Wikipedia

Petersdorff (ród szlachecki z Pomorza)

ród szlachecki z Pomorza

Petersdorff – ród szlachecki wywodzący się z Księstwa Pomorskiego.

Petersdorff
Ilustracja
Herb rodowy
Państwo

 Prusy

Region

Pomorze

Gniazdo rodzinne

Danowo, Tarnowo i Budno

Protoplasta

Janicke von Petersdorff
Bruno von Petersdorf

Pierwsza wzmianka

1298

Status rodziny

żyje

Herb edytuj

 
Herb hrabiowski

Herb rodowy von Petersdorff przedstawia pięć srebrnych muszli(inne języki) ułożonych złotym skosie na czerwonym polu. W klejnocie nad hełmem ze złoto-czerwonymi labrami dwa pęki strusich piór ułożonych w następującej kolejności: czerwone, złote, czerwone[1].

Herb hrabiowski nadany duńskiej gałęzi rodu w 1810 roku ma podzieloną tarczę: powyżej na polach złotym i czerwonym znajduje się złoty skos z czterema srebrnymi muszlami (zgodnie z herbem rodowym). Dolne pole po lewej stronie w kolorze czerwonym, na nim wyłaniające się z chmury złote ramię z mieczem. Po lewej stronie na niebieskim polu złoty hełm z sześcioma strusimi piórami. Nad tarczą trzy hełmy bez osłon. Nad pierwszym z nich pięć srebrnych strusich piór między czterema czerwonymi flagami ze srebrnym krzyżem (Dannebrog) na złotych lancach; nad drugim dwa pęki srebrno-niebiesko-czerwonych strusich piór; nad trzecim dwa wyciągnięte ramiona w krótkich niebieskich rękawach, trzymające razem czerwoną gwiazdę. Za trzymacze służą dwa czarne rumaki[2].

Historia edytuj

Pierwsza wzmianka o pomorskich Petersdorffach pochodzi z 1298 roku. Wśród studentów Uniwersytetu Bolońskiego wymienieni zostają Gisbertus oraz Wilhelmus de Petirsdorf[3]. Giso (lub Hisso) von Petersdorff zostaje wspomniany w 1322 roku jako kanonik, a następnie w 1329 jako dziekan Kościoła Mariackiego w Szczecinie[4]. W 1330 wzniósł on w tym kościele ołtarz i dotował go 10 łanami (Hufen) ziemi zakupionymi w Przytocku i Rokitach[5]. Pewną genealogię rodu można ustalić jednak dopiero w XV wieku. Wyłaniają się wtedy jego trzy główne gałęzie, posiadające dobra Danowie (niem. Jakobsdorf), Tarnowie (niem. Großenhagen) i Budnie (niem. Buddendorf)[6]:

 
 
 
 
Janicke
 
Katharina von Trone
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bruno
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Paul
 
Anna von Wiesen
 
 
 
 
 
 
 
Matzke
 
Anna von Pansin
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Katharina von Luchten
 
Dame
 
 
Janicke
 
Erdmute von Quitzke
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Linia z Danowa
 
 
 
 
 
 
Linia z Tarnowa
 
 
 
 
 
 
 
Linia z Budna



Janicke, protoplasta dwóch pierwszych linii, jest określany około 1400 roku jako „pan na Tarnowie”. Mniej więcej 50 lat później jego syn Paul zostaje nazwany „panem na Danowie”[4]. Z kolei o Brunonie von Petersdorff, „panu na Budnie”, wiadomo, że w 1451 roku odsprzedał część swoich dóbr szczecińskim kartuzom za 21 denarów (Vinkenaugen(inne języki)) rocznego czynszu. Daniel von Petersdorff (Dame Prestorp) odnotowywany jest kilkakrotnie w latach w 1462-1484 roku jako burmistrz Goleniowa[5][7].

O dalszych dziejach rodziny dowiadujemy się między innymi z aktów własności ziem. W 1478 Janke von Petersdorff z Tarnowa i Heinrich Vise z Marszewa odsprzedali hrabiom Albrechtowi i Ludwigowi von Eberstein wieś Jarosławki, z której pobierali czynsz wynoszący 50 marek. Z kolei w 1508 książę Bogusław zezwolił Drewesowi z Tarnowa na zastawienie u szczecińskich kartuzów jednego ze swoich majątków na kwotę 50 marek, by w ten sposób pozyskać środki na wyprawienie wesela swojej siostry. 1569 książę Barnim nadał rodzinie w lenno dobra w Budnie, Maciejewie, Danowie, Tarnowie, Podańsku, Tarnówku, Mostach, Burowie, Osinie, Rożnowie Nowogardzkim i Radzanku, a także niezasiedlony dotąd teren nazywany Cölpin[8]. W 1799 roku rodzina uzyskała także majątki w powiecie Belgard – za sumę 85.000 talarów porucznik Gustav Ludwig Sigismund von Petersdorff nabył od porucznika Adama Heinricha von Kleista(inne języki) posiadłości lenne Kikowo, Motarzyn, Doble i Sadkowo. Większość z nich szybko została jednak odsprzedana[8]. Prócz wymienionych dóbr w posiadaniu rodu znajdowały się także – przez krótszy lub dłuższy czas – następujące miejscowości: Kłosowice, Komarowo[9], Lubczyna, Dobrzany, Kramarzyny, Bądkowo, Brzesko, Kluczewo, Krosino, Skalin, Słotnica, Witno oraz nieistniejące dziś folwarki w Dolgenkathen, Dolgenkrug i Kameelshorst[10][11].

Gałąź duńska edytuj

W połowie XVII wieku przedstawiciele rodu von Pettersdorf osiedli w Królestwie Danii. Na mocy patentu z 12 lipca 1810 roku szambelan Christian Alexander von Pettersdorff otrzymał tytuł hrabiowski oraz herb Petersdorff-Roepstorff (zob. wyżej). Własnością rodziny były hrabstwa Roepstorff(inne języki) i Sødal(inne języki)[2][12].

Przedstawiciele edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Bagmihl 1843 ↓, s. 191.
  2. ↑ a b H.R. Hiort-Lorenzen(inne języki), Anders Thiset(inne języki), Danmarks Adels Aarbog, Kjøbenhavn: Vilhelm Trydes Boghandel, 1887, s. 346 (duń.).
  3. ↑ Ernst Friedländer, Karl Managola, Acta Nationis Germanicae Universitatis Bononiensis, Berlin 1887, s. 48 (niem.).
  4. ↑ a b Gotha 1904 ↓, s. 387.
  5. ↑ a b Bagmihl 1843 ↓, s. 192.
  6. ↑ Gotha 1904 ↓, s. 387-397.
  7. ↑ Paul-Herman Bastian, Gollnow damals, 1983.
  8. ↑ a b Bagmihl 1843 ↓, s. 193.
  9. ↑ Zedlitz-Neukirch 1837 ↓, s. 28.
  10. ↑ Leopold von Ledebur, Adelslexicon der preussischen Monarchie, t. 2, Berlin 1856, s. 190-191 (niem.).
  11. ↑ Leopold von Ledebur, Adelslexicon der preussischen Monarchie, t. 3, Berlin 1858, s. 321–322 (niem.).
  12. ↑ Vejen Andersen, Sødal, „Viborg Stifts Folkeblad”, 13 grudnia 1980 (duń.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Petersdorff_(ród_szlachecki_z_Pomorza)&oldid=73085289”