Zagroda Korkoszów w Czarnej Górze
Zagroda Korkoszów w Czarnej Górze – filia Narodowego Muzeum Tatrzańskiego.
| Oddział Narodowego Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Zagóra 86 |
| Data założenia |
1984 |
Położenie na mapie gminy Bukowina Tatrzańska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego  | |
 49°23′11,9″N 20°07′57,2″E/49,386639 20,132556
| |
Historia obiektu edytuj
Najstarsza część zagrody pochodzi z końca XIX w.
- 1919 - Alojzy Chyżny rozpoczyna rozbudowę gospodarstwa
- Początek lat 30. - pożar, a następnie rozbudowa (powstaje m.in. brama wjazdowa)
- Lata 40. - rozbudowa gospodarstwa
- Pod koniec lat 40. rodzina przenosi się na Słowację; w zagrodzie przez jakiś czas mieszka mnich-zielarz.
- 1980 - rodzina Korkoszów przekazuje zagrodę na rzecz Skarbu Państwa z życzeniem utworzenia tu muzeum
- 1981-1983 - remont przeprowadzony przez Muzeum Tatrzańskie; utworzenie ekspozycji etnograficznej przedstawiającej życie zamożnej rodziny na Spiszu w okresie XIX/XX w.[1]
Budynki i wnętrza edytuj
Zagroda składa się z pomieszczeń mieszkalnych i gospodarczych rozmieszczonych w kształcie litery U, skupionych pod jednym dachem. Na najstarszą część zagrody składają się: sień, kuchnia i pomieszczenie z kieratem (pierwotnie - stajnia). Dziedziniec pomiędzy budynkami zwany jest oborą. Od strony bramy, czyli od wschodu, jest płot z bramą wjazdową i furtką dla pieszych[1].
Zabudowania mieszkalne edytuj
Budynek mieszkalny jest usytuowany na planie prostokąta, ustawiony szczytem do drogi. Podmurówka wykonana z piaskowca (grapówka). Zrąb chałupy wykonany z płazów (przepołowionych wzdłuż rdzenia pni drzew) oraz okrąglaków z drzewa świerkowego. Szpary są uszczelnione mchem, czoła pobielone. Konstrukcja ścian zrębowa. Dach dwuspadowy, półszczytowy, kryty gontem, stromy (ochrona przed zaleganiem śniegu), ma także wysunięty okap (ochrona przed deszczem) i zawieszone pod nim drewniane, dłubane rynny.
Skład pomieszczeń części mieszkalnej: sień, kuchnia (izbecka), wielka izba, letnia izba. Usytuowane są jedno za drugim. Dwa wejścia umieszczone są w południowej, frontowej ścianie domu: przez sień i poprzez ganek[1]. W sieni znajdował się warsztat stolarski właściciela, na strychu trzymano ziarno. W ,,pańskiej izbie" (dla gości) wyposażenie jest z lat 40., gdy mieszkała tam jeszcze rodzina Korkoszów. Dodatkowo stoi tam też warsztat tkacki[2].
Zabudowania gospodarcze edytuj
Budynki gospodarcze usytuowane są na planie litery L, są to: kierat, boisko (zamknięte dwuskrzydłowymi wrotami), owczarnia, stajnia i wozownia. Kierat i owczarnia mają konstrukcję zrębową. Stajnia murowana, wybudowana z piaskowca pochodzącego z Grapy nad rzeką Białką. Do stajni przylega wozownia o słupowej konstrukcji ścian; obita deskami świerkowymi. Zabudowania pokryte są stromym dachem dwuspadowym krytym gontem. Dach ma wysunięty okap, pod okapem wiszą drewniane, dłubane rynny[1].
Galeria edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Zagroda Korkoszów w Czarnej Górze - przewodnik, Zakopane: Muzeum Tatrzańskie, 2001, ISBN 830911664-9-X.
- ↑ Anna Liscar, Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, Zakopane 1998, ss.103-112, ISBN 83-902302-8-3.