Wikipedia

Paweł Staroń

oficer Wojska Polskiego

Paweł Staroń (ur. 12 stycznia 1895 w Targowiskach, zm. 20 lutego 1966 w Szczecinie) – major piechoty Wojska Polskiego.

Paweł Staroń
major piechoty major piechoty
Data i miejsce urodzenia

12 stycznia 1895
Targowiska

Data i miejsce śmierci

20 lutego 1966
Szczecin

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

45 Pułk Piechoty Austro-Węgier,
45 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych,
5 Pułk Strzelców Podhalańskich,
38 Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich,
2 Pułk Strzelców Podhalańskich,
Batalion KOP „Podświle”,
6 Pułk Strzelców Podhalańskich,
Dowództwo Okręgu Korpusu Nr X

Stanowiska

referent,
dowódca dworca,
komendant,
dowódca kompanii,
adiutant,
dowódca batalionu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi (II RP)

Życiorys edytuj

Urodził się 12 stycznia 1895 w Targowiskach jako syn Józefa (rolnika) i Anieli z domu Jurczak[1][2]. Miał brata Tomasza (ur. 1883)[3].

Po wybuchu I wojny światowej w 1914 został wcielony do C. K. Armii i służył w batalionie zapasowym 45 pułku piechoty. W 1917 został referentem personalnym Wojskowego Oddziału Naftowego w Krośnie. 10 września 1918 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum w Sanoku[4][5].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego w listopadzie 1918. Od tego czasu służył w 45 pułku piechoty Strzelców Kresowych. Został awansowany do stopnia porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[6]. Następnie zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1919[7][8]. Od 1918 pełnił funkcję oficera kontrolnego dworca Sanok-Chyrów działającego przy grupie płk. Henryka Minkiewicza. Później został przydzielony do 2 pułku strzelców podhalańskich w Sanoku i w 1919 objął najpierw stanowisko dowódcy dworca oraz komendanta na granicy polsko-czechosłowackiej, a następnie dowódcy dworca Zwiahel i dowódcy przyczółka mostowego na Słuczy. W 1920 został kolejno oficerem ewakuacyjnym na odcinku Dubno-Brody w ramach Szefostwa Kolei Polskich oraz dowódcą dworca Sokal, dowódcą dworca Okręgowej Komendy Transportu Wojskowego we Lwowie.

W 1921 pełnił kolejno stanowiska dowódcy kadry batalionu zapasowego 38 pułku piechoty Strzelców Lwowskich. Od tego roku był przydzielony do 5 pułku Strzelców Podhalańskich w garnizonie Przemyśl, w którym był dowódcą kompanii i oficerem ewidencji personalnej (w 1923 jako oficer rezerwowy zatrzymany w służbie czynnej[9], w 1924 jako oficer zawodowy[10]). W 1923 przebywał na kursie w Centralnej Szkoły Strzelania w Toruniu. W 1924 był referentem mobilizacyjnym i referentem w Szefostwie Remontu przy Dowództwie Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu. W 1925 pełnił funkcję oficera instrukcyjnego w Powiatowej Komisji Uzupełnień Sambor. W listopadzie 1927 został przeniesiony z 5 psp do Korpusu Ochrony Pogranicza, z równoczesnym przeniesieniem do kadry oficerów piechoty[11][12] od 1927 sprawował stanowiska adiutanta 7 batalionu granicznego i dowódcy kompanii granicznej „Krzyżówka”. Później przeniesiony do 6 pułku strzelców podhalańskich w garnizonie Sambor, w którym od 1932[13] pełnił funkcje dowódcy kompanii oraz adiutanta. Został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931[14]. Od 1937 do 1939 był kierownikiem Placówki Oficerskiej w Samborze Samodzielnego Referatu Informacyjnego Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu. W tym czasie został przeniesiony do korpusu oficerów administracji[15]. W 1939 przystąpił do kursu informacyjno-wywiadowczego Oddziale II Sztabu Głównego Wojska Polskiego.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 był dowódcą batalionu wartowniczego z Biecza. 6 września jego batalion został podporządkowany dowódcy 3 Brygady Górskiej[16]. Po uwolnieniu z niewoli wrócił do kraju i czynił starania o przyjęcie do Wojska Polskiego[17]. Później został zatrudniony w centrum przemysłu naftowego w Szczecinie. Był poddany inwigilacji przez Sekcję 4 Wydziału I Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w ramach sprawy agenturalnego rozpracowania pod kryptonimem „Start”.

W dniu 20 września 1919 w Sanoku poślubił pochodzącą z tego miasta Janinę Wiktorię Kuczyńską (1897–1970)[1][18][19][a]. Mieli synów: Stanisława Jana (ur. 21 września 1920, profesor nauk politycznych na Uniwersytecie Vermontu, zm. 1966) i Zdzisława (mąż artystki malarki i rzeźbiarki Genowefy Staroń)[20][21][22][23]. Paweł Staroń zmarł przed 1970[24][1]. Zmarł 20 lutego 1966 i został pochowany na cmentarzu Centralnym w Szczecinie[b].

Odznaczenie edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Janina Staroń została pochowana na cmentarzu Centralnym w Sanoku w grobowcu Próchnickich tj. rodziny swojej matki.
  2. ↑ W wyszukiwarce cmentarnej błędnie podano nazwisko „Stenon”. Wyszukiwarka miejsca pochówku w Szczecinie. cmentarze.szczecin.pl. [dostęp 2022-10-24].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 86 (poz. 88).
  2. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 453.
  3. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1895/1896 (zespół 7, sygn. 20). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 85.
  4. ↑ XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata: 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 34.
  5. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-06].
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 507.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 388.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 242.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 389.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 334.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 330.
  12. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 146.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 620.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 77.
  15. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 305, 528.
  16. ↑ Dalecki 1989 ↓, s. 82, wg autora posiadał stopień majora.
  17. ↑ Kolekcja 3 ↓, s. 10–12.
  18. ↑ Indeks do Ksiąg Zaślubionych Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku od roku 1911. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 83 (Tom J, poz. 88).
  19. ↑ Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 128 (poz. 8).
  20. ↑ Księga urodzeń 1908–1924. Sanok.
  21. ↑ Stanisław Staron. myheritage.pl. [dostęp 2022-10-24].
  22. ↑ Emeriti Faculty. catalogue.uvm.edu. [dostęp 2022-10-24]. (ang.).
  23. ↑ Artist/Maker name "Staron, Genny Genowefa". app.pch.gc.ca. [dostęp 2022-10-24]. (ang.).
  24. ↑ Inskrypcja nagrobna jego żony brzmi: Janina Staroń. Wdowa po ś. p. Majorze W. P. Zmarła dnia 22 I 1970. Janina Staroń. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2021-05-29].
  25. ↑ M.P. z 1932 r. nr 65, poz. 87 „za zasługi w służbie granicznej”.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Paweł_Staroń&oldid=71958255”