Dhimitër Beratti
Dhimitër Beratti lub Dhimitër Berati (wł. Demetrio Berati, ur. 15 października 1886 w Korczy, zm. 8 września 1970 w Rzymie) – albański polityk i dyplomata, jeden z sygnatariuszy Albańskiej Deklaracji Niepodległości.
.jpg) Dhimitër Beratti (lata 30. XX w.) | |
| Data i miejsce urodzenia |
15 października 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 września 1970 |
| Minister finansów (Albania) | |
| Okres |
od 15 lipca 1934 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister edukacji (Albania) | |
| Okres |
od 30 sierpnia 1935 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister kultury (Albania) | |
| Okres |
od 3 grudnia 1941 |
| Poprzednik |
urząd utworzony |
| Następca | |
Życiorys edytuj
Beratti był etnicznie Arumunem[1][2][3]. W dzieciństwie wraz z rodzicami wyjechał do Rumunii, gdzie Dhimitër ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie w Bukareszcie[1][2][3]. Na teren Albanii wrócił w 1907 roku, gdzie był dyrektorem szkoły wieczorowej oraz nauczycielem języka albańskiego[1].
W kwietniu 1910 roku wziął udział w drugim kongresie manastirskim, gdzie opracowywano zasady pisowni języka albańskiego[4].
W listopadzie 1912 roku zorganizował w Bukareszcie, gdzie został wybrany delegatem w zgromadzeniu Wlory[5]. Współpracował z Ismailem bej Qemalim[6].
W latach 1913-1914 był głównym koordynatorem albańskich szpitali[7][1][8].
Po I wojnie światowej był jednym z reprezentantów Albanii na konferencji pokojowej w Paryżu; sam w Paryżu przebywał do 1921 roku[9]. Następnie był związany z albańskim Ministerstwem Zdrowia; w 1922 roku był pierwszym sekretarzem tego ministerstwa, a w latach 1922-1924 pełnił funkcję jego departamentu politycznego[5][8].
W 1924 roku brał udział w pracach Międzynarodowej Komisji Granicznej na granicy albańsko-jugosłowiańskiej[5][8].
W latach 1932-1934 pełnił funkcję sekretarza stanu w albańskim rządzie[10][8]. Od 15 lipca 1934 do 7 listopada 1936 był ministrem finansów, jednocześnie od 30 sierpnia do 16 października 1935 roku pełnił funkcję ministra edukacji[10][8]. Jako minister finansów negocjował z Włochami porozumienie gospodarcze, które obie strony podpisały dnia 19 marca 1936 roku; wynikiem porozumienia było odprężenie w stosunkach włosko-albańskich i ożywienie albańskiej gospodarki z pomocą Włoch, w zamian za przejęcie przez Włochy portu w Durrës oraz za umożliwienie Włochom kontroli działalności finansowej i handlu zagranicznego Albanii[11][12].
W latach 1936-1937 był sekretarzem albańskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, następnie w latach 1937-1939 był pełnomocnikiem w albańskiej ambasadzie w Rzymie[10].
Gdy Albania stała się włoskim protektoratem, Beratti pracował początkowo w Urzędzie Upadłościowym, a w kwietniu 1940 brał udział w utworzeniu Królewskiego Instytutu Albanologii[13][14].
Od 3 grudnia 1941 do 4 stycznia 1943 pełnił funkcję ministra kultury[5][8]. Następnie w latach 1943-1944 na polecenie rządu Rexhepa Mitrovicy zbierał pieniądze dla potrzebujących Albańczyków mieszkających w Rzymie; pieniądze jednak zostały wykorzystane do utworzenia komunistycznej sekcji w Mediolanie[15]. Wycofał się z polityki, gdzie następnie zajmował wysokie stanowisko w zarządzie jednej ze spółdzielni handlowo-rolniczych[8].
W lutym 1944 opuścił Albanię i zamieszkał w Rzymie, gdzie pisał artykuły dla czasopisma Shejëzat[10][8].
Zmarł 8 września 1970 w Rzymie z powodu obrażeń poniesionych w wypadku samochodowym[15][4][8].
Książki edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Dervishi 2012 ↓, s. 88.
- ↑ a b Elsie 2013 ↓, s. 36-37.
- ↑ a b Halimi 2014 ↓, s. 310-311.
- ↑ a b Dhimitër Berati – firmëtar, drejtori i parë i gazetës së qeverisë së Vlorës "Përlindja e Shqipërisë". gazetarepublika.al, 2012-09-19. [dostęp 2014-02-02]. (alb.).
- ↑ a b c d Dervishi 2012 ↓, s. 88-89.
- ↑ Vllamasi 2012 ↓, s. 65.
- ↑ Pearson 2004 ↓, s. 30.
- ↑ a b c d e f g h i j Elsie 2013 ↓, s. 37.
- ↑ a b c Elsie 2004 ↓, s. 67.
- ↑ a b c d e Dervishi 2012 ↓, s. 89.
- ↑ Pearson 2004 ↓, s. 378-379.
- ↑ Halimi 2014 ↓, s. 311, 315.
- ↑ Dervishi 2012 ↓, s. 26-27.
- ↑ Elsie 2013 ↓, s. 283.
- ↑ a b Këlcyra 2012 ↓, s. 458-459.
Bibliografia edytuj
- Owen Pearson, Albania and King Zog: Independence, republic and monarchy 1908–1939, 2004, ISBN 1-84511-013-7.
- Robert Elsie, Historical dictionary of Albania, 2004, ISBN 978-0-8108-4872-6.
- Kastriot Dervishi, Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet, 2012, ISBN 978-99943-56-22-5.
- Ali Këlcyra, Shkrime për Historinë e Shqipërisë, 2012, ISBN 978-99956-87-81-6.
- Sejfi Vllamasi, Ballafaqime politike në Shqipëri (1897 – 1942), 2012, ISBN 978-9928-140-54-8.
- Robert Elsie, A biographical dictionary of Albanian history, 2013, ISBN 978-1-78076-431-3.
- Redi Halimi, A liberal government in King Zog’s Albania?: Mehdi Frashëri and the Cabinet of the “Young” (1935–1936), 2014.