Zasada Plancka

reguła ewolucji nauki

Zasada Plancka – pogląd, że zmiany naukowe nie zachodzą dlatego, że poszczególni naukowcy zmieniają swoje przekonania, ale raczej dlatego, że kolejne pokolenia naukowców przyjmują przekonania zgodne z tymi zmianami.

Pogląd ten został sformułowany przez Maxa Plancka[1] następująco:

„Nowa prawda naukowa nie zwycięża przez przekonanie jej przeciwników i zmuszenie ich do zobaczenia światła, ale raczej dlatego, że jej przeciwnicy w końcu umierają i wyrasta nowe pokolenie, które jest z nią zaznajomione (...) Ważna innowacja naukowa rzadko pojawia się, stopniowo zdobywając i nawracając przeciwników: rzadko zdarza się, że Saul staje się Pawłem. Dzieje się tak, że jej przeciwnicy stopniowo wymierają, a dorastające pokolenie jest zaznajamiane z tymi innowacjami od początku: kolejny przykład tego, że przyszłość należy do młodzieży.”

Nieformalnie pogląd ten jest często parafrazowany jako "Nauka postępuje o jeden pogrzeb na raz".

Cytat Plancka został użyty przez Thomasa Kuhna, Paula Feyerabenda i innych, aby argumentować, że rewolucje naukowe są nieracjonalne i nie rozprzestrzeniają się poprzez "zwykłą siłę prawdy i faktów"[2][3].

Przypisy

edytuj
  1. Planck, Max K. (1950). Scientific Autobiography and Other Papers. New York: Philosophical library.
  2. T. Kuhn. The Structure of Scientific Revolutions. University of Chicago Press, 1970. p. 151
  3. P. Feyrabend, in Criticism and the growth of knowledge, I. Lakatos and A. Musgrave, eds. Cambridge University Press, Cambridge 1970, p. 203