Łuskonośne
Łuskonośne, łuskoskóre (Squamata) – rząd w obrębie gromady gadów, obejmuje zwierzęta o ciele pokrytym łuskami: węże, amfisbeny i jaszczurki (około 7,5 tysiąca współcześnie żyjących gatunków).
| Squamata | |||
| Oppel, 1811 | |||
 Przedstawiciel rzędu – zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd |
łuskonośne | ||
| Nadrodziny | |||
| |||
| Zasięg występowania | |||
 Sumaryczny obszar występowania łuskonośnych | |||
Cechy charakterystyczne edytuj
- ciało zwykle wydłużone, pokryte łuskami na grzbiecie i bokach oraz tarczkami na głowie i na brzuchu, na którym tworzą gładką powierzchnię, co jest szczególnie istotne u zwierząt beznogich, takich jak węże i jaszczurki beznogie (np. padalec zwyczajny)
- cienka skóra
- język rozdwojony na końcu
- silnie rozwinięty węch, narząd Jacobsona
- parzysty narząd kopulacyjny (hemipenes) u samców
Systematyka edytuj
Początkowo łuskonośne dzielono na węże (Serpentes) i jaszczurki (Lacertilia, dawniej Sauria). W późniejszych klasyfikacjach wyodrębniono też amfisbeny (Amphisbaenia). Z kolei jaszczurki, jako takson parafiletyczny (choć pochodzą od nich węże i amfisbeny, obie te grupy nie są do nich zaliczane), przestały być wyróżniane w niektórych nowszych klasyfikacjach; np. w klasyfikacji ITIS są zastąpione przez trzy odrębne linie ewolucyjne – Autarchoglossa, Gekkota i Iguania[1].
Klasyfikacja ze The Reptile Database[2]:
Rząd: Squamata
- Klad: Sauria
- Nadrodzina: Iguania
- Nadrodzina: Gekkota
- Nadrodzina: Scincomorpha
- Nadrodzina: Lacertoidea
- Nadrodzina: Diploglossa
- Nadrodzina: Platynota
- Nadrodzina: Shinisauroidea
- Nadrodzina: Dibamia
- Klad: Ophidia
- Nadrodzina: Acrochordoidea
- Nadrodzina: Uropeltoidea
- Nadrodzina: Pythonoidea
- Nadrodzina: Booidea
- Nadrodzina: Colubroidea
- Nadrodzina: Elapoidea
- Nadrodzina: Typhlopoidea
Rodziny kladu Ophidia o niepewnej pozycji systematycznej i nie sklasyfikowane w żadnej z powyższych nadrodzin:
Kladogram edytuj
Kladogram przedstawiający pokrewieństwo w obrębie Squamata na podstawie The Reptile Database (czas w milionach lat)[3]:
| 299,8 |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przypisy edytuj
- ↑ Squamata, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2017-11-28] (ang.).
- ↑ P. Uetz: Higher Taxa in Extant Reptiles. The Reptile Database. [dostęp 2023-04-07]. (ang.).
- ↑ P. Uetz: Phylogeny and diversity of Squamates. The Reptile Database. [dostęp 2023-04-07]. (ang.).