Wikipedia

Szatan (Tatry)

szczyt w słowackich Tatrach Wysokich

Szatan (słow. Satan, niem. Satan, węg. Sátán[1]) – szczyt o wysokości 2422 m[2] położony w słowackich Tatrach Wysokich. Należy do Grani Baszt (Hrebeň bášt) rozdzielającej doliny Młynicką (Mlynická dolina) i Mięguszowiecką (Mengusovská dolina). Znajduje się pomiędzy Szatanią Przełęczą (2323 m) a Pośrednią Basztą, od której oddziela go Przełęcz nad Czerwonym Żlebem (2324 m)[3][2].

Szatan
Satan
Ilustracja
Państwo

 Słowacja

Położenie

powiat Poprad

Pasmo

Tatry, Karpaty

Wysokość

2422 m n.p.m.

Wybitność

189 m

Pierwsze wejście

1880
Jan Gwalbert Pawlikowski, Maciej Sieczka

Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Szatan”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na lewo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Szatan”
Ziemia49°09′49,2″N 20°03′07,9″E/49,163667 20,052194
Multimedia w Wikimedia Commons
Szatan z Grani Baszt

Szatan jest najwyższym szczytem Grani Baszt. Kopuła szczytowa Szatana utworzona jest przez dwa wierzchołki o zbliżonej wysokości – północno-zachodni i południowo-wschodni, rozdzielone wciętą na 11 metrów Szatanią Szczerbiną[3][2]. W dawniejszej literaturze, kiedy nazwy szczytów i przełęczy Grani Baszt nie były jeszcze tak precyzyjnie ustalone jak obecnie, nazywano też czasami Szatana Basztą, Zadnią Basztą itd.[1]

W południowej grani Szatana, między jego południowym wierzchołkiem, a Przełęczą nad Czerwonym Żlebem wyróżnia się kolejno kilka obiektów: Szatanie Wrótka, Szatania Turnia, Niżnie Szatanie Wrótka, Szatania Kopka, Szatani Karb, Szatania Turniczka[3].

W tej części Grani Baszt występuje duże nasycenie „szatańskiego” nazewnictwa. Nazwa Szatan związana jest z legendami, według których w Szatanim Żlebie szatan strzeże ukrytych skarbów (szlachetnych kruszców), a na śmiałków próbujących je zdobyć strąca kamienie. Istotnie w XVIII wieku pojawiali się w tej okolicy poszukiwacze skarbów[1]. Nazwę szczytu podawał Jakob Buchholtz już w 1751 r.[4]

Taternictwo edytuj

Na szczyt nie prowadzi żaden szlak turystyczny. Jednak zrzeszeni taternicy i turyści z uprawnionym przewodnikiem mogą wyjść na Szatana. Z Doliny Młynickiej prowadzi znakowana kopczykami dość wygodna perć. Nie poleca się podejścia od Doliny Mięguszowieckiej Szatanim Żlebem: jest niebezpieczny ze względu na spadające nim czasami kamienie[5].

Pierwsze odnotowane wejścia
Przejście granią
  1. Z Szataniej Przełęczy, północno-zachodnią granią; 0+ w skali tatrzańskiej, czas przejścia 20 min[3]
Ściana wschodnia

Opada do Dolinki Szataniej i podzielona jest wyraźnym, wschodnim żebrem na dwie części. Żebro ma różnicę wysokości około 440 m, a wraz z dolnym urwiskiem około 690 m. Część północno-wschodnia to typowa ściana o deniwelacji około 490 m, część południowo-zachodnia to raczej zbocze, tylko jego najniższa część jest urwista. Jest to ściana o ukośnej podstawie i wysokości 370–540 m. Ponad nią znajduje się rozległy, trawiasty teren zwany Szatanią Galerią. Wybitną formacją skalną we wschodniej ścianie jest także północno-wschodni filar wierzchołka północnego o deniwelacji około 440 m[3].

  1. Północno-wschodnim filarem północnego wierzchołka; III, 2 godz.
  2. Przez tarasy (północno-wschodnią ścianą); II, miejsce III, 2 godz.
  3. Północno-wschodnią ścianą, drogą Harnička; III, 4 godz.
  4. Wschodnim żebrem; I, 1 godz. 30 min
  5. Lewym żebrem wschodniej ściany, drogą Jurzycy; I, 2 godz. 30 min[3]
Ściana zachodnia

Opada do Doliny Młynickiej, ma szerokość około 550 m i wysokość dochodzącą do 460 m. Jej prawa część (patrząc od dołu) opada na Zadnią Polanę (na piętro ze Stawem nad Skokiem), lewa na piętro z Niżnim Kozim Stawem. W kolejności od północy na południe wyróżnia się w niej następujące formacje skalne:

  • zachodnie żebro Szataniej Turniczki;
  • prawa depresja opadająca z odcinka między południowym wierzchołkiem Szatana a Szatanią Turniczką;
  • zachodnie żebro południowego wierzchołka. Najbardziej strome jest w dolnej części. Na wysokości 2150–2240 m jest w nim kilka turniczek;
  • środkowa depresja opadająca z Szataniej Szczerbiny. Ma deniwelację około 440 m. Najbardziej stroma jest jej dolna żlebowata część zbudowana z bardzo jasnych, wymytych skał;
  • południowo-zachodnie żebro północnego wierzchołka;
  • lewa depresja, wyraźnie widoczna od piargów prawie po szczyt, zanikająca dopiero około 30 m poniżej północnego wierzchołka;
  • „puste żebro”, około 60 m pod szczytem wrastające w Żebro Rajtara;
  • formacja między pustym żebrem” a Żebrem Rajtara
  • zachodnie żebro zwane Żebrem Rajtara. Ma deniwelację około 400 m i z punktu widzenia taterników jest najciekawszym obiektem zachodniej ściany Szatana. Znajduje się w nim Turnia Rajtara[3].

Zachodnią ścianę przecinają dwa zachody: Zachód Przewodników i Wyżni Zachód[3].

  1. Zachodnim żebrem Szataniej Turniczki (Kasiečkova cesta); III, 6 godz. 30 min
  2. Przez Zachód Przewodników i prawą depresję; 0+, od szlaku 2 godz.
  3. Zachodnim żebrem południowego wierzchołka; II, miejsce III, 2 godz.
  4. Środkową depresją; II, 1 godz.
  5. Południowo-zachodnim żebrem północnego wierzchołka (Szukając Wiegandta); I, miejsce II, 1 godz. 15 min
  6. Droga Wiegandt-Zuber; I, w zejściu 1 godz. 30 min
  7. Prawą częścią zachodniej ściany północnego wierzchołka; III, wyciąg IV, 3 godz. 30 min
  8. Prawym ramieniem zachodniego żebra; w dolnej części V, miejsce A0, w górnej III, 5 godz.
  9. Lewym ramieniem zachodniego żebra (Podszepty szatana); dołem IV, miejsce V-, w górze III, 3 godz.
  10. Trawers 2200; 0+, z prawej depresji do Szataniej Przełęczy 30 min[3].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Witold Henryk Paryski, Zofia Radwańska-Paryska, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
  2. ↑ a b c Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania [online].
  3. ↑ a b c d e f g h i Władysław Cywiński. Grań Baszt. Przewodnik szczegółowy, tom 15. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2009, ISBN 978-83-7104-041-2.
  4. ↑ Józef Nyka, Tatry Słowackie. Przewodnik, wyd. 2, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 1998, ISBN 83-901580-8-6.
  5. ↑ Wysokogórski Klub Ekspedycyjny: Diablowina. [dostęp 2008-11-26].
  6. ↑ Witold Henryk Paryski. Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część V. Cubrynka – Skrajna Baszta. Warszawa: Sport i Turystyka, 1954.

Linki zewnętrzne edytuj


Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szatan_(Tatry)&oldid=70860902”