Budynek Domu Dziecka im. Ojca Świętego Piusa XI w Chotomowie
Budynek Domu Dziecka im. Ojca Świętego Piusa XI w Chotomowie – zabytkowy gmach zlokalizowany we wsi Chotomów w gminie Jabłonna w województwie mazowieckim. Został wzniesiony w 1937 według projektu prof. Edgara Aleksandra Norwertha z przeznaczeniem na Zakład Sierot po Inwalidach Wojennych. Mieści się w nim Dom Dziecka im. Ojca Świętego Piusa XI prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość |
Chotomów |
| Adres |
ul. Piusa XI 69 |
| Typ budynku |
mieszkalno-sakralny |
| Styl architektoniczny |
modernizm |
| Architekt | |
| Fundator |
Fundacja dla Polskich Inwalidów Wojennych im. Ojca Św. Piusa XI |
| Rozpoczęcie budowy |
1932 |
| Ukończenie budowy |
1937 |
Położenie na mapie gminy Jabłonna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu legionowskiego  | |
 52°24′45,2″N 20°53′21,1″E/52,412556 20,889194
| |
Historia edytuj
Budynek powstał na zamówienie założonej w 1922 Fundacji dla Polskich Inwalidów Wojennych im. Ojca Św. Piusa XI, której nazwa nawiązywała do osoby Achillesa Rattiego, przed wyborem na papieża nuncjusza apostolskiego w Polsce, świadka wojny polsko-bolszewickiej[1][2]. Jej założycielami byli bp Stanisław Gall, ks. Zygmunt Kaczyński, gen. Władysław Olszewski, gen. Stefan Suszyński i ks. Stefan Ugniewski[2]. Z pieniędzy przekazanych przez papieża Piusa XI (10 tys. lirów) i innych zebranych środków 2 czerwca 1924 Fundacja zakupiła w Chotomowie za 5 tys. dolarów i 700 milionów marek nieruchomość o powierzchni ok. 30 morgów[2]. W 1926 Fundacja założyła tam Zakład Sierot po Inwalidach Wojennych (korzystały z niego dziewczęta w wieku 3-18 lat), który prowadziły siostry ze Zgromadzenia Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej. Początkowo Zakład korzystał z drewnianych budynków znajdujących się na posesji, lecz rosnąca liczba podopiecznych skłoniła Fundację do decyzji o wybudowaniu nowego gmachu[2]. Projekt przygotował Edgar Aleksander Norwerth, czołowy polski architekt, profesor Politechniki Warszawskiej[3]. Kamień węgielny pod nowy obiekt 2 września 1932 poświęcił nuncjusz apostolski abp Francesco Marmaggi w obecności kardynała Aleksandra Kakowskiego i prezydenta Warszawy Zygmunta Słomińskiego[2]. Kierownikiem robót budowlanych był inż. Teofil Wasilewski z Warszawy[3]. Gmach oddano do użytku 10 czerwca 1937. Aktu poświęcenia dokonał nuncjusz apostolski abp Filippo Cortesi[2].
W czasie okupacji hitlerowskiej w zakładzie, z narażeniem życia, zakonnice ukrywały 10 żydowskich dzieci[1]. Niektóre z nich skierował tutaj Wydział Opieki Społecznej Zarządu Miejskiego w Warszawie, przy zaangażowaniu Jana Dobraczyńskiego, członka konspiracyjnej Rady Pomocy Żydom (Żegoty), który w tym celu przyjeżdżał do Chotomowa[3]. Wskutek działań wojennych w 1944 budynek był częściowo zniszczony[2][3]. Jego odbudowa przeprowadzona została pod kierunkiem twórcy budynku prof. Edgara Norwertha[3].
W październiku 2016 siostry służebniczki obchodziły 90-lecie działalności na rzecz sierot w Chotomowie. Przyjmuje się, że w całym tym okresie opiekę w zakładzie otrzymało około tysiąc dzieci[1].
Architektura edytuj
Obiekt wzniesiono w stylu architektury modernistycznej (funkcjonalistycznej), zwanym potocznie „okrętowym”[3]. Porównywany jest z innym dziełem Edgara Norwertha: wybudowanym w 1939 Hotelem Oficerskim w Zegrzu[3]. Posiada 28 pomieszczeń, w tym sypialnie dla ok. 40 osób (pokoje 2-3 osobowe), jadalnię, salę rekreacyjną, hol i kaplicę. Na dachu znajduje się taras[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Agnieszka Mosakowska: Radosny biskup Solarczyk na 90-leciu dzieła Sióstr Służebniczek w Chotomowie. gazeta powiatowa.pl, 18 października 2016. [dostęp 2022-07-12].
- ↑ a b c d e f g Rafał Degiel: Nasza Historia: Początki Fundacji Piusa XI w Chotomowie. gazetapowiatowa.pl, 6 maja 2022. [dostęp 2022-07-12].
- ↑ a b c d e f g h Wieś Chotomów. pttk.pl. [dostęp 2022-07-12].