Polana Biały Potok
Polana Biały Potok – rozległa polana u północnego podnóża polskich Tatr, u wylotu Doliny Lejowej. Znajduje się w mezoregionie geograficznym zwanym Rowem Podtatrzańskim, a dokładniej w jego części zwanej Rowem Kościeliskim. Dawny ośrodek pasterski. Wiosną na polanie obficie zakwitają krokusy, a jesienią zimowit jesienny.
Położenie edytuj
Polana położona jest na wysokości 890-920 m n.p.m.[1]. Jej północno-wschodnim skrajem biegnie szosa (droga nr 958) z Zakopanego do Czarnego Dunajca przez Kościelisko (Kiry) i Chochołów. Od północnego zachodu ogranicza ją pas lasu biegnący wzdłuż drogi z Doliny Chochołowskiej. Od południa przylega do granicy Tatrzańskiego Parku Narodowego. Składa się z dwóch części, oddzielonych od siebie Lejowym Potokiem i pasem zadrzewień wzdłuż niego. Część zachodnia to łąka kośna, znajdują się na niej tylko dwa szałasy pasterskie. Część wschodnia jest wypasana i znajdują się na niej liczne szałasy[2].
W górnej części polany, przy Lejowym Potoku, znajduje się skała zwana Między Ściany i wejście do Doliny Lejowej. Od południowej strony wznoszą się ponad polaną: Przednia Kopka, Pośrednia Kopka i Cisowa Turnia[2].
Historia i zagospodarowanie edytuj
Najstarsze dokumenty, wymieniające tę polanę jako pastwisko, pochodzą z XVI w[3]. W XVII w. na polanie wypasali mieszkańcy wsi Podczerwone, później polanę wykupił Antoni Szaflarski z Czarnego Dunajca. W 2003 r. gazdował tutaj mieszkaniec wsi Dzianisz[3].
Polana jest własnością prywatną i leży poza obszarem TPN. Obecnie, poza zabudowaniami związanymi z pasterskim wykorzystaniem polany, przy jej skraju wschodnim znajduje się zajazd „Józef” (noclegi z wyżywieniem, bar). W sezonie zimowym w południowo-wschodniej części polany jest czynny wyciąg narciarski (bardzo łatwy, dla początkujących narciarzy)[2].
Charakterystyka przyrodnicza edytuj
Polana Biały Potok obejmuje bardzo zróżnicowaną paletę zespołów roślinnych. Można tu wyróżnić prawie pełny wachlarz zachodniokarpackich łąk i torfowisk, od żyznej młaki kozłkowo-turzycowej przez łąkę ostrożeniową do bogatej w gatunki łąki z mieczykiem dachówkowatym i krokusem. Reprezentowany jest również, zwłaszcza w części zachodniej, cały ciąg ubogich muraw i młak oraz dolinkowe i kępkowe zespoły torfowiska wysokiego. Poza tym na polanie występują również różne zespoły ziołoroślowe, a wzdłuż potoku i w części zachodniej także zbiorowiska leśne i zaroślowe[4].
Na stosunkowo niewielkiej powierzchni polany można zaobserwować duże bogactwo gatunków roślin. Szczególnie bogato reprezentowane są turzyce, których stwierdzono tu aż 20 gatunków. Znajdziemy wśród nich tak rzadkie w skali Karpat gatunki jak turzyca darniowa, turzyca bagienna, turzyca tunikowa, turzyca skąpokwiatowa, turzyca pchla, turzyca nitkowata, turzyca dwupienna czy turzyca Davalla[4]. Stwierdzono tu również występowanie wielu innych rzadkich w Karpatach gatunków roślin, jak nerecznica grzebieniasta, siedmiopalecznik błotny, rosiczka długolistna, języczka syberyjska, czermień błotna, żurawina drobnoowocowa czy występujący w niewielkich oczkach i ciekach wodnych pływacz drobny[5]. Rośnie tu również wiele innych gatunków rzadkich i chronionych, a wśród nich m.in. tojad mocny, tojad dzióbaty, ciemiężyca zielona, goryczuszka wczesna i orzęsiona, niebielistka trwała, wspomniane mieczyk dachówkowaty, szafran spiski, zimowit jesienny oraz szereg gatunków storczykowatych, jak podkolan biały, kukułka Fuchsa, kukułka szerokolistna, kukułka plamista, gółka długoostrogowa i listera jajowata[4].
Zagrożeniem dla unikatowego środowiska przyrodniczego polany będzie zaprzestanie dotychczasowego, kośno-pasterskiego jej użytkowania, a także podjęcie zagospodarowania polany poprzez intensyfikację gospodarki łąkarskiej (dosiewanie obcych gatunków traw), czynione próby zabudowy oraz nasadzenia drzew iglastych. Warunkiem podstawowym dla zachowania równowagi ekologicznej całego kompleksu jest zwłaszcza utrzymanie w obrębie polany istniejącego tam reżimu wodnego[4].
Szlaki turystyczne edytuj
– obrzeżem lasu w górnej części polany biegnie oznakowany zielono odcinek z Doliny Kościeliskiej na Siwą Polanę u wylotu Doliny Chochołowskiej, będący przedłużeniem Drogi pod Reglami.
- Czas przejścia z Kir do wylotu Doliny Lejowej: 25 min w obie strony
- Czas przejścia od wylotu Doliny Lejowej na Siwą Polanę: 25 min w obie strony
– na południowym krańcu polany, u wylotu Doliny Lejowej, rozpoczyna się żółty szlak, prowadzący jej dnem na Niżnią Kominiarską Polanę. Czas przejścia: 1:10 h, ↓ 55 min
Przypisy edytuj
- ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b c Tatry polskie. Mapa turystyczna 1:20 000. Piwniczna: Agencja Wyd. „WiT” s.c., 2006. ISBN 83-89580-00-4.
- ↑ a b Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2003. ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ a b c d Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Polana Biały Potok – przyrodnicza perła Podhala [w:] "Tatry" nr 3/1992, s. 26
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.