Diporiphora
Diporiphora – rodzaj jaszczurek z podrodziny Amphibolurinae w obrębie rodziny agamowatych (Agamidae).
| Diporiphora[1] | |||
| Gray, 1842[2] | |||
.jpg) Przedstawiciel rodzaju – D. australis | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Diporiphora | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Diporiphora bilineata Gray, 1842 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Zasięg wstępowania edytuj
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Australii i na Nowej Gwinei[10].
Charakterystyka edytuj
Są to jaszczurki preferujące środowiska leśne, prowadzące często nadrzewny tryb życia. Charakteryzują się stosunkowo długimi kończynami i bardzo długimi ogonami, które nieraz są kilkakrotnie dłuższe od reszty ciała[11].
Systematyka edytuj
Etymologia edytuj
- Diporiphora (Diporophora): gr. διπορος diporos „z dwoma otworami, na dwa sposoby”, od δι- di- „podwójny”, od δις dis „dwa razy”, od δυο duo „dwa”; πορος poros „przejście”[12]; -φορος -phoros „dźwigający”, od φερω pherō „nosić”[13].
- Gindalia: etymologia niejasna, Gray nie wytłumaczył pochodzenia nazwy rodzajowej[2]. Gatunek typowy: Gindalia bennettii Gray, 1845.
- Calotella: rodzaj Calotes Cuvier, 1817; łac. przyrostek zdrabniający -ella[14]. Gatunek typowy: Calotella australis Steindacner, 1867.
- Caimanops: rodzaj Caiman Spix, 1825; ωψ ōps, ωπος ōpos „wygląd, oblicze”[15]. Gatunek typowy: Diporiphora amphiboluroides Lucas & Frost, 1902.
- Mantichorasaurus: Mantykora (gr. Μαντιχορας Mantikhoras, łac. Mantichora) to mityczny potwór wyobrażany jako lew z głową człowieka i ogonem skorpiona; gr. σαυρος sauros „jaszczurka”[7]. Gatunek typowy: Diporiphora albilabris Storr, 1974.
- Houstoniasaurus: Terry F. Houston, australijski herpetolog; gr. σαυρος sauros „jaszczurka”[8]. Gatunek typowy: Diporiphora winneckei Lucas & Frost, 1896.
- Wittenagama: Geoffrey J. Witten, australijski biolog; rodzaj Agama Daudin, 1802. Gatunek typowy: Amphibolurus nobbi coggeri Witten, 1972 (= Amphibolurus nobbi Witten, 1972).
Podział systematyczny edytuj
Do rodzaju należą następujące gatunki[10]:
- Diporiphora adductus Doughty, Kealley & Melville, 2012
- Diporiphora albilabris Storr, 1974
- Diporiphora ameliae Emmott, Couper, Melville & Chapple, 2012
- Diporiphora amphiboluroides Lucas & Frost, 1902
- Diporiphora australis (Steindachner, 1867)
- Diporiphora bennettii (Gray, 1845)
- Diporiphora bilineata Gray, 1842
- Diporiphora carpentariensis Melville, Date, Horner i Doughty, 2019
- Diporiphora convergens Storr, 1974
- Diporiphora gracilis Melville, Date, Horner & Doughty, 2019
- Diporiphora granulifera Melville, Date, Horner & Doughty, 2019
- Diporiphora jugularis (Macleay, 1877)
- Diporiphora lalliae Storr, 1974
- Diporiphora linga Houston, 1977
- Diporiphora magna Storr, 1974
- Diporiphora margaretae Storr, 1974
- Diporiphora nobbi (Witten, 1972)
- Diporiphora pallida Melville, Date, Horner & Doughty, 2019
- Diporiphora paraconvergens Doughty, Kealley & Melville, 2012
- Diporiphora perplexa Melville, Date, Horner & Doughty, 2019
- Diporiphora phaeospinosa Edwards & Melville, 2011
- Diporiphora pindan Storr, 1980
- Diporiphora reginae Glauert, 1959
- Diporiphora sobria Storr, 1974
- Diporiphora superba Storr, 1974 – dwuporka wspaniała
- Diporiphora valens Storr, 1980
- Diporiphora vescus Doughty, Kealley & Melville, 2012
- Diporiphora winneckei Lucas & Frost, 1896
Uwagi edytuj
- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Diporiphora Gray, 1842.
Przypisy edytuj
- ↑ Diporiphora, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b J.E. Gray: Description of some hitherto unrecorded species of Australian Reptiles and Batrachians. W: J.E. Gray: The zoological miscellany. To be continued occasionally. London: Treuttel, Wurtz and Co., G.B. Sowerby, W. Wood, 1831–1844, s. 53. (ang.).
- ↑ Gray 1845 ↓, s. 232.
- ↑ Gray 1845 ↓, s. 246.
- ↑ F. Steindachner: Reptilien. W: B.F. von Wüllerstorf-Urbair: Reise der österreichischen Fregatte Novara um die Erde in den Jahren 1857, 1858, 1859 unter den Befehlen des Commodore B. von Wüllerstorf-Urbair. T. 9: Zoologischer Theil. Cz. 3. Wien: Kaiserlich-Königliche Hof- und Staatsdruckerei; in Commission bei K. Gerold’s Sohn, 1867, s. 28. (niem.).
- ↑ G.M. Storr. Agamid lizards of the genera Caimanops, Physignathus and Diporiphora in Western Australia and Northern Territory. „Records of the Western Australian Museum”. 3 (1), s. 125, 1974. (ang.).
- ↑ a b R.W. Wells & C.R. Wellington. A synopsis of the class Reptilia in Australia. „Australian Journal of Herpetology”. 1 (3–4), s. 81, 1983. (ang.).
- ↑ a b Wells i Wellington 1985 ↓, s. 17.
- ↑ Wells i Wellington 1985 ↓, s. 20.
- ↑ a b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Diporiphora. The Reptile Database. [dostęp 2018-10-08]. (ang.).
- ↑ Aaron Bauer: Jaszczurki (w:) Encyklopedia. Zwierzęta. Warszawa: Elipsa, 1999, s. 573. ISBN 83-85152-34-2.
- ↑ dipora, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 172.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 80.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 155.
Bibliografia edytuj
- J.E. Gray: Catalogue of the Specimens of lizards in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1845, s. 1–289. (ang.).
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).
- R.W. Wells & C.R. Wellington. A classification of the Amphibia and Reptilia of Australia. „Australian Journal of Herpetology”. Supplementary Series. 1, s. 1–61, 1985. (ang.).