Wikipedia

Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego

jednostka Uniwersytetu Wrocławskiego

Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego – jednostka dydaktyczno-naukowa należąca do struktur Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Dzieli się na 12 zakładów i 8 pracowni naukowych. Ponadto w skład instytutu wchodzi samodzielna biblioteka naukowa[1]. Posiada uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego oraz wnioskowania o nadanie tytułu naukowego profesora[2].

Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego
Uniwersytet Wrocławski
Ilustracja
Pałac Książąt Legnicko-Brzeskich we Wrocławiu
Data założenia

1945

Państwo

 Polska

Adres

Szewska 49, Miasto Wrocław – Stare Miasto

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego”
51°06′45,59″N 17°02′08,14″E/51,112664 17,035594
Strona internetowa
Siedziba Instytutu Historycznego UWr przy ulicy Szewskiej 49

Profil naukowo-dydaktyczny edytuj

Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego prowadzi działalność dydaktyczną i badawczą związaną z historią polityczną, społeczną i gospodarczą w jej poszczególnych epokach i różnych aspektach. Główne aspekty działalności naukowo-badawczej instytutu dotyczącą problematyki związanej z: dziejami zachodnich i wschodnich prowincji rzymskich, epigrafią grecką i łacińską, historią filozofii i religii, demografią historyczną Słowiańszczyzny Zachodniej, dziejopisarstwem średniowiecznej wsi polskiej, przemysłem i demografią Śląska, historią miast śląskich, Niemiec i stosunków polsko-niemieckich, parlamentaryzmem polskim, kulturą staropolską, polską myślą polityczną XIX i XX wieku, problemami mniejszości narodowych w Europie, dziejami emigracji polskiej, historią w programach szkolnych, naukami pomocniczymi historii, genealogią polską, historią Śląska i Prus Wschodnich, dziejami Afryki Północnej w starożytności, dziejami Grecji i Rzymu, historią wojskowości, dziejami Galicji i polskich kresów wschodnich oraz dziejami Litwy i Ukrainy[2].

Dzieje Instytutu edytuj

Instytut powstał jako jedna z pierwszych jednostek Uniwersytetu Wrocławskiego w 1945, którego twórcami byli naukowcy przybyli w znacznej części z Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Związanych z nim było wielu wybitnych badaczy, m.in.: Władysław Czapliński, Stefan Inglot, Tadeusz Kotula i Henryk Zieliński. Pracownicy naukowi instytutu zajmowali też często najważniejsze stanowiska w hierarchii uniwersyteckiej – rektorów: Marian Orzechowski (1971–1975), Wojciech Wrzesiński (1990–1995), Romuald Gelles (1999–2002), Przemysław Wiszewski (od 2020) oraz prorektorów: Jerzy Maroń (2002–2005), Rościsław Żerelik (1999–2002), Krzysztof Nawotka (2005–2008) i Grzegorz Hryciuk (2012–2016), wielokrotnie obejmowali też funkcję dziekanów na swoich wydziałach. Instytut początkowo afiliowany był przy Wydziale Filozoficzno-Historycznym, od reorganizacji struktur uniwersyteckich w 1988 przy Wydziale Nauk Historycznych i Pedagogicznych.

Władze (2020–2024) edytuj

Dyrektor: dr hab. Filip Wolański, prof. UWr
Zastępca dyrektora ds. dydaktycznych: dr hab. Barbara Techmańska
Zastępca dyrektora ds. nauki i współpracy z zagranicą: prof. dr hab. Jakub Tyszkiewicz
Zastępca dyrektora ds. inwestycji: dr hab. Miron Urbaniak, prof. UWr

Poczet dyrektorów edytuj

 
prof. Wojciech Wrzesiński, dyrektor instytutu oraz rektor UWr

Kierunki kształcenia edytuj

Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego oferuje studia na następujących kierunkach i specjalnościach w ramach studiów pierwszego trwających 3 lata i kończących się uzyskaniem tytułu zawodowego licencjata w ramach studiów stacjonarnych (dziennych) i niestacjonarnych (zaocznych)[3]:

  • dziedzictwo kultury materialnej – ochrona, promocja, gospodarowanie (studia dzienne)
    • gospodarowanie dziedzictwem kultury materialnej
    • turystyka historyczna
  • historia
    • amerykanistyka (studia dzienne)
    • archiwistyka i zarządzanie dokumentacją (studia dzienne i zaoczne)
    • dokumentalistyka konserwatorska (studia dzienne)
    • regionalistyka (studia dzienne)
    • specjalność nauczycielska (studia dzienne i zaoczne)
  • militarioznawstwo (studia dzienne)
    • popularyzacja wiedzy o militariach
    • animacja odtwórstwa historycznego
  • european cultures (studia dzienne, w języku angielskim)

Po ukończeniu studiów I stopnia ich absolwenci mogą kontynuować dalsze kształcenie w ramach studiów drugiego stopnia (magisterskich uzupełniających), kończących się uzyskaniem tytułu magistra, które trwają 2 lata. Do wyboru są następujące kierunki i specjalności w ramach studiów dziennych i zaocznych[3]:

  • historia cywilizacji śródziemnomorskich (studia dzienne)
  • public history (studia dzienne, w języku angielskim)
  • historia w przestrzeni publicznej (studia dzienne)
  • historia (studia dzienne)
    • archiwistyka i zarządzanie dokumentacją (studia dzienne i zaoczne)
    • dokumentalistyka konserwatorska (studia dzienne i zaoczne)
    • regionalistyka (studia dzienne)
    • specjalność nauczycielska (studia dzienne i zaoczne)

W roku akademickim 2020/2021 w instytucie nie są prowadzone żadne studia podyplomowe[4]. Przy instytucie działa Kolegium Doktorskie Historii należące do Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Kształcenie w nim trwa 4 lata i kończy się uzyskaniem stopnia naukowego doktora nauk humanistycznych[5]. W 2008 roku w instytucie kształciło się 1357 studentów w trybie dziennym i zaocznym[6].

Struktura organizacyjna edytuj

Zakład Antropologii Historycznej edytuj

Zakład Antropologii Historycznej realizuje w ramach programu studiów historycznych zajęcia z metodologii badań historycznych, historii historiografii, podstawy socjologii, informatyki dla historyków. Zakład prowadzi specjalizację przedmiotową: Jednostka, grupa, społeczeństwo w poznaniu historycznym, poświęconą dziejom kultury i społeczeństwa od końca średniowiecza do początku XX w. Ponadto Zakład prowadzi seminaria doktorskie, magisterskie i licencjackie, a także wykłady i konwersatoria problemowe: Miłość staropolska, Elity w Polsce od średniowiecza do początku XX w., Rodzina i gospodarstwo domowe w Polsce nowożytnej, Rodzina w społeczeństwie polskim XVI-XIX w., Przestępczość w Polsce XVI–XVIII w., Wspólne dzieje Polski, Czech i Węgier[7].

Pracownicy:

Zakład Dydaktyki Historii i Wiedzy o Społeczeństwie edytuj

Zakład Dydaktyki Historii i WOS UWr powstał 28 grudnia 1972 r. decyzją rektora, prof. dra hab. Mariana Orzechowskiego, która weszła w życie 1 stycznia 1973 r. Inicjatorem jego powstania i pierwszym kierownikiem był doc. Karol Fiedor. Zakład Dydaktyki Historii i wiedzy o społeczeństwie koncentruje się na badaniach nad historią nauczania historii, historią wychowania na przestrzeni dziejów, wychowaniem obywatelskim oraz problematyką regionalizmu w dydaktyce historii i WOS oraz problematyki kształcenia nauczycieli. Dotyczą one także skuteczności metod i środków dydaktycznych, sposobów ewaluacji oraz stosowania współczesnych mediów w edukacji. Zakład współpracuje z Uniwersytetem Masaryka w Brnie i Międzynarodowym Stowarzyszeniem Dydaktyków Historii oraz Międzynarodowym Instytutem Badań nad Podręcznikiem Szkolnym w Brunszwiku[8].

Kierownicy Zakładu
Lata
urzędowania 		Kierownik
1 stycznia 1973 – 1 września 1979 doc. Karol Fiedor
1 września 1979 – 31 sierpnia 1986 doc. Romuald Gelles
31 sierpnia 1986 – 1 września 2018 dr hab. Grażyna Pańko, prof. UWr
od 1 września 2018 prof. dr hab. Joanna Wojdon
Pracownicy

Zakład Historii Europy Wschodniej edytuj

Pracownicy:

Zakład Historii Gospodarczej, Demografii i Statystyki edytuj

Zakład Historii Gospodarczej, Demografii i Statystyki został założony w 1946 r. jako Katedra Historii Gospodarczej i Społecznej przez prof. dra hab. Stefana Inglota. Jego pracownicy naukowi prowadzą badania z zakresu: migracji ze szczególnym uwzględnieniem migracji powojennych, dziejów miast śląskich od poł. XVIII w., historii kobiet śląskich w XIX i XX w., przemian demograficznych i społeczno-zawodowych na Śląsku w XIX i XX w., sprzedaży nieruchomości gruntowych i mieszkalnych w miastach wojewódzkich ziem zachodnich i północnych Polski w latach 1990–2008, tworzenia się rynku nieruchomości, migracji powojennych na ziemiach polskich, epoki staropolskiej (XVI–XVIII w.), historii mentalności, społecznej roli Kościoła, dziejów podróży oraz oświaty, wychowania, historii medycyny, polskiej myśli ekonomicznej w okresie staropolskim, literatury rolniczej, pieniądza i bankowości emisyjnej w XX w. i biografistyki historii gospodarczej[9].

Kierownicy Zakładu
Lata
urzędowania 		Kierownik
1946–1972 prof. dr hab. Stefan Inglot
1972–1995 prof. dr hab. Zbigniew Kwaśny
1995–2002 dr hab. Marek Górny, prof. UWr
2002–2018 prof. dr hab. Elżbieta Kościk
od 2018 dr hab. Tomasz Głowiński, prof. UWr
Pracownicy:
  • Kierownik: dr hab. Tomasz Głowiński, prof. UWr
  • dr hab. Piotr Badyna
  • dr Jacek Jędrysiak
  • dr Aleksandra Ziober

Zakład Historii Kultury Materialnej edytuj

Zakład Historii Kultury Materialnej powstał w październiku 2004 r. Od początku swego istnienia kieruje nim dr hab. Jan Kęsik, prof. UWr. Jest to interdyscyplinarny zespół składający się z historyków, historyków sztuki, prawników oraz architektów, specjalizujących się w zakresie historii architektury i rewitalizacji zabytków. Badania nad kulturą materialną obejmują sferę aktywności materialnej człowieka. Utworzenie Zakładu umożliwiło stworzenie zespołu zajmującego się historią kultury materialnej od średniowiecza aż po epokę industrialną i postindustrialną. Działalność Zakładu jest ściśle powiązana z realizowaną na studiach historycznych specjalnością zawodową – dokumentalistyka konserwatorska. W jej ramach przygotowywani są specjaliści w zakresie ochrony dóbr kultury materialnej[10].

Pracownicy:
  • Kierownik: prof. dr hab. Jan Kęsik
  • dr hab. Elżbieta Kaszuba, prof. UWr
  • dr hab. Miron Urbaniak, prof. UWr
  • dr Tomasz Dywan
  • dr Agata Gabiś
  • dr Szymon Beniuk

Zakład Historii Najnowszej edytuj

Pracownicy:

Zakład Historii Polski i Powszechnej do XV w. edytuj

Zakład Historii polski i Powszechnej do XV w. powstał w 1945 r. jako jeden z pierwszych na terenie Instytutu Historycznego. Jego twórcami była para mediewistów: Ewa Maleczyńska i Karol Maleczyński.

Kierownicy Zakładu
Lata
urzędowania 		Kierownik
1945–1970 prof. zw. dr hab. Ewa Maleczyńska
1970–1979 prof. dr hab. Roman Heck
1979–2001 prof. zw. dr hab. Lech Tyszkiewicz
od 2001 prof. zw. dr hab. Mateusz Goliński
Pracownicy:

Zakład Historii Polski i Powszechnej od XVI do XVIII w. edytuj

Pracownicy:

Zakład Historii Polski i Powszechnej od XIX i XX w. edytuj

Pracownicy:

Zakład Historii Starożytnej edytuj

Pracownicy:

Zakład Historii Śląska edytuj

Zakład Historii Śląska został założony w 1953 r. w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, co związane było z pracami nad wielotomową Historią Śląska. W 1965 r. Instytut Historii PAN zlikwidował swoje struktury we Wrocławiu, na mocy porozumienia zawartego między Polską Akademią Nauk a Uniwersytetem Wrocławskim Zakład został przeniesiony do tego ostatniego i włączony w struktury Instytutu Historycznego. Realizacja kolejnych tomów Historii Śląska była do 1989 r. największym osiągnięciem naukowo-wydawniczym zakładu, decydowała również przez szereg lat o jego charakterze; dysponował m.in. etatami „niedydaktycznymi”. W latach 90. XX w. największym osiągnięciem zakładu były trzy tomy dzieła Mieczysława Patera o polskich postawach i dążeniach narodowych na Śląsku. W 2002 r. ukazała się nowa, jednotomowa Historia Śląska pod redakcją Marka Czaplińskiego[11].

Kierownicy Zakładu
Lata
urzędowania 		Kierownik
1965–1977 prof. zw. dr hab. Stanisław Michalkiewicz
1977–1981 prof. zw. dr hab. Józef Andrzej Gierowski
1981–2001 prof. zw. dr hab. Mieczysław Pater
2001–2012 prof. zw. dr hab. Marek Czapliński
od 2012 prof. dr hab. Gabriela Wąs
Pracownicy:

Zakład Nauk Pomocniczych Historii i Archiwistyki edytuj

Pracownicy:

Pracownia Bibliografii Historii Śląska edytuj

Skład osobowy Pracowni
  • Kierownik: dr hab. Karol Sanojca, prof. UWr
  • dr hab. Małgorzata Pawlak, prof. UWr

Pracownia Atlasu Historycznego edytuj

Skład osobowy Pracowni:
  • kierownik: prof. dr hab. Grzegorz Strauchold

Pracownia Badań nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Kościelnych edytuj

Skład osobowy Pracowni:
  • Kierownik: prof. dr hab. Marek Derwich

Pracownia Badań nad Polską Emigracją w Niemczech po 1945 roku edytuj

Skład osobowy:
  • Kierownik: prof. dr hab. Krzysztof Ruchniewicz

Pracownia Dziejów Kościołów i Mniejszości Narodowych edytuj

Skład osobowy Pracowni:
  • Kierownik: prof. dr hab. Gabriela Wąs

Pracownia Badań nad Wczesnymi Dziejami Europy Środkowej edytuj

Skład osobowy Pracowni
  • Kierownik: prof. dr hab. Stanisław Rosik

Pracownia Dokumentacji Dziedzictwa Kulturowego edytuj

Skład osobowy Pracowni
  • Kierownik: prof. dr hab. Elżbieta Kaszuba

Pracownia Edytorstwa Źródeł Historycznych edytuj

Skład osobowy Pracowni
  • Kierownik: dr hab. Wojciech Mrozowicz, prof. UWr

Pracownia Komputerowa edytuj

Pracownia powstała w 1996 r. Jej kierownikiem od początku jest dr hab. Marek Górny, prof. UWr.

Wydawnictwa edytuj

Instytut wydaje własny kwartalnik historyczny „Sobótka”, który stanowi podstawowe czasopismo dla wszystkich badaczy przeszłości tego regionu[12].

Biblioteka edytuj

Instytut posiada własną bibliotekę z ok. 133 tys. jednostek inwentarzowych, w tym m.in. 32 tys. woluminami czasopism i 92 tys. woluminami druków zwartych. Zbiór czasopism liczy 1489 tytułów, w tym 69 tytułów bieżących polskich i 38 tytułów bieżących zagranicznych. Biblioteka mieści się na I piętrze budynku instytutu przy ul. Szewskiej 49[13]. W styczniu 2014 roku na mocy uchwały Senatu Uniwersytetu Wrocławskiego otrzymała ona imię Profesora Adama Galosa[14].

Siedziba edytuj

Od początku swojego istnienia Instytut mieści się w Pałacu Książąt Legnicko-Brzeskich we Wrocławiu, mieszczącym się przy ulicy Szewskiej 49. Budynek powstał w średniowieczu jako miejska rezydencja Piastów legnicko-brzeskich. Wcześniej – w XIV w. – na posesji znajdującej się na rogu dzisiejszych ulic Szewskiej i Uniwersyteckiej znajdowała się synagoga[15]. W 1709 r. od potomków Piastów budynek przeszedł w ręce sióstr urszulanek. W 1811 r. budynki przy Szewskiej 49 po urszulankach przejęła Policja Państwowa[16]. W latach 1896–1898 budynek został przebudowany (dobudowano dodatkowe skrzydła), mimo to zachowując sklepienia gotyckie, renesansowe detale, sklepienia ze sztukatorską dekoracją barokową[17]. Od jesieni 2016 roku rozpoczął się kapitalny remont siedziby instytutu rozłożony na trzy etapy. Przewidywany zakres prac przewiduje się na koniec 2021 roku[18].

Opis wnętrz budynku jako siedziby policji znajdziemy w powieściach Marka Krajewskiego o Eberhardzie Mocku. Po przeniesieniu siedziby policji na ul. Podwale, dokonano adaptacji budynku przy ul. Szewskiej 49 na potrzeby Uniwersytetu. Budynek Instytutu Historycznego jest także jednym z miejsc akcji kryminału z czasów PRL-u Sztylet Wenecki Zbigniewa Kubikowskiego (pod pseudonimem Jacek Joachim).

Doktoraty honoris causa UWr przyznane z inicjatywy instytutu edytuj

Instytut Historyczny UWr był inicjatorem przyznania siedemnastu godności doktora honoris causa uczelni:

Byli pracownicy Instytutu Historycznego edytuj

Znani studenci edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Struktura organizacyjna IH UWr według stany na rok akademicki 2020/2021 [on-line] [dostęp 2020-10-01].
  2. ↑ a b Instytut Historyczny w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI). [dostęp 2020-10-02].
  3. ↑ a b Oferta edukacyjna IH UWr na rok akademicki 2020/2021 [on-line] [dostęp 2020-08-28].
  4. ↑ Studia podyplomowe – katalog na IH UWr w roku akademickim 2020/2021.
  5. ↑ Opis Szkoły Doktorskiej Historii na stronie UWr [on-line] [dostęp: 02.10.2020].
  6. ↑ Stan na 30.11.2008 r., – źródło BIP UWr.
  7. ↑ Informacja na stronie Zakładu Antropologii Historycznej UWr.
  8. ↑ Informacja na stronie Zakładu Dydaktyki Historii i WOS UWr.
  9. ↑ Informacja na stronie Zakładu Historii Gospodarczej, Demografii i Statystyki UWr.
  10. ↑ Informacja na stronie Zakładu Historii Kultury Materialnej.
  11. ↑ Informacja na stronie Zakładu Historii Śląska UWr.
  12. ↑ Informacja na stronie IH UWr.
  13. ↑ Informacje dotyczące Biblioteki IH UWr na stronie jednostki [on-line] [dostęp 2020-10-10].
  14. ↑ M. Czerwińska, Prof. Adam Galos patronem biblioteki, artykuł na stronie „Radia Wrocław” [on-line] [dostęp 2014-01-22].
  15. ↑ M. Chorowska, M. Goliński, M. Caban, Zaginiona średniowieczna synagoga we Wrocławiu na tle synagog z terenu Europy Środkowej. Architektura i historia = Lost Medieval Synagogue in Wrocław against the Background of Other Synagogues in Central Europe: Architecture and History, „Wiadomości Konserwatorskie” (23), 2023, s. 85.
  16. ↑ Kamilla Jasińska, Piękniejąca Szewska 49.
  17. ↑ Kalendarz Akademicki Uniwersytetu Wrocławskiego, Rok akademicki 2006/2007.
  18. ↑ Informacja dotycząca remontu siedziby IH UWr na stronie BIP UWr [on-line] [dostęp 2020-10-10].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Instytut_Historyczny_Uniwersytetu_Wrocławskiego&oldid=73289448”