Wiaczasłau Szwied
Wiaczasłau Witalewicz Szwied (biał. Вячаслаў Віталевіч Швед, ros. Вячеслав Витальевич Швед, Wiaczesław Witaljewicz Szwied; ur. 7 października 1956 w Grodnie) – białoruski historyk, doktor nauk historycznych (odpowiednik polskiego stopnia doktora habilitowanego), wykładowca i profesor Grodzieńskiego Uniwersytetu Państwowego im. Janki Kupały, w 2013 roku zwolniony z uczelni, zdaniem niektórych źródeł z przyczyn politycznych.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
7 października 1956 |
|---|---|
| Profesor, doktor nauk historycznych | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1984 |
| Habilitacja |
2001 lub 2002 |
Życiorys edytuj
Urodził się 7 października 1956 roku w Grodnie, w obwodzie grodzieńskim Białoruskiej SRR, ZSRR, w rodzinie robotników[1]. W 1979 roku ukończył studia[2] na Oddziale Historii Wydziału Historii[1] Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego (BUP)[2]. W latach 1979–1983 studiował zaocznie na aspiranturze BUP, a w latach 1995–1998 – na doktoranturze BUP. W tym okresie wpływ na formowanie jego poglądów naukowych mieli kandydat nauk historycznych P. Krauczanka, doktor nauk historycznych, profesor I. Arżechouski, doktor nauk historycznych, profesor P. Bryhadzin. W 1984 roku obronił dysertację kandydacką pt. Handel na Białorusi w okresie kryzysu stosunków feudalno-pańszczyźnianych (lata 30.–50. XIX wieku), uzyskując stopień kandydata nauk historycznych (odpowiednik polskiego stopnia doktora). Jego kierownikiem naukowym był kandydat nauk historycznych, docent M. Baranawa. W 2001 roku[1] (według innego źródła – w 2002 roku[2]) obronił dysertację doktorską pt. Życie społeczno-polityczne na ziemiach Białorusi (1772–1863), uzyskując stopień doktora nauk historycznych (odpowiednik polskiego stopnia doktora habilitowanego)[1].
W latach 1974–1979[1] (według innego źródła – od 1979 roku[2]) pracował jako nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie w Szkole Średniej w Horodyszczu w rejonie baranowickim[1]. W latach 1982–1995, 1998–2001 i od 2005 roku był wykładowcą na Katedrze Historii Państw Słowiańskich Grodzieńskiego Uniwersytetu Państwowego im. Janki Kupały (GUP). W latach 2001–2005 był prorektorem ds. pracy naukowej w Grodzieńskim Państwowym Obwodowym Instytucie Podwyższenia Kwalifikacji i Przekwalifikowania Kadry Kierowniczej i Specjalistów Edukacji. 1 września 2005 roku został profesorem Katedry Historii Państw Słowiańskich GUP. Od marca 2007 roku był profesorem Katedry Białoruskiej Kultury i Turystyki Regionalnej, wykonującym obowiązki kierownika, a od marca 2008 roku – kierownikiem tej katedry[1].
W marcu 2013 roku Wiaczasłau Szwied został pozbawiony stanowiska kierownika katedry, 1 kwietnia Rada Uniwersytetu nie wybrała go w konkursie na stanowisko profesora, a 4 kwietnia został zwolniony pracy na Uniwersytecie. Szwied wystąpił wówczas z listem otwartym do społeczności akademickiej, w którym stwierdził, że była to decyzja o charakterze politycznym, spowodowana nieprzychylnym przyjęciem przez białoruskie władze książki „Hrodnaznaustwa. Historyja jeurapiejskaha horada”[3]. Wcześniej na osobiste polecenie przewodniczącego Grodzieńskiego Obwodowego Komitetu Wykonawczego Siamiona Szapiry z uczelni został dyscyplinarnie zwolniony inny współautor książki, docent Andrej Czarniakiewicz. Autorzy książki byli także wzywani na rozmowy do Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego[4]. W proteście przeciwko prześladowaniom politycznym z Uniwersytetu zwolnił się starszy wykładowca Ihar Kuzminicz[3], krytykę wyraził także m.in. Krzysztof Zanussi[5].
Działalność naukowa edytuj
Wiaczasłau Szwied w swojej pracy naukowej zajmuje się badaniem rozwoju społeczno-ekonomicznego i politycznego ziem obecnej Białorusi w pierwszej połowie XIX wieku, ich rozwoju społeczno-politycznego w latach 1772–1863, historii Grodna i Grodzieńszczyzny od X do XX wieku oraz rozwoju turystyki na Poniemniu[2]. Na początku 2009 roku był autorem 257 prac naukowych, 9 naukowo-metodycznych oraz 8 autorskich i twórczych[1], m.in.:
- (razem z Alesiem Hoscieuem): Kronan: Letapis horada na Niomanie (1116–1990 hh.). Grodno: 1993. (biał.).;
- Torgowla w Biełarusi w pieriod krizisa fieodalizma (1830–1850-e gg.). Grodno: 1995. (ros.).;
- Padziei i postaci hrodzienskaj dauniny. Grodno: 1995. (biał.).;
- (razem z Alesiem Hoscieuem): Horadnia: Apowiady z historyi horada (siaredzina 16 – kaniec 18 st.). Grodno: 1997. (biał.).;
- Biełaruskija staronki historyi dziekabrystau. Mińsk: 1998. (biał.).;
- Pamiż Polszczaj i Rasijaj: Hramad.-palitycz. życcio na ziemlach Biełarusi (1772–1863 hh.). Grodno: 2001. (biał.)..
Odznaczenia edytuj
- Medal „Za zasługi przed Grodzieńskim Uniwersytetem Państwowym im. Janki Kupały”[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Вячаслаў Швед. kamunikat.org. [dostęp 2017-03-22]. (biał.).
- ↑ a b c d e Encykłapiedyja... s. 204–205.
- ↑ a b Вячаслава Шведа звольнілі з Гарадзенскага ўнівэрсытэту. Radio Swaboda. [dostęp 2017-03-22]. (biał.).
- ↑ a b Аўтар «Гродназнаўства» Вячаслаў Швед застаўся без пасады прафэсара. Radio Swaboda. [dostęp 2017-03-22]. (biał.).
- ↑ Kszysztaf Zanuśsi: pawodziny kiraunictwa GrDU nieprymalnyja. Polskie Radio dla Zagranicy. [dostęp 2013-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-23)]. (biał.).
Bibliografia edytuj
- Encykłapiedyja historyi Biełarusi u 6 tamach. T. 6 Księga 2. Mińsk: „Biełaruskaja encykłapiedyja” imia Pietrusia Brouki, 2003, s. 616. ISBN 985-11-0276-8. (biał.).