Sphenoptera substriata
Sphenoptera substriata – gatunek chrząszcza z rodziny bogatkowatych i podrodziny Buprestinae.
| Sphenoptera substriata | |||
| (Krynicky, 1834) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Sphenoptera (Chilostetha) | ||
| Gatunek |
Sphenoptera (Chilostetha) substriata | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia edytuj
Gatunek ten opisał po raz pierwszy w 1833 roku Pierre François Marie Auguste Dejean pod nazwą Sphenoptera pumila[1]. Za ważny uznaje się jednak epitet nadany w 1834 roku przez Johanna Krynickiego na łamach „Bulletin de la Société Impériale des Naturalistes de Moscou” w kombinacji Buprestis substriata[1][2].
Morfologia edytuj
Chrząszcz o wydłużonym, walcowatym ciele barwy ciemnozłotej lub ciemnomiedzianej[3][2]. Głowa jest krótka, zaopatrzona w wąskie skronie. Czułki mają trzeci człon dłuższy od drugiego. Ich nasady leżą daleko od siebie, przylegając do przednich krawędzi oczu[3]. Tarczka jest poprzeczna, ku tyłowi zwężona w szpic[3][2]. Na powierzchni pokryw występują niemal pomarszczone punkty rozmieszczone w podłużnych szeregach[2]. Śródpiersie i zapiersie oddzielone są szwem. Odnóża mają stopy o pazurkach pozbawionych ząbka. Odwłok ma siedem widocznych tergitów oraz pozbawiony bruzdy krawędziowej ostatni sternit[3].
Ekologia i występowanie edytuj
Owad ciepłolubny[4], monofagiczny. Larwy są ryzofagami żerującymi na korzeniach goździków[4][5]. Do ich roślin pokarmowych należy goździk kartuzek i Dianthus serotinus[5].
Gatunek palearktyczny o pontyjskim typie rozsiedlenia, znany z Polski[4], Czech, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Serbii, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji[1]. W Polsce stwierdzony dwukrotnie w XX wieku – w Puszczy Kampinoskiej i Górach Pieprzowych[4]. Na „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce” umieszczony został jako gatunek zagrożony (EN)[6]. Z kolei na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek krytycznie zagrożony wymarciem (CR)[7].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Sphenoptera (Chilostetha) substriata Krynicki, 1834. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-08-25].
- ↑ a b c d Johann Krynicki. Addenda et Nonnula Synonyma Rossiae meridionalis Coleopterorum. „Bulletin de la Société Impériale des Naturalistes de Moscou”. 7, s. 166–173, 1834.
- ↑ a b c d Karl Wilhelm Harde: Familie Buprestidae (Prachtkäfer). W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 6: Diversicornia. Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Krefeld: Goecke & Evers Verlag, 1979, s. 203–247.
- ↑ a b c d B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Część XXIII, zeszyt 10. Chrząszcze – Coleoptera. Buprestoidea, Elateroidea i Cantharoidea.. Warszawa: 1985.
- ↑ a b Willem N. Ellis: Sphenoptera substriata (Krynicky, 1934). [w:] Plant Parasites of Europe. Leafminers, galls and fungi [on-line]. bladmineerders.nl, 2001-2023. [dostęp 2023-08-25].
- ↑ Jerzy Pawłowski, Daniel Kubisz, Mieczysław Mazur: Coleoptera. Chrząszcze. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk (PAN), 2002, s. 88-110. ISBN 83-901236-8-1.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.