Wikipedia

6 Batalion Saperów (II RP)

6 Batalion Saperów (6 bsap) – oddział saperów Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

6 Batalion Saperów
Ilustracja
Odznaka pamiątkowa
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1929

Rozformowanie

1939

Tradycje
Święto

24 czerwca[1]

Nadanie sztandaru

24 czerwca 1925

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Mieczysław Wężyk

Ostatni

ppłk Eugeniusz Szubert

Organizacja
Dyslokacja

garnizon Brześć
(Okręg Korpusu Nr IX)

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

saperzy

Podległość

2 Brygada Saperów (1929-1934)
1 Brygada Saperów (1934)
2 Grupa Saperów (1934–1939)

Multimedia w Wikimedia Commons
Jednostki saperskie WP w 1939
Koszary 6 bsap w Brześciu nad Bugiem - budynek przystrojony z okazji święta 3 Maja 1932

Batalion (pułk) był jednostką wojskową istniejącą w okresie pokoju i spełniającą zadania mobilizacyjne wobec oddziałów i pododdziałów saperów. Spełniał również zadania organizacyjne i szkoleniowe. Stacjonował w Brześciu. W 1939, po zmobilizowaniu jednostek przewidzianych planem mobilizacyjnym, został rozwiązany.

Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj

Zgodnie z wytycznymi ministra spraw wojskowych z 18 lutego 1929 roku[2][3] do końca 1929 roku 6 pułk saperów został zlikwidowany, a w jego miejsce jako 6 batalion saperów z miejscem postoju w Brześciu, wszedł 9 pułk saperów, który został podporządkowany dowódcy 2 Brygady Saperów.

Ostateczną organizację wojsk saperskich na stopie pokojowej wprowadzono 8 listopada 1929 roku, gdzie zatwierdzono przeformowanie 9 pułku saperów w 6 batalion saperów[4].

Wiosną 1935 roku batalion wydzielił ze swego składu jedną kompanię, na bazie której zorganizowana została 20 kompania saperów.

Mobilizacja w batalionie edytuj

6 batalion saperów był jednostką mobilizującą i w 1939 zmobilizował:

w alarmie
  • 9 batalion saperów typ II dla 9 Dywizji Piechoty,
  • 30 batalion saperów typ IIb dla 30 Dywizji Piechoty,
  • rezerwowa kompania saperów nr 161,
  • rezerwowa kompania saperów nr 162,
  • rezerwowa kompania saperów nr 163,
  • park saperski (komenda) nr 91,
  • pluton parkowy saperów nr 91,
  • pluton parkowy saperów nr 92,
  • lekka kolumna pontonowa typ II nr 162,
  • Szefostwo Fortyfikacji typ II Brześć nad Bugiem
  • dowództwo grupy fortyfikacyjnej nr 91,
  • dowództwo grupy fortyfikacyjnej nr 92,
w I rzucie mobilizacji powszechnej
  • rezerwowa kompania saperów nr 164,
  • rezerwowa kompania saperów nr 165,
  • rezerwowa kompania saperów nr 166,
  • rezerwowa kompania saperów nr 167,
  • rezerwowa kompania saperów nr 168,
  • rezerwowa kompania saperów nr 169,
  • pluton parkowy saperów nr 93,
  • pluton parkowy saperów nr 94,
  • lekka kolumna pontonowa typ I nr 161,
  • lekka kolumna pontonowa typ II nr 163,
w II rzucie mobilizacji powszechnej


Żołnierze 6 bsap edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Żołnierze 6 Batalionu Saperów (II RP).
Dowódcy batalionu
Zastępcy dowódcy batalionu (od 1938 roku - I zastępca dowódca batalionu)
  • ppłk Leon Wrazidło
  • mjr SG Tomasz Bondarczuk-Galiński (23 XII 1929 – 28 I 1931)
  • mjr Adolf Antoni Schmidt (1931 - 1933[12])
  • mjr Witold Bronisław Brzeziński (1939)
  • mjr Tadeusz IV Górecki (II z-ca d-cy/kwatermistrz – 1939)

Obsada personalna w 1939 roku edytuj

Ostatnia organizacja pokojowa i obsada personalna batalionu[13][a]

  • dowódca batalionu – ppłk Eugeniusz III Szubert
  • I zastępca dowódcy batalionu – mjr Witold Bronisław Brzeziński
  • adiutant – ppor. Stanisław Ryszard Gordon
  • oficer sztabowy ds. wyszkolenia - por. Paprocki Michał Władysław
  • lekarz – por. lek. Henryk Ługowski
  • II zastępca dowódcy (kwatermistrz) – mjr Tadeusz IV Górecki
  • oficer mobilizacyjny – kpt. Paszkowski Józef II
  • z-ca oficera mobilizacyjnego – ppor. Gzula Eugeniusz
  • oficer administracyjno-materiałowy – por. Tober Edward
  • oficer gospodarczy – por. int. Dułek Władysław Paweł
  • dowódca kompanii gospodarczej – por. Kuźba Kazimierz
  • oficer żywnościowy – por. Korczyński Franciszek Jakub
  • komendant parku – kpt. Woźnicki Jan
  • zastępca komendanta – por. Stankiewicz Mieczysław Norbert
  • dowódca plutonu łączności – por. Turowski Józef
  • dowódca plutonu przeciwgazowego – ppor. Rześny Wacław Witold
  • dowódca kompanii szkolnej – kpt. Młynarczyk Marian
  • dowódca plutonu – por. Jakubowski Jerzy
  • dowódca plutonu – por. Lempke Otton
  • dowódca plutonu – por. Wendorff Bolesław
  • dowódca 1 kompanii – kpt. Zakrzewski Henryk Konstanty
  • dowódca plutonu – ppor. Józefowicz Edmund
  • dowódca plutonu – ppor. Wojewódzki Juliusz
  • dowódca 2 kompanii – kpt. Kłoniecki Zygmunt
  • dowódca plutonu – por. rez. pdsc. Budziszewski Piotr Paweł
  • dowódca plutonu – ppor. Gawłowski Stanisław
  • dowódca 3 kompanii – kpt. Skalski Jerzy
  • dowódca plutonu – chor. Starzyński Władysław
  • dowódca 4 kompanii – kpt. Bogusław I Jaworski
  • dowódca plutonu – ppor. Pieregut Jerzy
  • dowódca plutonu – ppor. rez. pdsc. Olejnik Stanisław Bolesław
  • dowódca 56 hydrograficznej kompanii JHP – kpt. Skalski Jerzy

Oddelegowani na kurs:

  • por. Polaczek Jan Adam
  • por. Staniszewski Edmund[15]

Żołnierze batalionu – ofiary zbrodni katyńskiej edytuj

Osobne artykuły: zamordowani w Katyniu, zamordowani w Charkowie, zamordowani w Kalininie, zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej (ULK) i zamordowani z Białoruskiej Listy Katyńskiej (BLK).

Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[16]

Nazwisko i imię stopień zawód miejsce pracy przed mobilizacją zamordowany
Komar Stanisław podporucznik rezerwy technik drogowo-mostowy pracował w Drohiczynie Katyń
Liwski Zygmunt podporucznik rezerwy technik Katyń
Mikucki Eugeniusz podporucznik rezerwy inżynier hydrotechnik Katyń
Pasieka Adam podporucznik rezerwy mierniczy Katyń
Rodowicz Stanisław major rezerwy inżynier technolog Katyń
Rodziewicz Jan[17] porucznik żołnierz zawodowy Katyń
Stankiewicz Mieczysław[18] porucznik żołnierz zawodowy Katyń
Stanisławski Albin porucznik żołnierz zawodowy Katyń
Gacke Wilhelm Karol podporucznik rezerwy Charków
Ławrynowicz Władysław podporucznik rezerwy technik kolejnictwa PKP Międzyrzec Podlaski Charków
Olszewski Olgierd podporucznik rezerwy Charków
Pisowicz Tadeusz[19] porucznik inżynier żołnierz zawodowy Charków
Stawinoga Jan podporucznik rezerwy urzędnik DOKP Lwów Charków
Stocki Gustaw podporucznik rezerwy Charków
Zakrzewski Henryk[20] kapitan żołnierz zawodowy Charków
Waszkiewicz Władysław porucznik rezerwy sędzia śledczy ULK

Symbole jednostki edytuj

 
lewa strona sztandaru 6 psap

Sztandar edytuj

Osobny artykuł: Polskie sztandary wojskowe.

20 lutego 1925 roku Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził wzór lewej strony płachty chorągwi 9 psap[21].

24 czerwca 1925 roku, w Brześciu, gen. dyw. Edward Śmigły-Rydz wręczył dowódcy pułku chorągiew ufundowaną przez Magistrat i Radę Miejską Brześcia.

W 1929 roku wraz z reorganizacją wojsk saperskich został zlikwidowany 9 pułk saperów, a jego sztandar został przekazany dla 6 batalionu saperów.

Sztandar 6 batalionu saperów, który został przewieziony po klęsce wrześniowej do Francji. W dniu 30 marca 1940 roku gen. Władysław Sikorski wręczył sztandar dowódcy 1 Modlińskiego Batalionu Saperów im. Tadeusza Kościuszki[22].

Po przegranej kampanii francuskiej sztandar został zakopany, w dniu 24 listopada 1940 roku został odkopany i przewieziony do Grenoble, stąd przez Hiszpanię dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie w 1941 roku przekazano do Kwatery Polowej Naczelnego Wodza w Gask w Szkocji.

Obecnie sztandar 6 batalionu saperów eksponowany jest w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie[23].

Odznaka pamiątkowa edytuj

Osobny artykuł: Odznaka pamiątkowa jednostki wojskowej.

Odznakę pamiątkową 6 batalion saperów przejął od 9 pułku saperów. Odznakę stanowi srebrny wieniec dębowo-laurowy przeplatany emaliowaną czerwono-czarną wstęgą. Na wieniec nałożono kotwicę oraz krzyżujące się kilof i łopatę. U szczytu znajduje się ukoronowany orzeł z rozpostartymi skrzydłami. W centrum umieszczono czerwono emaliowaną tarczę z symbolem pułku – szarżujący żubr. W dolnej części wieńca wpisano numer „6”. Pięcioczęściowa – wykonana w srebrze, mocowana sześcioma nitami.

Na awersie wieniec i kotwica mają próby srebra oraz imiennik grawera JM, rewers – gładki. Wymiary: 60 mm x 54 mm. Wykonanie: Józef Michrowski – Warszawa.

Prawo noszenia odznaki pamiątkowej 6 batalionu saperów przysługiwało oficerom i szeregowym, którzy pozostawali w szeregach batalionów saperów wchodzących w skład 6 i 9 pułku saperów, w okresie działań wojennych, od 1 marca 1918 r. do 21 marca 1921 r., nie mniej niż: na froncie – przez 3 miesiące, w oddziale przez rok. W czasie pokoju: oficerom i podoficerom zawodowym – po przesłużeniu dwóch lat, oficerom niezawodowym - po przesłużeniu roku[24].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[14].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych z 19 maja 1927 r., Nr 16, poz. 174.
  2. ↑ Wytyczne do organizacji saperów i saperów kolejowych na stopie pokojowej. L.dz. 4981 /Qrg7SGen. z 23 III 1928 r.
  3. ↑ Saperzy II Rzeczypospolitej s. 76
  4. ↑ Rozkaz wykonawczy L.dz. 500/Qrg./MSWojsk, z 8 XI 1929 r.
  5. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 417-418.
  6. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 391.
  7. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 225
  8. ↑ Rocznik oficerski 1932 s. 754
  9. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 7 z 20 maja 1933 roku, s. 118.
  10. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 12.
  11. ↑ Rocznik oficerski 1939 s. 243
  12. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 107
  13. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 806.
  14. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1939
  16. ↑ Księgi Cmentarne – biogramy oficerów.
  17. ↑ Księgi Cmentarne – wpis 3116.
  18. ↑ Księgi Cmentarne – wpis 3496.
  19. ↑ Księgi Cmentarne – wpis 6886.
  20. ↑ Księgi Cmentarne – wpis 14379.
  21. ↑ Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. Nr 8 z 7 marca 1925, poz. 89.
  22. ↑ Symbole wojskowe Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie s. 31-33
  23. ↑ Satora 1990 ↓, s. 352 – 353.
  24. ↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 355.

Bibliografia edytuj

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
  • Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
  • Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
  • Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 2 (183), Warszawa 2000, s. 105-108.
  • „Jednodniówka 2 Korpusu Poleskiego w X rocznicę Niepodległości Państwa Polskiego” – 1928,
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=6_Batalion_Saperów_(II_RP)&oldid=73751714”