Perłówka orzęsiona

Perłówka orzęsiona
	; Kwitnąca perłówka orzęsiona
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	perłówka
Gatunek	perłówka orzęsiona
	Nazwa systematyczna
	Melica ciliata L.; Sp. Pl.: 66 (1753)
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Perłówka orzęsiona (Melica ciliata L.) – gatunek byliny należący do rodziny wiechlinowatych (dawniej zwanych trawami). Występuje na stanowiskach naturalnych w Europie Południowe od Hiszpanii po Kaukaz i dalej w Azji po zachodnie Chiny, poza tym w północno-zachodniej Afryce^[3]. Z Polski gatunek podawany był z trzech stanowisk w Sudetach^[4], aczkolwiek okazało się, że rośliny te w wąskim ujęciu systematycznym w istocie reprezentują gatunek perłówka siedmiogrodzka Melica transsilvanica^[5].

Morfologia edytuj

Kwiatostany

Pochwa liściowa

Pokrój: Wieloletnia, roślina zielna, mrozoodporna, tworząca zimozielone kępy wysokości około 25 cm.
Łodyga: Cienkie, wiotkie źdźbło o wysokości do 60 cm.
Liście: Szaro-zielone, miękkie, w gęstych kępach, równowąskie lub nawet nitkowate, zwinięte rynienkowato.
Kwiaty: Luźno rozrzucone, przewieszające, wiatropylne, zebrane w szczytową wiechę, wysokość kwiatostanu od 50 do 60 cm. Z początku bladozielone, czasem purpurowo nabiegłe, po dojrzeniu żółtawe lub perłowe. Uschłe pędy kwiatostanów utrzymają się na roślinie aż do jesieni. Kwitnie z początkiem czerwca.
Owoc: Ziarniak koloru perłowego.
Korzeń: Posiada wiązkowy system korzeniowy.

Biologia i ekologia edytuj

Rośnie na stanowiskach nasłonecznionych, suchych, na glebie zasadowej, ubogiej, często kamienistej. Rośnie na piaskach, rumoszu skalnym, piargach, żwirze. Preferuje umiarkowanie ciepłe warunki klimatyczne. Jest autotrofem i hemikryptofitem.

Zmienność edytuj

Gatunek Melica ciliata w szerokim ujęciu (sensu lato) tworzy kompleks taksonów, w obrębie którego wyróżnia się^[6]:

Melica ciliata L. sensu stricto
Melica ciliata subsp. magnolii Husnot
Melica taurica C. Koch
Melica cretica Boiss. et Heldr.
Melica transsilvanica Schur – perłówka siedmiogrodzka

Taksony te są słabo odróżnialne pod względem morfologicznym, podczas gdy wyraźnie różnią się genetycznie^[6].

Zagrożenia edytuj

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[7]: E (wymierający).
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej czerwonej księgi roślin: CR (critical, krytycznie zagrożony).

Zastosowanie edytuj

Roślina ozdobna stosowana do nasadzeń naturalistycznych w miejscach otwartych, nasłonecznionych, umiarkowanie wilgotnych lub na obrzeżach dużych grup krzewów. Kłoski po zasuszeniu wykorzystywane są jako dodatek do bukietów kwiatowych.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-12-19] (ang.).
↑ ^a ^b Melica ciliata L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-04-26] .
↑ E. Szczęśniak 2001. Perłówka orzęsiona. s. 449-451. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001. ISBN 83-85444-85-8.
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 115, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b Szczepaniak Magdalena: Zróżnicowanie genetyczne a zmienność morfologiczna w kompleksie Melica ciliata (Poaceae). W: Planta in vivo, in vitro et in silico. A. Szczepkowski, A. Obidziński (red.). Warszawa: LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego, 2010, s. 65.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

Bibliografia edytuj

František Činčura, Viera Feráková, Jozef Májovský, Ladislav Šomšák, Ján Záborský, Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje). Pospolite rośliny środkowej Europy. PWRiL, Warszawa, 1990. ISBN 83-09-01473-2.
Władysław Matuszkiewicz. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
Józef Rostafiński, Olga Seidl. Przewodnik do oznaczania roślin. PWRiL, Warszawa, 1973.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-12-19] (ang.).

[powo-3] Melica ciliata L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-04-26] .

[4] E. Szczęśniak 2001. Perłówka orzęsiona. s. 449-451. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001. ISBN 83-85444-85-8.

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 115, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[ptb-6] Szczepaniak Magdalena: Zróżnicowanie genetyczne a zmienność morfologiczna w kompleksie Melica ciliata (Poaceae). W: Planta in vivo, in vitro et in silico. A. Szczepkowski, A. Obidziński (red.). Warszawa: LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego, 2010, s. 65.

[7] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[3]

[4]

[5]

[1]

[2]

[6]

[7]