Zesłanie Ducha Świętego (obraz El Greca)
Zesłanie Ducha Świętego[1] (hiszp. Pentecostés) – obraz olejny hiszpańskiego malarza pochodzenia greckiego Dominikosa Theotokopulosa, znanego jako El Greco[1].
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1596–1600 |
| Medium | |
| Wymiary |
275 × 127 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Historia obrazu
edytujObraz był jednym z siedmiu obrazów stworzonych w latach 1596–1600 dla poliptyku ołtarzowego kościoła seminaryjnego madryckiego Colegio de doña María de Aragón[1][2]. Ołtarz został rozebrany podczas francuskiej okupacji Hiszpanii. Pięć obrazów trafiło ostatecznie do madryckiego muzeum Prado, a jeden do Narodowego Muzeum Sztuki w Bukareszcie. Siódmy obraz uznano za zaginiony. El Greco otrzymał zlecenie od wykonawców testamentu patronki kolegium, damy dworu Doñi Marii de Córdoba y Aragón, która zmarła w 1593 roku. Było to największe zlecenie, jakie otrzymał artysta – za jego zrealizowanie otrzymał 6000 dukatów. Zesłanie Ducha Świętego znajdowało się w górnej części retabulum, po prawej stronie sceny Ukrzyżowania.
Temat obrazu został zaczerpnięty z Dziejów Apostolskich:
Nagle dał się słyszeć z nieba szum, jakby uderzenie gwałtownego wiatru, i napełnił cały dom, w którym przebywali. Ukazały się im też języki jakby z ognia, które się rozdzieliły, i na każdym z nich spoczął jeden. I wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym, i zaczęli mówić obcymi językami, tak jak im Duch pozwalał mówić (Dz 2,2–4)
Opis obrazu
edytujWszystkie sześć zachowanych obrazów namalowanych dla kolegium nosi znamiona ekspresjonistycznego stylu, charakterystycznego dla późniejszych dzieł El Greca. Postacie są wydłużone, wpatrzone w niebo, z którego płynie nadnaturalne światło oświetlające blade twarze apostołów. Nad głowami każdego z nich widoczny jest płomyk Ducha Świętego. Centralną postacią jest Maria, która jako jedyna ma splecione do modlitwy ręce i bez oznak zaskoczenia przyjmuje dar błogosławieństwa. Obok Marii stoi Maria Magdalena i trzynastu apostołów. El Greco idąc z duchem panujących wówczas zwyczajów, wśród uczniów umieścił dodatkowo swój autoportret. Jest to postać druga z prawej strony, jako jedyna spoglądająca na widza. Według historyków z madryckiego Muzeum Prado, postacią tą mógł być przyjaciel artysty Antonio de Covarrubias[3][2].
El Greco, podobnie jak w większości swoich dzieł, podzielił kompozycję na dwie części: górną – sferę niebiańską i dolną – sferę ziemską. W pracy malarz posłużył się figurkami z czerwonego wosku, na których ćwiczył efekty świetlne.
W kolekcji Zogheb w Paryżu znajduje się pomniejszona wersja tego dzieła również namalowana przez El Greca; być może był to szkic przygotowawczy[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Alessandro Bettagno, Christopher Brown, Francisco Calvo Serraller, Francis Haskell, Alfonso E. Pérez Sánchez: Muzeum Prado. Arcydzieła malarstwa. Warszawa: Arkady, 2011. ISBN 978-83-213-4421-8.
- ↑ a b c Museo Nacional del Prado: Pentecostés. [dostęp 2013-02-07]. (hiszp.).
- ↑ Zesłanie Ducha Świętego. biblia.wiara.pl, 2008-09-03. [dostęp 2013-01-24]. (pol.). (za: Leszek Śliwa, Gość Niedzielny Nr 19/2008).
Bibliografia
edytuj- Michael Scholz-Hänsel, Edyta Tomczyk (tłum.): El Greco: Dominikos Theotokopulos: 1541-1614. Köln/Warszawa: Taschen/TMC Art, 2005. ISBN 83-89192-90-X.
- Lucia Mannini: Wielkie Muzea. Prado. Warszawa: Wydawnictwo HPS, 2007. ISBN 978-83-60688-45-8.
- Leo Bronstein: El Greco. London: The Idehurst Press, 1951.