Mieszkowice (województwo opolskie)

wieś w województwie opolskim

Mieszkowice (niem. Dittmannsdorf, Dimarsdorf[4], cz. Dětmarovice[5], śl. Dytmarowice) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Prudnik[6]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Ścinawa Niemodlińska.

Mieszkowice
wieś
Ilustracja
Kościół fil. pw. św. Jerzego
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Prudnik

Wysokość

250–306 m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

451[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-200[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0502664

Położenie na mapie gminy Prudnik
Mapa konturowa gminy Prudnik, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Mieszkowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Mieszkowice”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Mieszkowice”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Mieszkowice”
Ziemia50°22′47″N 17°29′35″E/50,379722 17,493056[1]

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 451 osób[7].

Geografia edytuj

Położenie edytuj

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 12 km od granicy z Czechami, na Wysoczyźnie Bialskiej, tuż przy granicy gminy Prudnik z gminą Korfantów. Należy do Euroregionu Pradziad[8]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Ścinawa Niemodlińska[9]. Leży na wysokości 250–306 m n.p.m., na obszarze 815,44 ha. Jest to ulicówka[10]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[11].

Środowisko naturalne edytuj

W Mieszkowicach panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +7,8 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Mieszkowic wynoszą 620 mm. Dominują wiatry zachodnie[12].

Nazwa edytuj

W 1337 wieś odnotowana pod nazwą Dithmersdorf. W łacińskiej księdze Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Dithmari villa. W późniejszych źródłach funkcjonująca aż do 1945 nazwa Dittmansdorf. Nazwa wsi miała wywodzić się od imienia jej założyciela, czyli rycerza Dithmara. Po przejęciu przez administrację polską w 1945 całkowicie zmieniono nazwę wsi[13]. W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Maciejowice[14]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości nazwę Mieszkowice[15]. Nazwę zaczerpnięto od formy osobowej „Mieszko”, „Mieszek”, czyli imienia pierwszego historycznego władcy Polski – Mieszka I[13].

Historia edytuj

Wieś została założona na przełomie XIII i XIV wieku. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z pierwszej połowy XIV wieku. Jej założycielem był rycerz Dithmar. Była zasiedlona przez kolonistów niemieckich, o czym świadczą imiona jej późniejszych mieszkańców. Mieszkowice przynależały do księstwa niemodlińskiego, a później księstwa opolskiego. W 1447 właścicielem wsi był Jakubek Brzezowicz (Brziazowicz), a od 1492 jego brat Krzysztof. W dokumencie z 1463 występuje Hans Maltzer – właściciel lasu w Mieszkowicach. Z 1464 po raz pierwszy wzmiankowany był katolicki kościół pod wezwaniem św. Jerzego w Mieszkowicach, który stanowił samodzielną parafię. Pod koniec XV wieku, zgodnie z powinnościami książęcymi, mieszkańcy wsi dostarczali na zamek w Prudniku 8 fur siana[13].

Według urbarza zamkowego Prudnika z 1534, mieszkańcy Mieszkowic byli zobowiązani płacić daninę księciu oraz właścicielowi zamku w Prudniku. Oddawali także dziesięcinę proboszczowi. Część wsi należała do Georga von Lindewiesa[16]. W 1561 właścicielem Mieszkowic została Rada Miejska Prudnika[17]. W 1586 został zbudowany obecny kościół św. Jerzego, wówczas jako protestancki zbór (przejęty przez katolików w 1629). Pomimo kontrreformacji, Mieszkowice wraz z Szybowicami stanowiły najsilniejsze ośrodki protestantyzmu w okolicy[16].

 
Pieczęć Mieszkowic (1722)

13 marca 1598 Prudnik był zmuszony odsprzedać Mieszkowice, Rudziczkę i Włókna Joachimowi Mettichowi, panu na zamku w Łące Prudnickiej. Joachim Mettich uzyskał w 1606 prawo do warzenia piwa w Mieszkowicach, a Martin Kruschem przywilej wódczany. Pomimo przynależności do rodziny Mettichów, mieszkańcy Mieszkowic jeszcze w 1633 byli zobowiązani czyścić prudnickie rowy zamkowe za posiłek i odprowadzać dziesięcinę biskupom nyskim[18]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego prudnickiego w Monarchii Habsburgów[19]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[20]. Friedrich Albert Zimmermann w 1784 notował, że w Mieszkowicach odbywała się uprawa lnu[21]. W 1821, na krótki okres Mieszkowice stały się własnością generałowej Colomb i Johanna Karla von Siedlnitzkiego herbu Odrowąż. Po uwłaszczeniu chłopów w Prusach w połowie XIX wieku stopniowo zanikła własność panów na zamku w Łące Prudnickiej wobec Mieszkowic – w ich rękach pozostał jedynie folwark[22]. W XIX wieku Mieszkowice zostały dotknięte przez epidemię cholery, głód z powodu nieurodzaju ziemniaków, powodzie i susze. Wiele osób zmarło, niektórzy przeprowadzili się do Prudnika lub Nysy w poszukiwaniu pracy[18].

11 stycznia 1824 roku w Mieszkowicach urodził się ksiądz Jan Schneider, który był założycielem Zgromadzenia Sióstr Maryi Niepokalanej[23]. Obecnie w Mieszkowicach, w miejscu w którym stał dom rodzinny księdza Schneidera jest kapliczka z Maryją Niepokalaną, upamiętniająca założyciela Zakonu. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu rycerza na koniu walczącego ze smokiem (św. Jerzy), a w otoku napis: GEM · SIEG · DITTMANSDORF / NEUSTAEDTER KREIS (pol. Gmina Mieszkowice / Powiat Prudnicki)[24].

 
Pieczęć Mieszkowic (1847)

Szkoła w Mieszkowicach powstała w 1840 roku jako obiekt jednopiętrowy. Drugie piętro dobudowano w 1935[25]. 5 stycznia 1910 został poświęcony kościół ewangelicki w Mieszkowicach[18]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 961 mieszkańców Mieszkowic 951 posługiwało się językiem niemieckim, 9 językiem polskim, a 1 był dwujęzyczny[26]. Po I wojnie światowej we wsi, obok kościoła ewangelickiego, powstał pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas niej. Wówczas właścicielem największego gospodarstwa rolnego – folwarku w Mieszkowicach, był Rudolf von Rudzinski-Rudno. W skład gospodarstwa wchodziły zabudowania folwarczne (stajnia, spichlerz, stodoła, oficyna mieszkalna) oraz 145 hektarów ziemi[18]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Mieszkowice znalazły się po stronie zachodniej, poza terenem plebiscytowym[26].

 
Pocztówka z Mieszkowic (1906)

Podczas II wojny światowej w gospodarstwach rolnych na terenie Mieszkowic przebywała liczna grupa robotników przymusowych z Polski, Związku Radzieckiego i Jugosławii[25]. W czasie walk w rejonie Prudnika w marcu 1945 wieś została zajęta bez walki przez Armię Czerwoną. Zbudowany wokół wsi polowy system umocnień nie powstrzymał radzieckiej ofensywy. W wyniku działań wojennych ucierpiała górna część Mieszkowic od strony Szybowic i Lasu Lipowskiego. Kościoły katolicki i ewangelicki zostały ostrzelane ogniem karabinowym i artyleryjskim. Większość niemieckich mieszkańców wsi zdołała uciec w kierunku Charbielina i Głuchołaz. Wojna, wybuch we wsi epidemii tyfusu i głód spowodowały śmierć wielu mieszkańców[27].

Od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[28]. Wówczas w Mieszkowicach została osiedlona część polskich repatriantów z Kresów Wschodnich – z Podhajczyk i Ottyni. Niemieckojęzyczna ludność została wysiedlona na zachód 1 lipca 1946[27].

W latach 1945–1950 Mieszkowice należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Rudziczka[29], a w latach 1954–1972 do gromady Rudziczka.

W 1949 we wsi znajdowały się między innymi: szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku[30], stolarz[31]. W pierwszych latach powojennych większość mieszkańców wsi było zwolennikami mikołajczykowskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Wielu mieszkańców współpracowało z antykomunistyczną Krajową Armią Podziemną. 2 marca 1952 oddziały UB aresztowały podejrzanych o działalność konspiracyjną mieszkańców Mieszkowic i Szybowic[32]. W latach 1964–1968 rozebrany został kościół ewangelicki. Na jego miejscu postawiono oryginalny krzyż z jego wieży[18]. W 2010 Mieszkowice przystąpiły do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[33].

Liczba mieszkańców wsi edytuj

Liczba mieszkańców


Zabytki edytuj

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[38]:

  • kościół fil. pw. św. Jerzego, z 1586 r., 1859 r., wypisany z księgi rejestru,
  • folwark, z poł. XIX w.:,
    • oficyna,
    • stodoła (nie istnieje),
    • spichlerz (nie istnieje).

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Mieszkowicach chronione są ponadto[39]:

  • ogrodzenie kościoła z reliktami cmentarza
  • cmentarz ewangelicko-augsburski
  • szkoła, nr 126
  • gospoda, nr 28
  • domy, nr: 2, 7, 9, 10, 13, 15, 21, 23, 23a, 25, 31a, 32, 33, 34, 35, 38, 40, 43, 47, 48, 49, 51, 54, 55, 57, 58, 60, 63, 65, 66, 71, 77, 77a, 78, 79, 82, 87, 88, 95, 100, 102, 105, 108, 112, 113, 114, 115a, 117, 118, 119, 119a, 120, 121, 122, 124, 125, 126, 127, 129, 130, 134, 134a, 135, 137, 137a, 138, 142, 146, 147, 147a, 149, 149a, 150, 151, 155, 157, 157a, 158, 159, 161, 163, 168, 169, 170, 171a, 172
  • dom mieszkalny – gospoda, nr 6
  • spichlerze, nr: 122, 129
  • zagrody, nr: 8, 16, 23, 24, 67, 80, 81, 83, 140, 144, 167, 171
  • stodoły, nr: 48, 54, 74, 77a, 79, 121, 125, 130, 157
  • budynki gospodarcze, nr: 8, 63, 116, 117, 122, 151
  • zagroda, nr 165
    • dom
    • budynek gospodarczy
    • stodoła
  • trafostacja obok domu nr 114
  • trafostacja obok domu nr 157
  • przepust wodny obok domu nr 141

Pomniki i obiekty upamiętniające edytuj

  • Krzyż w miejscu dawnego ewangelickiego kościoła – krzyż z wieży kościoła ewangelickiego w Mieszkowicach, ustawiony w miejscu kościoła po jego rozebraniu w 1968. W latach 80. XX wieku, wbrew sprzeciwowi władz, na krzyżu umieszczono tabliczkę z informacją o jego pochodzeniu w języku polskim i niemieckim[40].

Gospodarka edytuj

Wieś ma charakter rolniczy. Indywidualni rolnicy uprawiają głównie pszenicę, buraki cukrowe i rzepaku[41].

Mieszkowice wraz z całą gminą Prudnik podlegają pod inspektorat ZUS w Prudniku[42].

Transport edytuj

 
Wjazd do Mieszkowic od strony Szybowic

Mieszkowice posiadają połączenia autobusowe z Piorunkowicami, Prudnikiem, Przydrożem Małym, Ścinawą Małą. We wsi znajdują się cztery przystanki autobusowe – „Mieszkowice I”, „Mieszkowice II”, „Mieszkowice III”, „Pętla”[43].

Transport autobusowy w Mieszkowicach obsługiwany był przez PKS Prudnik[44]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[45]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[46], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[47]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[48]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Mieszkowicach i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[49]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[50].

Oświata edytuj

 
Publiczne przedszkole

W Mieszkowicach znajduje się Publiczne Przedszkole[51].

Kultura edytuj

We wsi działa Wiejski Dom Kultury, będący placówką kulturalno-oświatową. Kierownik WDK we współpracy z Radą Sołecką organizuje dla miejscowych dzieci zimowiska, półkolonie i imprezy okolicznościowe[52].

Religia edytuj

 
Krzyż pokutny w Mieszkowicach

W Mieszkowicach znajduje się katolicki kościół św. Jerzego, który należy do parafii św. Michała Archanioła w Szybowicach (dekanat Prudnik)[53]. Pośrodku wsi, przy płocie jednego z gospodarstw, znajduje się częściowo wkopany w ziemię krzyż pokutny typu łacińskiego, wykonany z piaskowca. Jest na nim wyryty miecz, a obok niezbyt czytelna i zapewne późniejsza data – 1837. Istnieje kilka wersji przyczyny jego powstania. Według jednej z nich, w czasie wojny trzydziestoletniej dwóch oficerów zakochało się w córce właściciela majątku – barona d'Ungera. Stoczyli oni pojedynek, w którym jeden z nich poległ, a drugi z rozpaczy wbił sobie szpadę w serce. Inna wersja historii powiada, że ok. 1740 przywódca buntu chłopskiego Bekisz (Bukisz), zabił tu pruskiego oficera. Kolejna wersja mówi, że krzyż wykuł ojciec dwójki dzieci, który poćwiartował jedno z nich[40].

Sport edytuj

W Mieszkowicach działa klub sportowy LZS Mieszkowice[54].

Turystyka edytuj

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Mieszkowicach[55].

Bezpieczeństwo edytuj

 
Remiza OSP Mieszkowice

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Mieszkowicach działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, zrzeszona w Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP w Prudniku[56].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 7 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku[57].

Ludzie związani z Mieszkowicami edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 80031
  2. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 777 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom II – wynik wyszukiwania – DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2020-03-21].
  5. František Machát, Podrobná mapa Moravy a Slezska, digitalniknihovna.cz, 1922 [dostęp 2020-12-05] (cz.).
  6. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  7. a b c d e Wieś Mieszkowice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-11], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  8. Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-03-21].
  9. Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 289, ISBN 83-239-9607-5.
  10. Kasza 2020 ↓, s. 930.
  11. Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  12. Klimat: Mieszkowice: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-03-21].
  13. a b c Kasza 2020 ↓, s. 916.
  14. P. Wicik: Spis miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego, tudzież podział administracyjny województwa na powiaty, gminy i gromady. Katowice: 1946, s. 31.
  15. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
  16. a b c Kasza 2020 ↓, s. 917.
  17. a b Kasza 2020 ↓, s. 918.
  18. a b c d e f g Kasza 2020 ↓, s. 920.
  19. Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  20. Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  21. Powiat prudnicki z perspektywy roku 1784 [online], hkknos.eu [dostęp 2023-11-08] (pol.).
  22. Kasza 2020 ↓, s. 919.
  23. Sługa Boży Ksiądz Jan Schneider. [dostęp 2014-04-13].
  24. 872 Dittmannsdorf (Mieszkowice) V [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 13 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  25. a b Franciszek Dendewicz, Tygodnik Prudnicki – Zakochali się w córce barona [online], www.tygodnikprudnicki.pl, 15 września 2010 [dostęp 2020-01-11].
  26. a b Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 72.
  27. a b Kasza 2020 ↓, s. 921.
  28. Andrzej Dereń, Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
  29. Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  30. Śląsk 1949 ↓, s. 151.
  31. Śląsk 1949 ↓, s. 415.
  32. Kasza 2020 ↓, s. 922.
  33. Mieszkowice [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 10 sierpnia 2020 [dostęp 2022-02-13] (pol.).
  34. Erdbeschreibung der Preußischen Monarchie, Hemmerde & Schwetschke, 1793 [dostęp 2020-03-21] (niem.).
  35. Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de [online], www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-03-21].
  36. a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2020-01-11].
  37. Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 226.
  38. Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 110. [dostęp 2013-01-10].
  39. Ewidencja – Gmina Prudnik [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-02-11].
  40. a b Kasza 2020 ↓, s. 929.
  41. Sołectwa – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl [dostęp 2020-01-11].
  42. ZUS Inspektorat w Prudniku [online], zus.pl [dostęp 2024-04-17] (pol.).
  43. Rozkład jazdy PKS na przystanku Mieszkowice I, gm. Prudnik [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-17].
  44. PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
  45. Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
  46. Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  47. Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
  48. Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  49. Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  50. Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  51. Wykaz adresów szkół podstawowych, gimnazjów i przedszkoli Gminy Prudnik.
  52. Uchwała Nr LI/771/2010 Rady Miejskiej w Prudniku z dnia 28 stycznia 2010 r. w sprawie zatwierdzenia Planu Odnowy Miejscowości Mieszkowic.
  53. Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2022-02-13] (pol.).
  54. Skarb – LZS Mieszkowice [online], www.90minut.pl [dostęp 2020-01-11].
  55. Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  56. Stanisław Hawron, Związek Ochotniczych Straży Pożarnych [online], bip.prudnik.pl [dostęp 2024-02-24] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-20] (pol.).
  57. Komenda Powiatowa Policji w Prudniku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj