Wojna egipsko-etiopska

Wojna egipsko-etiopska to wojna między Cesarstwem Etiopskim a Kedywatem Egiptu, wasalem Imperium Osmańskiego, trwająca od 1874 do 1876 roku. Konflikt zakończył się zwycięstwem Etiopii, która obroniła swoją niepodległość podczas wyścigu o Afrykę. Wojna zniweczyła dążenia Egiptu do stania się dominującym państwem w Afryce i stała się podstawą „zawoalowanego protektoratu” Imperium Brytyjskiego nad Egiptem kilka lat później.

Wojna egipsko-etiopska

Wojna egipsko-etiopska
Bitwa o fort Guray
Czas	od 1874 do 1876
Miejsce	Głównie Gundet, Guray
Terytorium	Dzisiejsza Erytrea
Przyczyna	Chęć dominacji Egiptu w Afryce
Wynik	Zwycięstwo Etiopii
Strony konfliktu
Cesarstwo Etiopii Kedywat Egiptu
Dowódcy
Jan IV Kassa Alula Enigda Isma'il Pasza Adolph Arendrup
Siły
50 000 - 60 000 13 000 - 20 000
Straty
᛫ Ponad 4 000 poległych ᛫ Około 2 000 rannych ᛫ Ponad 6 000 poległych ᛫ Około 1 000 rannych ᛫ Ponad 2 000 wziętych do niewoli
brak współrzędnych

Przyczyny

Początki Kedywatu Egiptu jako niezależnego państwa można uznać już w 1805 roku, kiedy to władzę przejął Muhammad Ali, ustanawiając imperium na południu w Sudanie. Chęć rozszerzenia wpływów Egiptu zapoczątował jego wnuk, Isma'il Pasha, zostając w 1863 roku kedywem. Jego ambicjami były tereny znajdujące się na południe od kraju. Po aneksji Darfuru w 1875 roku zwrócił się ku Etiopii. Głównym celem podbojów Isma'ila było stworzenie silnego imperium, które rywalizowałoby z imperiami europejskimi, jak i pozwoliłoby Egiptowi uciec przed terytorialnymi ambicjami europejskich mocarstw. Jego państwa zajęło tereny dzisiejszego Czadu, Erytrei, Dżibuti, Somalii i Ugandy, kierując się w stronę Etiopii. Postępująca modernizacja Egiptu, podobna historia obu państw przekonały władcę do inwazji na ten kraj. W tym czasie, w 1872 roku cesarzem Etiopii został Jan IV Kassa po pokonaniu w bitwie Tekli Giyorgisa II. Jego głównym celem była modernizacja armii szkolona przez brytyjskiego podróżnika.

Główne bitwy

Bitwa pod Gundet

Egipcjanie pod dowództwem Arakila Beya i duńskiego pułkownika Adolpha Arrendrupa najechali ze swoich przybrzeżnych posiadłości w Massawie, na terenie dzisiejszej Erytrei. Rankiem 16 listopada 1875 roku wojska obu państw spotkały się pod Gundet. Wojska egipskie miały zdecydowaną przewagę liczebną, jednak element zaskoczenia należał do żołnierzy etiopskich. Podczas marszu przez wąską przełęcz zaatakowali zaskoczonych Egipcjan, atakując ich z kryjówek znajdujących się na zboczach gór. Spowodowało to zamieszanie i panikę wśród oddziałów nieprzyjaciela, zmuszając ich ucieczki. Śmierć poniósł również dowódca. Siły Arrendrupa były nieadekwatne do tego zadania, wojska egipskie nie posiadały kawalerii, liczyły około 4000 żołnierzy. Zginęło około 2000 Egipcjan, a sześć dział i sześć stojaków na rakiety wpadły w ręce wroga. Egipcjanie wycofali się z powrotem do Massawy, a następnie do garnizonu w Keren. Po bitwie autorytet i prestiż Isma'ila Pashy stracił na znaczeniu. Aby utrzymać się przy władzy, postanowił zmobilizować większe siły i wyruszyć na drugą wyprawę.

Bitwa pod Guray

Po porażce pod Gundet, zmobilizowano około 13 000 żołnierzy. Siły Isma'ila Paszy, obecnie pod dowództwem Ratiba Paszy, przybyły do ​​​​Massawy 14 grudnia 1875 r. Po dotarciu do Guray, wojsko założyło forty, jeden na równinach Guray, a drugi na oddalonej o kilka kilometrów przełęczy Khaya Khor. Cesarz Etiopii wezwał mieszkańców do broni w celu obrony chrześcijańskiego kraju. Z wyjątkiem prowincji Szewa, odpowiedziała cała Etiopia. Etiopczycy, dysponujący obecnie siłą około 50 000 zaatakowali fort 7 marca 1876 roku. Ratib Pasza rozkazał części garnizonu opuścić fort i zaatakować Etiopczyków, jednak szybko zakończyło się to klęską, gdyż zostali okrążeni przez straż przednią. Atak na fortecę nastąpił 10 marca, który został odparty. Etiopczycy wycofali się, aby splądrować zmarłych i zebrać karabiny, które porzuciły wojska egipskie, a zdruzgotani i wściekli Egipcjanie wkrótce opuścili fort, by spalić rannych wrogów.

Następstwa

Napięcie między Egiptem a Etiopią ustało dopiero w 1884 roku po podpisaniu traktatu z Hewett. Klęska Egipcjan w wojnie pociągnęła za sobą poważne konsekwencje. Koszty wojny dodały się do ogromnych długów finansowych narodu, które w 1879 roku były przyczyną usunięcia Isma'ila jako kedywa pod naciskiem Wielkiej Brytanii i Francji, wybierając na jego zastępcę Taufika Paszę. Wielu żołnierzy sprzeciwiło się monarchii egipskiej i wszczęło bunt przeciwko władcy. Początkowy sukces buntu spotkał się z niepokojem w Europie i ostatecznie doprowadził do tego, że Wielka Brytania wysłała swoje siły do ​​​​zajęcia Egiptu w celu wsparcia Taufika, rozpoczynając w ten sposób okupację Egiptu przez Wielką Brytanię. Etiopia zachowała niepodległość i zahartowana wojną była dobrze przygotowana do własnej obrony podczas nieuchronnej walki o Afrykę.