Wybory przedterminowe w Polsce

Wybory przedterminowe w Polsce przeprowadza się w celu wyboru organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego bądź organu wykonawczego gminy (wójta, burmistrza bądź prezydenta miasta) przed upływem kadencji – w przypadkach przewidzianych w ustawach oraz wyboru nowego parlamentu oraz Prezydenta RP przed upływem kadencji.

Wybory wójta (burmistrza, prezydenta miasta)

edytuj

W przypadku opróżnienia urzędu Prezes Rady Ministrów zarządza wybory przedterminowe w drodze rozporządzenia.

Wybory do organów stanowiących samorządu terytorialnego

edytuj

Wybory te zarządza także Prezes Rady Ministrów w drodze rozporządzenia. Wybory przedterminowe organów stanowiących przeprowadza się najczęściej po odwołaniu rady gminy w wyniku ważnego referendum. Wyjątkami od tej reguły były:

Wybory parlamentarne

edytuj

Przedterminowe wybory parlamentarne zarządza Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w przypadku:

  • uchwały Sejmu o skróceniu kadencji podjętej przez 2/3 ustawowej liczby posłów[1],
  • nieotrzymania przez Prezydenta ustawy budżetowej w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia projektu ustawy Sejmowi (Prezydent ma wtedy 14 dni za zdecydowanie o skróceniu kadencji Sejmu)[2],
  • jeżeli nie zostanie wyłoniona nowa Rada Ministrów[3].

W dwóch ostatnich przypadkach Prezydent nie może zdecydować o skróceniu kadencji parlamentu podczas stanu nadzwyczajnego[4].

Wybory prezydenckie

edytuj

Przedterminowe wybory prezydenckie zarządza Marszałek Sejmu w przypadku opróżnienia urzędu prezydenta z powodu:

  • śmierci Prezydenta[5],
  • rezygnacji urzędującego Prezydenta[6],
  • stwierdzenia nieważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej lub innych przyczyn nieobjęcia urzędu po wyborze[7],
  • orzeczenia przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności urzędującego Prezydenta do pełnienia swoich funkcji ze względu na stan zdrowia[8],
  • orzeczenia przez Trybunał Stanu złożenia urzędu Prezydenta[9].

Przypisy

edytuj
  1. Art. 98 ust. 3 i 5 Konstytucji
  2. Art. 225 Konstytucji
  3. Art. 155 ust. 2 Konstytucji
  4. Art. 228 ust. 7 Konstytucji
  5. Art. 131 ust. 2 pkt 1 Konstytucji
  6. Art. 131 ust. 2 pkt 2 Konstytucji
  7. Art. 131 ust. 2 pkt 3 Konstytucji
  8. Art. 131 ust. 2 pkt 4 Konstytucji
  9. Art. 131 ust. 2 pkt 5 Konstytucji