Wikipedia

Laskowice (powiat prudnicki)

wieś w województwie opolskim, powiecie prudnickim

Laskowice (niem. Laßwitz, cz. Lasovice[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Lubrza[5][6]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Obniżenia Prudnickiego, będącego częścią Niziny Śląskiej.

Laskowice
wieś
Ilustracja
Centrum wsi (2011)
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Lubrza

Liczba ludności (2011)

101[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-231[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0498365

Położenie na mapie gminy Lubrza
Mapa konturowa gminy Lubrza, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Laskowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Laskowice”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Laskowice”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Laskowice”
Ziemia50°20′04″N 17°42′06″E/50,334444 17,701667[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 31 grudnia 2013 r. wieś była zamieszkana przez 96 osób[7].

Geografia edytuj

Położenie edytuj

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, tuż przy granicy z Czechami, we wschodniej części Obniżenia Prudnickiego. Należy do Euroregionu Pradziad[8]. Leży na obszarze 392 ha, w niewielkim zagłębieniu terenu (suchej dolinie erozyjnej)[9].

Środowisko naturalne edytuj

W Laskowicach panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,1 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Laskowic wynoszą 627 mm. Dominują wiatry zachodnie[10].

Nazwa edytuj

W 1228 wieś została zanotowana w zlatynizowanej, staropolskiej formie „Lascovici”[11]. W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Lascovez we fragmencie Lascovez decima more polonico[12][13].

Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Laswitz oraz staropolską Leskowicz we fragmencie: „Laswitz (1412 Leskowicz)”[14]. Ze względu na słowiańskie pochodzenie nazwa ta została zmieniona w okresie nazistowskim na Hohenschanz[15]. 9 grudnia 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Laskowice[16]

W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Lascovez (ok. 1300), Lascovicz (1335), Laskowicz (1383), Leskowicz (1412), Laskowicz (1418), z Laskowicz (1453), Lagirowicz (1577), Lasswitz, villa (1579), Laswitz, villa (1638), Laschwitz, villa (1651), Laschwitz (1743), Laßwitz (1784), Laßwitz (1845), Laskowice – Lasswitz (1896), Laskowice (Lasswitz) – Hohenschanz (1939), Hohenschanz – Laskowice, -wic, laskowicki (1948), Laskowice, -wic (1981)[15].

Historia edytuj

 
Grodzisko Szwedzki Szaniec

Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w łacińskim dokumencie z 1228 roku wydanym przez Kazimierza I opolskiego, gdzie zanotowana została w szeregu miejscowości założonych na prawie polskim iure polonico[17]. W zachodniej części wsi znajduje się grodzisko Szwedzki Szaniec, składające się z dwóch nasypów. Według Zbigniewa Bagniewskiego, budowla obronna na niższym kopcu istniała na przełomie XIII i XIV wieku[18].

W kronice Racławic Śląskich podano informację, że w czasie rejzy husytów na Śląsk, w marcu 1428 husyci zabili mieszkańców Laskowic „do najmniejszego dziecka”. W czasie wojny trzydziestoletniej, w 1643 szwedzki feldmarszałek Lennart Torstensson rozbił obóz na granicy Nowego Browińca i Laskowic[19]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[20]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[21]. Friedrich Albert Zimmermann w 1784 notował, że w Laskowicach mieszkali zarówno katolicy, jak i ewangelicy[22]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu chłopa kopiącego łopatą w ziemi, zwróconego w prawo, a w otoku napis: LASWIZ. GEM: SIEG: (pol. Gmina Laskowice)[23].

 
Pieczęć Laskowic (1880)

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 196 mieszkańców Laskowic 190 posługiwało się językiem niemieckim, 5 językiem polskim, a 1 był dwujęzyczny[24]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Laskowice znalazły się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[25]. Do głosowania uprawnionych było w Laskowicach 221 osób, z czego 100, ok. 45,2%, stanowili mieszkańcy (w tym 90, ok. 40,7% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 219 głosów (ok. 99,1% uprawnionych), w tym 219 (100%) ważnych; za Niemcami głosowało 219 osób (100%), a za Polską 0 osób (0%)[26]. W Laskowicach działało graniczne przejście drogowe uruchomione na czas głosowania[27]. We wsi stacjonowało włoskie wojsko[28].

Według Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, podczas II wojny światowej w Laskowicach zamordowano 9 obywateli Polski[29]. W styczniu 1945 przez Laskowice przeszły kolumny więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych. W toku tzw. „marszu śmierci” wiele osób zmarło lub zostało zamordowanych przez Niemców. Na trasie między Racławicami Śląskimi i Laskowicami w ciągu jednego dnia zastrzelono 10 więźniów[30]. Krótko przed nadejściem Armii Czerwonej w marcu 1945, około 250 mieszkańców Białej uciekających przed frontem zatrzymało się w gospodzie w Laskowicach. Czerwonoarmiści, którzy weszli do gospody, zgwałcili przebywające w niej kobiety i wszystkich ograbili. Kobiety, które próbowały uciec lub opierały się przemocy, zostały zastrzelone[31].

Od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[32]. Wówczas w Laskowicach została osiedlona część polskich osadników z Małopolski[33].

W latach 1945–1950 Laskowice należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Lubrza[34], a w latach 1954–1972 do gromady Olszynka.

W latach powojennych, na wyższym nasypie grodziska w Laskowicach stała drewniana wieża triangulacyjna[18]. W 1949 we wsi znajdowała się szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku[35].

W 2010 Laskowice przystąpiły do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[36]. 29 sierpnia 2014 w Laskowicach zorganizowany został protest mieszkańców sprzeciwiających się budowie elektrowni wiatrowej w odległości 600 m od zabudowy wsi[37]. Protestujący zablokowali drogę krajową, akcja polegała na ciągłym przechodzeniu przez przejście dla pieszych[38].

Mieszkańcy edytuj

Miejscowość zamieszkiwana jest przez ludność napływową, przybyłą na Śląsk z Kresów Wschodnich po 1945 w wyniku przymusowych przesiedleń ludności polskiej[39].

Liczba mieszkańców wsi edytuj

Zabytki edytuj

 
Murowana kaplica-dzwonnica z 1900

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Laskowicach chronione są[44]:

  • układ ruralistyczny, z 1 poł. XIII w.
  • zespół folwarczny, nr 1, z 2 poł. XIX w.
    • dom mieszkalny
    • obora
    • stodoła
  • kapliczka-dzwonnica, nr 5, z 1900 r.
  • budynek mieszkalno-gospodarczy nr 22, z k. XIX w.
  • stodoła, nr 22, z XIX/XX w.

Transport edytuj

 
Droga krajowa nr 40 w Laskowicach

Transport drogowy edytuj

Przez Laskowice przebiega droga krajowa:

Sieć uzupełnia droga wojewódzka:

Transport kolejowy edytuj

W rejonie miejscowości przebiega linia kolejowa nr 137 łącząca Katowice z Legnicą przez Gliwice, Kędzierzyn-Koźle, Prudnik, Nysę, Świdnicę i Strzegom. Najbliższy przystanek kolejowy znajduje się w Dytmarowie.

Transport autobusowy edytuj

Laskowice posiadają połączenia autobusowe z Głogówkiem, Głubczycami, Głuchołazami, Kędzierzynem-Koźlem, Lubrzą, Nowym Browińcem, Prudnikiem. We wsi znajdują się trzy przystanki autobusowe – „Laskowice 01”, „Laskowice 02”, „Wieś”[45].

Transport autobusowy w Laskowicach obsługiwany był przez PKS Prudnik[46]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[47]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[48], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[49]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[50]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Laskowicach i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[51]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[52].

Religia edytuj

Katolicy z Laskowic należą do parafii Wszystkich Świętych w Nowym Browińcu (dekanat Głogówek)[53].

Turystyka edytuj

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Laskowicach[54].

Szlaki rowerowe edytuj

Przez Laskowice prowadzi szlak rowerowy[55]:

Bezpieczeństwo edytuj

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 8 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku[56].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 66622
  2. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 640 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ František Machát, Podrobná mapa Moravy a Slezska, digitalniknihovna.cz, 1922 [dostęp 2022-01-17] (cz.).
  5. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  6. ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-02-15].
  7. ↑ a b c Liczba mieszkańców Gminy Lubrza [online], lubrza.opole.pl [dostęp 2020-05-11] (pol.).
  8. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-05-11].
  9. ↑ LASKOWICE ... [online], lubrza.opole.pl [dostęp 2020-05-11] (pol.).
  10. ↑ Klimat: Laskowice: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-05-11].
  11. ↑ Grünhagen 1866 ↓, s. 145.
  12. ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online.
  13. ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889.
  14. ↑ Triest 1865 ↓, s. 1096.
  15. ↑ a b Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. VI, L-Ma, hasło „Laskowice (4)”. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 2005, s. 22. ISBN 83-88866-26-5.
  16. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 grudnia 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1948 r. nr 14, poz. 55).
  17. ↑ Grünhagen 1857 ↓, s. 4.
  18. ↑ a b Propozycja wakacyjnej wyprawy rowerowej, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 30 (660), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 23 lipca 2003, s. 11, ISSN 1231-904X.
  19. ↑ Historia Racławic Śląskich [online], raclawice.net [dostęp 2023-05-05] (pol.).
  20. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  21. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  22. ↑ Powiat prudnicki z perspektywy roku 1784 [online], hkknos.eu [dostęp 2023-11-08] (pol.).
  23. ↑ 944 Lasswitz (Laskowice) I [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 17 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  24. ↑ Praca zbiorowa: Gemeindelexicon für die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Opplen Auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910, Heft VI. Negierungsbezirk Oppeln. Berlin: Königlich preußischen Statistifchen Landesamte, 1912, s. 52.
  25. ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 22.
  26. ↑ Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W [online], web.archive.org, 29 stycznia 2017 [dostęp 2023-02-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-29].
  27. ↑ Stanisław Stadnicki, Wybierali Polskę, Niemcy, a czasem żonę, „Życie Głogówka”, 4 (305), Głogówek: MGOK na zlecenie Urzędu Miejskiego, kwiecień 2021, s. 12, ISSN 1425-9591.
  28. ↑ Krzysztof Strauchmann, Pomnik plebiscytu na Śląsku [online], Nasza Historia, 29 kwietnia 2016 [dostęp 2023-02-13] (pol.).
  29. ↑ Zestawienie Miejsc Zbrodni Popełnionych na Ludności Cywilnej przez Okupanta Hitlerowskiego na Ziemiach Polskich w latach 1939–1945, Warszawa: Instytut Strat Wojennych im. Jana Karskiego, 1 września 2022, s. 191, ISBN 978-83-954388-3-7.
  30. ↑ Józef Mycak, Ewakuacja więźniów oświęcimskich przez teren powiatu prudnickiego, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, 2 (106), czerwiec 1978, s. 52, 56.
  31. ↑ Hanich 2009 ↓, s. 56.
  32. ↑ Andrzej Dereń, Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
  33. ↑ Hanich 2009 ↓, s. 115.
  34. ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  35. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 151.
  36. ↑ Laskowice [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 20 lipca 2020 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  37. ↑ Krzysztof Strauchmann, Jednym wiatrak przeszkadza, innym nie, „Tygodnik Kędzierzyn-Koźle/Prudnik/Głubczyce”, Tomasz Kapica – redaktor prowadzący, 36 (282), bezpłatny dodatek do „Nowej Trybuny Opolskiej”, Opole: Pro Media, 5 września 2014, s. 1, OCLC 833857597.
  38. ↑ Andrzej Dereń, Protest przeciwko wiatrakom [online], tygodnikprudnicki.pl, 29 sierpnia 2014 [dostęp 2023-02-10] [zarchiwizowane z adresu 2014-09-01].
  39. ↑ Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN 1231-904X.
  40. ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de [online], www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-05-11].
  41. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2020-05-11].
  42. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 224.
  43. ↑ a b c d Wieś Laskowice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-05-11], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  44. ↑ Gminna Ewidencja Zabytków – tabela zbiorcza [online], bip.lubrza.opole.pl, 19 lutego 2021 [dostęp 2023-02-10].
  45. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Laskowice 01, gm. Lubrza [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-17].
  46. ↑ PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
  47. ↑ Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
  48. ↑ Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  49. ↑ Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
  50. ↑ Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  51. ↑ Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  52. ↑ Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  53. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-01] (pol.).
  54. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  55. ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1.
  56. ↑ Komenda Powiatowa Policji w Prudniku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Laskowice_(powiat_prudnicki)&oldid=73700097”