze Antycznej PAN
  • Zespół Historii Nauki XIX/XX w. IHN PAN
  • Klub Publicystyki Kulturalnej SDP
  • Duszpasterstwo Akademickie i Caritas Academica przy kościele św. Anny w Warszawie

Publikacje (wybór) edytuj

  • Języki klasyczne – łacina i greka – w średniej szkole ogólnokształcącej w Polsce w latach 1919–1939, Warszawa 1990
  • Linguam Latinam discimus – Podstawy nauki języka łacińskiego, Warszawa 1991
  • Z zagadnień dydaktyki – kształtowanie umiejętności tłumaczenia tekstów łacińskich w praktyce szkolnej, Warszawa 1991, Łódź 1997
  • Ćwiczenia łacińskie, Warszawa 1990
  • Nota – Ignota – Krótki kurs języka łacińskiego, Warszawa 1995
  • Od Priscjana do Konarskiego. Dydaktyka składni łacińskiej w polskiej szkole, Siedlce 1996
  • Festina lente. Antologia i ćwiczenia łacińskie, Warszawa 1997
  • Linguarum Methodus Novissimae Jean Amons Komensky, Organon 2002, nr 31
  • Łacińska proza naukowa, Gniezno 2001
  • Wokół motywów antycznych w poezji Z. Herberta, Białystok 2001
  • Przeszłość w teraźniejszości – kultura, wartości, Toruń 2003
  • Łacina i greka w polskiej szkole w latach 1919–1939, Warszawa 2005, wyd. II
  • Sokrateńskie spotkanie człowieka z człowiekiem, Warszawa 2008
  • Alvarez Emanuelis syntaxis – Przez dwa wieki, Poznań 2008
  • The image of Plato’s Sokrates, Athens 2013
  • Lingua Latina dla studentów wydziałów historycznych. Cz. I i II, Warszawa 1958
  • Program nauczania języka łacińskiego dla liceów medycznych po klasie VIII i IX, Warszawa 1961
  • Rudimenta Linguae Latinae Medicinalis. Warszawa, klasa I 1975, klasa II 1978
  • O książce T. Bieńkowskiego „Antyk w literaturze staropolskiej”, Języki Obce w Szkole 1978, nr 5
  • Sprawozdanie – I Olimpiada, Języki Obce w Szkole 1983, nr 5
  • Linguam Latinam discimus – Podstawy nauki języka łacińskiego, Warszawa 1991
  • Cyceron wychowawcą i nauczycielem Rzymian, Edukacja i Kultura 1994, nr 4
  • Dziedzictwo kultury antycznej, Ateny 2012

Nagrody i odznaczenia edytuj

  • Złoty Krzyż Zasługi (1975)
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1983)
  • Medal Komisji Edukacji Narodowej (1986)
  • Medal za Zasługi dla Oświaty (1992)
  • Dyplom – Nagroda im. Kazimierza Kumanieckiego, przyznany przez PTF (1984)
  • List Gratulacyjny Rektora Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Warszawie z okazji 50-lecia pracy pedagogicznej (2003)
  • List Gratulacyjny Rektora Akademii Medycznej w Warszawie z okazji 50-lecia pracy pedagogicznej (2003)
  • Dyplom Uznania Polskiego Towarzystwa Lekarskiego (2006)

Przypisy edytuj

  1. ↑ Prof. dr hab. Wanda Popiak. wyborcza.pl. [dostęp 2019-03-22].
  2. ↑ Prof. Wanda Popiak R.I.P. [online], www.ptf.edu.pl [dostęp 2019-03-22] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-22].
  3. ↑ Dr hab. Wanda Maria Popiak, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2019-03-22].
  4. ↑ Olimpiada Języka Łacińskiego [online], Olimpiada Języka Łacińskiego [dostęp 2020-06-26] (pol.).
  5. ↑ Praca Zbiorowa, Błękitne sztandary. Zarys dziejów Sodalicji Mariańskiej Akademików w Warszawie 1945-1949, 2008.
  6. ↑ Praca zbiorowa pod redakcją Tadeusza Lewowieckiego, Kultura antyczna i współczesna edukacja, 2004.

Bibliografia edytuj

  • Józefa Chmielewska, Jubileusz 50-lecia pracy profesor Wandy Popiak,"Ruch Pedagogiczny" 2003, 3–4.
  • Praca zbiorowa pod redakcją Tadeusza Lewowieckiego, Kultura antyczna i współczesna edukacja, Warszawa 2004.
  • Jerzy Starnawski, Łacina i Greka w szkole w dwudziestoleciu międzywojennym, "Meander" 2006, 61(1–2).
  • Praca zbiorowa, Błękitne sztandary. Zarys dziejów Sodalicji Mariańskiej Akademików w Warszawie 1945-1949, Warszawa 2008.
  • Alicja Szastyńska–Siemion, Początki Olimpiady Języka Łacińskiego, "Acta Universitatis Wratislaviensis" 2010.
  • Juliusz Domański, Przemówienie inauguracyjne prof. dr. hab. Juliusza Domańskiego z dn. 3.11.2010 r., "Colloquia Litteraria UKSW" 2010, 8/9.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wanda_Popiak&oldid=72110527”