Badżawowie
Badżawowie[1][2] – ludność austronezyjska posługująca się językami sama-bajau, z wysp Azji Południowo-Wschodniej. Ich rozproszone osady są zlokalizowane na obszarze rozciągającym się od południowych Filipin po północne i wschodnie wybrzeża Borneo, a także we wschodniej Indonezji, od wyspy Celebes po Timor[3]. Wraz z Orang Laut i Moken tworzą grupę tzw. Cyganów Morskich[4].
 Badżawowie (wieś Sampela, Wakatobi, Indonezja) | |
| Miejsce zamieszkania | |
|---|---|
| Język | |
| Religia |
islam, wierzenia tradycyjne |
| Grupa | |
W piśmiennictwie są znani pod szeregiem nazw, nie zawsze równoznacznych: Sama[5], Bajau[5], Badjaw[5], Badjao[5], Bajaw[5], Bajo[3][5], Sama-Bajau[5], Bajau Laut[3], Sama Dilaut[3], Turijene’[3], Luwa’an[3], Pala’au[3]. Sami określają się zwykle jako Sama lub A’a Sama[3]. W Malezji i Indonezji określenie Bajau odnosi się zarówno do ludów koczowniczych, jak i osiadłych, w tym do niektórych grup lądowych, głównie rolniczych[3]. Na południowych Filipinach określenie Bajau jest zarezerwowane dla grup prowadzących nomadyczny tryb życia, natomiast ludność osiadła jest określana jako Samal[3].
Posługują się szeregiem własnych języków z wielkiej rodziny austronezyjskiej[3]. W użyciu są także języki malajski, filipiński i bugijski[6]. Wyznają islam w odmianie sunnickiej. Obecne są również wierzenia tradycyjne[6].
Tradycyjnie zajmują się rybołówstwem[6]. Dawniej byli zaangażowani w piractwo[6]. Część Badżawów żyje na łodziach, jednakże według współczesnych szacunków ich liczba wynosi mniej niż 10 tys.[3] Dziś większość ludności zamieszkuje ląd, częściowo w wybudowanych na palach domach[1].
Odrębną grupę tworzy ludność Buton (Butung), która nie jest etnicznie powiązana z Badżawami, lecz bywa z nimi mylona[7].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Bajau Laut – morscy nomadzi. Świat wpław, 2016-05-24. [dostęp 2020-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-22)].
- ↑ Jacques Mayol: Homo Delphinus. Człowiek Delfin. Warszawa: Wielki błękit, 2009, s. 103. ISBN 978-83-61217-08-4. OCLC 829787707.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Clifford Sather: Bajau. W: David Levinson (red.): Encyclopedia of World Cultures. T. 5: East and Southeast Asia. Boston, MA: G.K. Hall, 1993, s. 30–35. ISBN 0-8168-8840-X. OCLC 22492614. [dostęp 2022-12-30]. (ang.).
- ↑ Sea Gypsies. W: Barbara A. West: Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania. New York: Infobase Publishing, 2010, s. 717. ISBN 978-1-4381-1913-7. OCLC 370717954. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Matthew Constancio Maglana, Understanding Identity and Diaspora: The Case of the Sama-Bajau of Maritime Southeast Asia, „Jurnal Sejarah Citra Lekha”, 1 (2), 2016, s. 71–80, DOI: 10.14710/jscl.v1i2.12089, ISSN 2443-0110 (ang.).
- ↑ a b c d Michaił Anatoljewicz Czlenow: Badżao. W: Walerij Aleksandrowicz Tiszkow (red.): Narody i rieligii mira: encykłopiedija. Moskwa: Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 1998, s. 72. ISBN 978-5-85270-155-8. OCLC 40821169. (ros.).
- ↑ David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Wolio, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2019-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (ang.).