Abl, ABL1 (ang. V-abl Abelson murine leukemia viral oncogene homolog 1) – ludzkie białko kodowane przez gen ABL1 położony na chromosomie 9[1], będący proonkogenem.

kinaza ABL1

Funkcja edytuj

Proonkogen ABL1 cytoplazmatyczne i jądrowe białko o aktywności kinazy tyrozynowej (przenosi resztę fosforanową na grupę hydroksylową reszty tyrozyny). Jest ono zaangażowane w procesy różnicowania się i podziałów komórkowych, a także adhezji i reakcji na czynniki stresowe. Aktywność enzymu jest regulowana negatywnie przez domenę SH3. W przypadku delecji fragmentu odpowiadającego za tę właśnie domenę wyjściowy protoonkogen zmienia się w onkogen. Np. translokacja t(9;22) prowadzi do fuzji ABL1 i regionu BCR chromosomu 22. Powstały w ten sposób gen fuzyjny spotyka się w białaczkach, głównie przewlekłej białaczce szpikowej (CML). Wszechobecna kinaza ABL1 jest regulowana przez fosforylację związaną z CDC2. Sugeruje to, że Abl pełni funkcję w cyklu komórkowym.

Transkrypt mRNA dla genu ABL1 ma wielkość 6 albo 7 kb, zależnie od alternatywnego splicingu pierwszego eksonu[2].

Aspekt kliniczny edytuj

 
Diagram wstążkowy kinazy bcr-abl (zielony) w kompleksie z cząsteczką imatinibu (czerwony)

Mutacje genu ABL1 powiązać można z CML. Translokacja z udziałem chromosomu 22 skutkuje aktywacją, albowiem nowo powstały gen fuzyjny BCR-ABL koduje kinazę cytoplazmatyczną o nieregulowanej aktywności. Fosforyluje ona mediatory odpowiedzialne za regulację cyklu komórkowego. Pozwala to na niekontrolowaną przez cytokiny proliferację komórek, co jest cechą komórek nowotworowych, a skutkuje zespołem mielopoliferacyjnym.

W przypadku wspomnianej translokacji zwykle mamy do czynienia z chromosomem Philadelphia, charakterystyczną nieprawidłowością stwierdzaną w kariotypie w przewlekłej białaczce szpikowej, a rzadko w innych białaczkach.

Obecnie w kuracji głównie CML stosuje się inhibitory tej kinazy, jak imatinib, wiążący się z jedną z domen i uniemożliwiający wpływ kinazy BCR-ABL na cykl komórkowy.

Przypisy edytuj

  1. Szczylik C, Skorski T, Nicolaides NC, Manzella L, Malaguarnera L, Venturelli D, Gewirtz AM, Calabretta B. Selective inhibition of leukemia cell proliferation by BCR-ABL antisense oligodeoxynucleotides. „Science (journal)”. 253 (5019), s. 562–5, August 1991. DOI: 10.1126/science.1857987. PMID: 1857987. 
  2. WebCite query result [online], www.webcitation.org [dostęp 2017-11-21] (ang.).